Đầu tư mạnh cho 5G để phát triển AI

Hiệu ứng cộng hưởng đặc biệt mạnh mẽ

Chia sẻ về báo cáo nghiên cứu “Tận dụng 5G để thúc đẩy chuyển đổi dựa trên AI tại ASEAN” của Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Singapore), GS. Vũ Minh Khương khẳng định, 5G và AI chính là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, là nền tảng cho các ngành sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác và giao thông tự hành.

Sự kết hợp giữa 5G và AI tạo nên hiệu ứng cộng hưởng đặc biệt mạnh mẽ, có khả năng thúc đẩy chuyển đổi trong các lĩnh vực như: sản xuất, nông nghiệp, y tế, giáo dục và logistics. Thay vì chạy đua làm người tiên phong, Việt Nam đang áp dụng chiến lược theo sau thông minh, tận dụng cơ sở hạ tầng công nghệ hoàn thiện và bài học từ những quốc gia đi trước. Cách tiếp cận này cho phép Việt Nam triển khai 5G một cách tiết kiệm và hiệu quả hơn, đặc biệt ở các khu vực ưu tiên như khu công nghệ cao, cảng, khu công nghiệp… giúp tối ưu hóa nguồn lực và định hướng đầu tư vào những lĩnh vực mang lại giá trị kinh tế cao. Bên cạnh đó, trong bối cảnh toàn cầu, tính trung lập địa chính trị là một lợi thế của Việt Nam, giúp thu hút đầu tư trên thế giới vào sản xuất bán dẫn, cơ sở hạ tầng viễn thông và đổi mới AI.

Trên thực tế, ông Trần Ngọc Hùng, Giám đốc Phát triển Kinh doanh của MediaTek tại Việt Nam cho biết, doanh nghiệp đang có những định hướng công nghệ mới xoay quanh 5G, AI và hệ sinh thái thiết bị thông minh. Hiện việc triển khai 5G tại Việt Nam đang có bước tiến rõ rệt. Đến năm 2025, vùng phủ sóng 4G đạt gần như toàn quốc (99,8%), trong khi 5G hiện đã phủ sóng khoảng 26%, tạo tiền đề cho các ứng dụng cần băng thông lớn như AI, video 4K và thực tế tăng cường (AR). Hiện công ty cũng giới thiệu hàng loạt bộ vi xử lý di động được thiết kế để xử lý AI ngay trên thiết bị, không cần kết nối đám mây, từ đó giảm độ trễ và nâng cao quyền riêng tư cho người dùng. Ngoài ra còn có bộ xử lý Genio 720 dành cho các thiết bị gia dụng, trong khi nền tảng Dimensity Auto Cockpit nhắm đến các mẫu xe điện và xe tự hành trong tương lai.

Chính nhờ tiềm năng từ 5G và sự sẵn sàng của các đối tác trong nước và nhu cầu chuyển đổi số mạnh mẽ từ người dùng cuối, ông Hùng cho biết, doanh nghiệp đang hợp tác với nhiều đối tác khác nhau, bao gồm các nhà mạng, các doanh nghiệp công nghệ và các cơ quan Chính phủ, để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Đồng thời, tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương, đặc biệt là các startup, trong việc phát triển sản phẩm và giải pháp công nghệ.

5G và AI là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực phát triển

Cân bằng giữa kỳ vọng và thách thức

Ông Đoàn Quang Hoan, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Vô tuyến điện tử Việt Nam (REV) nhận định, mặc dù 5G mở ra nhiều tiềm năng to lớn cho khối doanh nghiệp, nhưng thực tế việc triển khai tại Việt Nam vẫn còn ở giai đoạn đầu. Bên cạnh đó, nhu cầu của doanh nghiệp đối với kết nối IoT chưa ở mức cao như kỳ vọng. Việc triển khai 5G trên diện rộng tại Việt Nam vẫn gặp một số thách thức, mà lớn nhất chính là việc thiếu hụt nhu cầu thực tế từ thị trường, đặc biệt ở các ứng dụng đòi hỏi các đặc tính vượt trội của 5G. Điều này khiến việc đầu tư mở rộng hạ tầng 5G của các nhà mạng cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả kinh tế. Nếu chỉ được sử dụng cho các tác vụ di động cơ bản thì chưa thực sự khai thác đúng thiết kế và tiềm năng của công nghệ này.

“Để tận dụng tốt các tiềm năng của mạng 5G, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà mạng, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý”, ông Đoàn Quang Hoan nhấn mạnh.

Nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi 5G-AI, GS. Vũ Minh Khương cho rằng, trọng tâm đầu tiên là thiết lập vai trò lãnh đạo số để phối hợp và giải quyết tình trạng phân mảnh. Chính phủ cũng cần nhìn nhận 5G như một hạ tầng chiến lược cho AI, đồng thời cần khẩn trương thu hẹp khoảng cách kỹ năng đang cản trở doanh nghiệp áp dụng công nghệ. Theo đó, cần xây dựng các chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia với lộ trình rõ ràng đến năm 2030; Thành lập cơ quan điều phối tại các quốc gia thành viên ASEAN; Triển khai các chính sách bao trùm, tiên tiến nhằm tăng cường khả năng tiếp cận và đổi mới; Phát triển hệ sinh thái AI thông qua hợp tác công tư; Triển khai các cơ chế giám sát mạnh mẽ để theo dõi tiến độ và cho phép điều chỉnh lộ trình.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu, Việt Nam, Singapore, Malaysia và Thái Lan đang dần trở thành trung tâm AI và công nghệ cao tại khu vực. GS. Vũ Minh Khương lưu ý, nên chuẩn bị sớm cho 6G với 3 bài học từ 5G: tập trung tạo giá trị, bảo đảm thiết bị AI sẵn sàng và giữ vai trò điều phối của Nhà nước. Đặc biệt, bà Jeanette Whyte, Trưởng bộ phận Chính sách công và Đối ngoại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương GSMA (Hiệp hội thông tin di động thế giới) nhấn mạnh, khi AI được tích hợp sâu vào mạng viễn thông, việc triển khai cần đảm bảo đạo đức, minh bạch và phù hợp với giá trị xã hội để xây dựng niềm tin.