Bỏ quy định tỷ lệ nội địa hóa ô tô: Phù hợp với xu thế phát triển

Mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Thông tư 11/2022 về việc bãi bỏ các văn bản quy định phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô như Quyết định 28/2004, Quyết định 05/2005, Thông tư 05/2012 của Bộ Khoa học và Công nghệ. Theo đó, Thông tư 11/2022 sẽ chính thức có hiệu lực áp dụng thi hành từ ngày 1/10/2022. Như vậy, sau gần 20 năm, một số quy định liên quan tới tỷ lệ nội địa hóa và mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu được Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành trước đó đã hoàn toàn được bãi bỏ để phù hợp với thực tiễn phát triển của công nghệ sản xuất ô tô.

Đại diện một Sở Khoa học và Công nghệ cho biết, trước đây, nhằm thực hiện "Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020" của Thủ tướng Chính phủ, Bộ đã ban hành quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu nhằm mục đích chính để phục vụ cho phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô, tính điểm theo mức độ rời rạc để áp thuế.

Ảnh minh họa.

Theo nhận định của các chuyên gia, cho đến giờ, việc bãi bỏ các quy định xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô là phù hợp với sự phát triển, thay đổi quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp ô tô của các doanh nghiệp trong lĩnh vực này tại Việt Nam và trên thế giới, nhằm bảo đảm tính minh bạch, hợp lý, không gây phát sinh thủ tục hành chính, thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư, khoa học và công nghệ. Đồng thời, bảo đảm được các điều ước và hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam với các nước khác.

Việc bãi bỏ các quy định trên không chỉ nhằm đảm bảo sự thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật mà còn nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn, phù hợp với tiêu chuẩn chung của khu vực và quốc tế.

Thực tế đến nay, các văn bản quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô đã không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của ngành công nghiệp ô tô, do Việt Nam hiện vẫn sử dụng cách tính tỷ lệ nội địa hóa theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước, trong khi các nước ASEAN lại tính theo tổng giá trị của từng chi tiết cộng lại để hưởng ưu đãi thuế theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA). Hơn nữa, việc ký kết các hiệp định thương mại mà Việt Nam đã tham gia như ATIGA, CPTPP, EVFTA… là cơ hội để các chênh lệch về thuế suất thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc và bộ linh kiện được bãi bỏ.

Được biết trước đó, Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) đã có văn bản kiến nghị trình Thủ tướng Chính phủ về bất cập trong phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với sản xuất lắp ráp ô tô trong nước.

Ông Đào Phan Long, Chủ tịch VAMI cho biết, hiện Việt Nam là nước duy nhất ở ASEAN áp dụng quy định này. Đây là phương pháp tính theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước, mỗi cụm linh kiện, phụ tùng chính được áp một điểm số và quy ra tỷ lệ % nội địa nhất định mà không phụ thuộc vào giá trị linh kiện, phụ tùng. Còn theo ATIGA, ô tô sẽ được hưởng mức thuế nhập khẩu 0% nếu đạt tỷ lệ nội địa hóa nội khối từ 40% trở lên.

“Cùng với xu hướng công nghệ ngày càng phát triển, các tính năng và linh kiện ngày càng đổi mới, hiện đại và chiếm tỷ trọng giá trị lớn so với giá trị của chiếc xe, đặc biệt đối với dòng xe con cao cấp, xe điện... Vì vậy, quy định phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa và quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu, quy định xác định tỷ lệ nội địa hóa đã không còn phù hợp với thực tiễn công nghệ sản xuất tiên tiến trên thế giới hiện nay”, ông Long nhấn mạnh.

Theo báo cáo bán hàng của Hiệp hội các Nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), tính hết tháng 7/2022, doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 30.254 xe, bao gồm 23.087 xe du lịch (tăng 30%), 6.945 xe thương mại (tăng 1,8%) và 222 xe chuyên dụng (giảm 57%) so với tháng trước. Còn phân loại theo sản xuất, xe lắp ráp trong nước đạt 13.759 xe (tăng 25%), xe nhập khẩu nguyên chiếc là 16.495 xe (tăng 17%) so với tháng trước và tăng lần lượt là 39% và 40% so với cùng kì năm ngoái.

Như vậy, đối với người tiêu dùng tùy sở thích và điều kiện kinh tế sẽ lựa chọn xe lắp ráp trong nước hoặc xe nhập khẩu nguyên chiếc cho phù hợp. Còn việc bỏ quy định xác định tỷ lệ hóa với ô tô chủ yếu có ý nghĩa đối với các nhà sản xuất ô tô trong việc xác định thuế nhập khẩu và thúc đẩy thị trường ô tô Việt Nam phát triển sao cho phù hợp với xu thế chung của khu vực và thế giới.