Bộ Xây dựng: Thị trường bất động sản có nguy cơ dẫn đến ‘bong bóng"

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết thị trường bất động sản Việt Nam thời gian qua phát triển nhanh, tác động nhiều ngành, nghề khác nhau. Tuy nhiên, gần đây có một số dấu hiệu phát triển không ổn định, có nguy cơ dẫn đến “bong bóng”.

Nhận định trên được ông Sinh đưa ra tại Diễn đàn “Phát triển bền vững thị trường bất động sản” diễn ra ngày 15/12, tại Hà Nội.

Khó khăn "bủa vây" thị trường

Chỉ ra một số khó khăn khiến thị trường bất động sản gần đây có nguy cơ dẫn đến “bong bóng,” ông Sinh nhấn mạnh thứ nhất là nguồn cung. Thời gian qua, nhiều dự án đầu tư vướng thủ tục pháp lý chưa triển khai thực hiện hoặc dừng thi công đã khiến nguồn cung giảm.

Đến hết quý 3/2022, cả nước có 104 dự án đang triển khai (bằng 51% so với cùng kỳ) và 63 dự án nhà ở thương mại hoàn thành. Tuy nhiên, cơ cấu sản phẩm bất động sản đang ở tình trạng mất cân đối, chưa phù hợp nhu cầu thị trường.

Cụ thể, cơ cấu nhà ở thương mại cao cấp nhiều trong khi dự án nhà ở giá trung bình phù hợp với đại đa số người dân lại ít, nhất là nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Trong khi đó, giá nhà ở ở mức cao, người dân khó tiếp cận. Việc này tác động đến tính thanh khoản, lượng giao dịch giảm, nhất là trong quý 4/2022.

Thứ hai là những khó khăn của doanh nghiệp trong việc tiếp cận vốn tín dụng, phát hành trái phiếu doanh nghiệp khiến cho dự án bất động sản dừng thi công.

Ngoài ra, lãi suất cho vay, tỷ giá ngoại tệ, giá nguyên vật liệu tăng đã có tác động đến doanh nghiệp đầu tư bất động sản khiến một số doanh nghiệp thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, tinh giảm lao động, các nhà thầu phải dừng thi công.

Thị trường này cũng tác động nhiều ngành nghề nên những khó khăn trên đã khiến một số lĩnh vực khác như nguyên vật liệu, trang trí nội ngoại thất bị ảnh hưởng theo.

Dấu hiệu tiếp theo là những khó khăn do tâm lý khách hàng. Một số dự án không đảm bảo pháp lý khiến các nhà đầu tư, người dân mất lòng tin.

Cũng theo ông Sinh, thời gian qua, Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về “rà soát, đôn đốc, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án bất động sản cho các địa phương, doanh nghiệp” đã làm việc một số địa phương, doanh nghiệp và ghi nhận một số nhóm vấn đề vướng mắc có thể tác động đến thị trường bất động sản. Điển hình là các quy định pháp luật chồng chéo mâu thuẫn và việc thực thi pháp luật chưa nghiêm ở một số địa phương, dự án.

Đối với pháp luật đất đai, ông Sinh cho biết còn tồn tại khá nhiều như vướng mắc liên quan đến đền bù giải phóng mặt bằng dù chính quyền tích cực hỗ trợ doanh nghiệp; định giá đất; quy hoạch sử dụng đất; giao đất thực hiện dự án, lựa chọn chủ đầu tư theo hình thức đấu giá quyền sử dụng, chấp nhận chủ trương đầu tư.

Bên cạnh đó là vướng mắc liên quan đến pháp luật về đầu tư, về đấu thầu dự án có đất công xen kẽ, về hoạt động đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân,… đều tác động khiến nguồn cung ra thị trường giảm.

Đồng bộ các giải pháp để gỡ khó, thúc đẩy nguồn cung

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết trên tinh thần làm việc, Tổ công tác bước đầu báo cáo Chính phủ để có giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Theo đó, với nhóm giải pháp thúc đẩy các dự án đang triển khai, các bộ ngành, địa phương sẽ rà soát dự án đang triển khai đủ pháp lý, có khó khăn sẽ đôn đốc; đối với các dự án còn vướng pháp lý, sẽ làm rõ nội dung vướng mắc để tháo gỡ, nhất là dự án nhà ở thương mại.

“Hiện cả nước còn hơn 1.000 dự án ở nhóm giải pháp này, khi được tháo gỡ khó khăn sẽ tạo nguồn cung đáng kể cho thị trường,” ông Sinh nhấn mạnh.

Với nhóm các giải pháp liên quan đến các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, theo Nghị quyết 11 của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 43 của Quốc hội, các nhà đầu tư đang triển dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, chung cư cũ được hưởng ưu đãi, Chính phủ sẽ đôn đốc địa phương, ngân hàng, doanh nghiệp thực hiện có hiệu quả.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đã ban hành Đề án đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở công nhân với mục tiêu đầu tư 1 triệu nhà ở xã hội.

Thời gian qua, các địa phương thực hiện 450.000 căn; đến 2025 thực hiện 571.000 căn; dự kiến đến năm 2030 cả nước có tổng số 1,4 triệu căn, qua đó góp phần tạo nguồn cung mới với giá phù hợp hơn nhưng chất lượng phải đảm bảo yêu cầu, tương đương nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu người dân.

Bên cạnh đó, việc cải tạo chung cư cũ ở các thành phố lớn cũng sẽ tiếp tục được đẩy mạnh khi cơ chế, chính sách liên quan đã được tháo gỡ, vấn đề chính là tổ chức thực hiện, góp phần cung ứng thêm sản phẩm bất động sản cho thị trường.

Ngoài ra, Chính phủ đã ban hành Công điện 1164 nêu rõ trách nhiệm các bộ, ngành, trong đó có Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính sẽ tháo gỡ khó khăn liên quan trái phiếu doanh nghiệp bất động sản; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đưa ra các giải pháp liên quan tín dụng bất động sản, giảm lãi suất, giãn các khoản nợ.

Về các giải pháp lâu dài, căn cơ, ông Sinh cho rằng sẽ cần tập trung sửa đổi các văn bản pháp luật còn chồng chéo mâu thuẫn gây khó khăn cho doanh nghiệp. Cùng với đó, các địa phương tích cực tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nắm bắt tình hình trên địa bàn để có giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy phát triển ổn định.