Hộ kinh doanh bỏ thuế khoán: Bước chuyển mình lên doanh nghiệp số

Hóa đơn điện tử từ máy tính tiền là loại hóa đơn được khởi tạo thông qua thiết bị có kết nối dữ liệu thời gian thực đến cơ quan thuế

Ngày 01/6, Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chính sách quản lý thuế đối với khu vực hộ và cá nhân kinh doanh. Theo đó, hơn 37.000 hộ kinh doanh cá thể có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trong các lĩnh vực như ăn uống, nhà hàng, khách sạn, siêu thị, bán lẻ... sẽ không còn nộp thuế theo phương pháp khoán như trước. Thay vào đó, họ buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền và kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

Từ “khoán” sang minh bạch

Theo ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, việc xóa bỏ hình thức thuế khoán không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế mà còn là bước chuẩn bị căn bản để hộ kinh doanh phát triển thành doanh nghiệp chính thức. “Đây là bước đi hiện đại hóa rất cần thiết. Khi hộ kinh doanh vận hành theo nguyên tắc tự kê khai, tự chịu trách nhiệm, có hệ thống hóa đơn và sổ sách rõ ràng, họ sẽ sẵn sàng để bước vào môi trường doanh nghiệp với những điều kiện công bằng, minh bạch”, ông Sơn nói.

Theo ông, việc chuyển đổi này không chỉ đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về chấm dứt thuế khoán muộn nhất trong năm 2026, mà còn tạo ra cú hích lớn cho khu vực kinh tế tư nhân. “Môi trường kinh doanh minh bạch giúp các hộ kinh doanh vươn mình, tiếp cận các chính sách hỗ trợ, tín dụng ưu đãi, và các nguồn lực mở rộng sản xuất. Đây là tiền đề để kinh tế tư nhân trở thành động lực thực sự cho tăng trưởng”, ông Sơn nhấn mạnh.

Một điểm nhấn trong chính sách mới là quy định bắt buộc hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, loại hóa đơn có khả năng kết nối và truyền dữ liệu tức thời đến cơ quan thuế. Đây là công cụ quản lý hiện đại, giúp nhà quản lý giám sát dòng tiền một cách trực tiếp và chính xác, đồng thời giảm thiểu rủi ro thất thu ngân sách.

Hóa đơn điện tử từ máy tính tiền không yêu cầu chữ ký số, có thể tra cứu qua Cổng thông tin của Cục Thuế, và được công nhận hợp pháp nếu có đầy đủ thông tin: tên, địa chỉ người bán, mã số thuế, thông tin hàng hóa, thời điểm lập hóa đơn, và mã cơ quan thuế. Đặc biệt, người mua có thể nhận hóa đơn qua nhiều phương thức như email, tin nhắn, mã QR hoặc đường link điện tử, thuận tiện trong thời đại số hóa.

Theo Cục Thuế, việc áp dụng đồng bộ hóa đơn điện tử không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý thuế mà còn là giải pháp để hộ kinh doanh kiểm soát dòng tiền tốt hơn, nhất là trong bối cảnh biến động tỷ giá USD đang ảnh hưởng đến giá nhập khẩu và lợi nhuận của nhiều nhóm ngành.

Chuyển đổi là tất yếu - nhưng cần đồng hành

Việt Nam hiện có hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh, tạo ra từ 8 - 9 triệu việc làm - tương đương quy mô khối doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, phần lớn hộ kinh doanh quen với việc nộp thuế khoán, không duy trì sổ sách kế toán đầy đủ. Do đó, việc chuyển đổi sang chế độ hóa đơn điện tử, kế toán theo doanh thu thực tế đặt ra yêu cầu về hỗ trợ, hướng dẫn và đồng hành.

Chi cục Thuế các địa phương đã thành lập các Ban Chỉ đạo, Tổ thường trực và Nhóm hỗ trợ để trực tiếp hướng dẫn hộ kinh doanh. Các cán bộ thuế được phân công cụ thể, công khai số điện thoại liên hệ để tiếp nhận và giải đáp 24/7, kể cả ngày nghỉ cuối tuần. Mục tiêu là đảm bảo 100% hộ kinh doanh thuộc diện áp dụng thực hiện đúng quy định trong thời gian sớm nhất.

“Chuyển đổi sang hóa đơn điện tử là một thay đổi lớn, nhưng cần được nhìn nhận như một cơ hội để hộ kinh doanh làm ăn bài bản hơn, nâng cao uy tín và tiếp cận các nguồn lực kinh doanh chính thức”, chuyên gia kinh tế Nguyễn Văn Hiệu nhận định. Theo ông, trong bối cảnh kinh tế số và thương mại điện tử phát triển nhanh, việc thiết lập một nền tài chính minh bạch theo thời gian thực là điều kiện tiên quyết để Việt Nam hội nhập hiệu quả và ổn định nền tảng thu ngân sách.

Việc loại bỏ thuế khoán không chỉ tạo công bằng cho các hộ kinh doanh mà còn giúp chống thất thu thuế, gian lận hóa đơn. Mọi giao dịch được ghi nhận minh bạch sẽ góp phần giảm cạnh tranh không lành mạnh và nâng cao năng lực cạnh tranh của từng đơn vị kinh doanh.

Trên thực tế, nhiều hộ kinh doanh đã chủ động chuyển đổi từ trước khi nghị định có hiệu lực. Họ đánh giá đây là thay đổi tích cực vì giúp kiểm soát doanh thu, đơn giản hóa thủ tục kê khai, đặc biệt với sự hỗ trợ của các phần mềm máy tính tiền dễ sử dụng, tích hợp sẵn.

Từ góc độ quản lý, việc bỏ thuế khoán cũng thể hiện quyết tâm của ngành thuế trong xây dựng nền tài chính số, nơi dữ liệu giao dịch được kết nối trực tiếp, minh bạch, kịp thời, không chỉ góp phần vào quản lý hiệu quả mà còn đáp ứng yêu cầu của các tổ chức quốc tế về minh bạch tài chính và quản trị doanh nghiệp.

Việc chính thức bỏ thuế khoán và áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền từ ngày 1/6 là bước chuyển chính sách lớn, phù hợp với xu thế phát triển của kinh tế số và cải cách hành chính. Quan trọng hơn, đây là bước đi đặt nền móng để khu vực hộ kinh doanh, vốn được xem là xương sống của kinh tế cơ sở - tiến tới hình thức doanh nghiệp bài bản, có khả năng tạo sinh kế ổn định, đóng góp hiệu quả vào ngân sách, đồng thời nâng sức chống chịu trước biến động kinh tế quốc tế.

“Khi hộ kinh doanh minh bạch, chủ động kê khai và được hỗ trợ đúng cách, họ sẽ không còn là mắt xích yếu mà sẽ trở thành động lực phát triển”, chuyên gia kinh tế Nguyễn Văn Hiệu kết luận.