Cắt giảm thủ tục hành chính: Chìa khóa để doanh nghiệp bứt phá

Những chỉ đạo quyết liệt mới đây từ Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về cắt giảm ít nhất 30% chi phí, thời gian thực hiện thủ tục hành chính và bãi bỏ tối thiểu 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết đang mang đến sự kỳ vọng lớn cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, hứa hẹn mở ra một bước ngoặt quan trọng để cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh trong nước.

Hội nhập và áp lực cải cách

Việt Nam đang tích cực hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu với hàng loạt hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP và RCEP. Các hiệp định này không chỉ mở ra cơ hội mới về thu hút đầu tư quốc tế mà còn tạo ra sức ép không nhỏ đối với môi trường kinh doanh và hệ thống quản trị hành chính công trong nước.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh rằng, dù doanh nghiệp trong nước hiện đóng góp tới 60% GDP, 98% kim ngạch xuất nhập khẩu và giải quyết việc làm cho 85% số lao động, nhưng đa phần vẫn là doanh nghiệp nhỏ và vừa với khả năng cạnh tranh yếu, hiệu quả hoạt động còn hạn chế, do vẫn bị kìm hãm bởi nhiều thủ tục hành chính phức tạp, tốn thời gian, nguồn lực và chi phí cao.

Từ thực tế cộng đồng doanh nghiệp, TS. Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP. Hà Nội cung cấp số liệu cụ thể rằng, để thành lập một doanh nghiệp mới tại Việt Nam, hiện mất trung bình 16 ngày, thậm chí có trường hợp kéo dài lên tới 20-30 ngày đối với các lĩnh vực có điều kiện như xây dựng, y tế, thực phẩm. Ông khẳng định đây là một rào cản không nhỏ khiến doanh nghiệp Việt Nam khó cạnh tranh với các quốc gia khác trong khu vực, đặc biệt là trong thời kỳ hội nhập với các hiệp định quốc tế như EVFTA và CPTPP. Chính vì vậy, ông cho rằng, cải cách thủ tục hành chính một cách triệt để sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam gia tăng khả năng cạnh tranh.

Chia sẻ từ thực tiễn của doanh nghiệp mình, bà Đặng Thị Kim Oanh, Chủ tịch Kim Oanh Group nêu cụ thể rằng, các dự án nhà ở xã hội đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ thủ tục hành chính phức tạp. Theo bà, doanh nghiệp thường mất từ 2-3 năm chỉ để hoàn tất các thủ tục xin phép đầu tư dự án, làm tăng chi phí tài chính, ảnh hưởng lớn tới tính khả thi của dự án. Bà đề nghị Chính phủ cần sớm cắt giảm mạnh các thủ tục, đồng thời xây dựng chính sách cụ thể như giảm sâu hơn nữa lãi suất vay cho doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này, kéo dài thời gian vay vốn, tạo cơ chế ưu đãi mạnh hơn để thu hút các nhà đầu tư.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thì nhận định rằng, doanh nghiệp Việt Nam đang gặp rất nhiều khó khăn về thuế, đặc biệt là việc phân biệt mức thuế VAT 10% và 8%, khiến các doanh nghiệp mất nhiều thời gian, chi phí và nhân lực xử lý. Ông Tuấn cho rằng, việc giảm đồng bộ mức thuế VAT xuống 8% sẽ giúp doanh nghiệp đơn giản hóa thủ tục hành chính, đồng thời giúp doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng tài chính. Ngoài ra, VCCI cũng đề xuất giãn thời gian tăng thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 2026 sang năm 2028 với lộ trình tăng dần mỗi hai năm để doanh nghiệp thích nghi tốt hơn với sự thay đổi.

Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính sẽ giúp cải thiện môi trường kinh doanh, mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển

Kỳ vọng từ cộng đồng doanh nghiệp

Cho rằng cần đẩy mạnh giải pháp công nghệ và yêu cầu tăng cường giám sát, ông Đậu Anh Tuấn lưu ý, để việc cải cách thủ tục hành chính thực sự có hiệu quả, cần đẩy mạnh hơn nữa việc ứng dụng công nghệ số, xây dựng hệ thống dịch vụ công trực tuyến thống nhất trên cả nước. Ông kiến nghị cần thiết lập một kênh tương tác trực tuyến nhanh chóng, thông qua đó doanh nghiệp có thể phản ánh kịp thời những bất cập phát sinh từ các thủ tục hành chính, giúp cơ quan chức năng giải quyết nhanh chóng hơn.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội thì cho rằng, để tránh tình trạng cải cách mang tính hình thức, cần thiết phải có cơ chế giám sát chặt chẽ và minh bạch. Ông đề nghị xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cụ thể và công khai kết quả cải cách để các doanh nghiệp và xã hội có thể giám sát, từ đó tạo áp lực để các cơ quan nhà nước thực hiện nghiêm túc, tránh tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”.

Từ kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam, các chuyên gia kinh tế cho rằng, nhìn từ các quốc gia như Singapore, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam hoàn toàn có thể rút ra được nhiều kinh nghiệm quý báu về cải cách thủ tục hành chính hiệu quả. Những quốc gia này đều đã thành công nhờ việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, minh bạch và chuẩn hóa các quy trình xử lý hồ sơ hành chính, thiết lập các hệ thống đánh giá, giám sát hiệu quả.

Phản ánh kỳ vọng từ cộng đồng doanh nghiệp, GS. Viện sĩ danh dự Nguyễn Văn Đệ, Chủ tịch Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam khẳng định rằng, nếu các cải cách trong Công điện số 22/CĐ-TTg của Thủ tướng được thực hiện nghiêm túc, nền kinh tế tư nhân Việt Nam sẽ có bước phát triển mạnh hơn nữa, đóng góp tích cực hơn vào GDP và tạo ra hàng triệu việc làm mới.

Các chuyên gia kinh tế cũng đồng tình rằng, việc thực hiện nghiêm túc cải cách thủ tục hành chính sẽ giúp Việt Nam nhanh chóng nâng cao năng lực cạnh tranh, trở thành điểm đến hấp dẫn hàng đầu đối với các nhà đầu tư quốc tế, tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển bền vững lâu dài.

Với sự quyết tâm của lãnh đạo Đảng, Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp, cải cách thủ tục hành chính lần này không chỉ dừng ở mức khẩu hiệu mà thực sự là bước ngoặt quan trọng giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập sâu rộng, và tăng cường vị thế quốc gia trên thị trường quốc tế.