Hướng tới Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam: Khơi nguồn dòng chảy văn học về người lao động

Lễ trao giải Cuộc thi sáng tác văn học về công nhân, công đoàn vừa diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội, tối 26/11. Theo báo cáo của Ban Tổ chức, khởi động và nhận tác phẩm dự thi từ tháng 11/2021 đến ngày 31/8/2023, Cuộc thi sáng tác văn học về công nhân, công đoàn do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chủ trì, báo Lao Động phối hợp cùng Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức đã thu hút gần 300 tác giả tham gia. Các tác giả dự thi đến từ nhiều tỉnh thành, có nhà văn chuyên nghiệp, không chuyên; cũng có cả cán bộ công đoàn, công nhân, viên chức, học sinh, người cao tuổi và người Việt Nam ở nước ngoài gửi tác phẩm về tham dự. Trong số gần 500 tác phẩm dự thi, có 412 truyện ngắn, 86 tiểu thuyết.

Riêng mảng truyện ngắn, các thành viên ban chung khảo nhận xét, các tác giả đã đề cập góc nhìn đa dạng, phong phú về số phận, cuộc đời và cả chuyện tình yêu, hôn nhân của những người lao động, những công nhân đang làm việc trong nhiều ngành nghề. Bối cảnh được tái hiện trong các tác phẩm sinh động, trải dài trên khắp đất nước, đó có thể là những công nhân trên nông trường chè Tây Bắc, những công nhân đang làm việc trong nhà máy, xí nghiệp ở Biên Hòa (Đồng Nai), Bình Dương, đó có thể là những người công nhân đang sống trên những nông trường cao su ở Tây Nguyên, những công nhân vùng mỏ (Quảng Ninh)... Xuất thân của các nhân vật cũng đa dạng, phong phú, họ là công nhân ở xưởng dệt, là công nhân may mặc, là công nhân ở các nhà máy trong quá trình chuyển đổi số, là công nhân khai thác than, khoáng sản, là công nhân đóng giày da, là công nhân nhà máy lọc dầu, những người trồng thuốc lá trên núi... Chính sự tươi sáng, lạc quan đã giúp nhiều tác phẩm trong cuộc thi có sức truyền cảm hứng, đơn cử như: “Người giữ giấc mơ”, “Sương mây trên đỉnh Sa Mù”, “Chim di”, “Trầm tích trên da”, “Thu ngân ngành điện”...

Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ - thành viên giám khảo Hội đồng chung khảo cho rằng, trong khi đề tài về công nhân, người lao động đang thiếu vắng trên văn đàn Việt Nam nhiều năm trở lại đây thì cuộc thi này đóng vai trò như “đòn bẩy” thúc đẩy để mảng đề tài về công nhân, người lao động giữa biến động thời cuộc, đặc biệt sau đại dịch Covid-19 được tiếp thêm sức mạnh. Các tác giả có "đất" để cho ra đời những tác phẩm lớn.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cùng các tác giả đoạt giải trong Cuộc thi

Tại lễ trao giải, Ban Tổ chức đã trao cho 2 tác giả đoạt giải cao nhất ở thể loại truyện ngắn là tác phẩm “Con đường của Hạ” tác giả Trịnh Thị Phương Trà (Phú Yên) và thể loại tiểu thuyết là tác phẩm “Hoa xương rồng” của tác giả Nguyễn Trí. Trong đó, giải Nhất ở thể loại truyện ngắn trị giá giải thưởng 150 triệu đồng; giải Nhất thể loại tiểu thuyết trị giá giải thưởng 300 triệu đồng. Cùng với đó là 4 tác phẩm giải Nhì; 3 tác phẩm giải Ba và 12 tác phẩm đạt giải Khuyến khích.

Chia sẻ sau khi đoạt giải thưởng, nhà văn Nguyễn Trí cho biết: “Nhận được giải thưởng này tôi cảm thấy rất vinh dự. Đất nước chúng ta đứng lên từ vinh quang lao động, ai cũng là người lao động, ai cũng là công nhân trong “nhà máy” của riêng mình. Tôi cho rằng, từ cuộc thi này sẽ có sức ảnh hưởng và ý nghĩa quan trọng, thúc đẩy các tác giả sáng tác nhiều hơn nữa về mảng đề tài này”. Nhà văn Nguyễn Trí cũng tiết lộ, tiểu thuyết “Hoa xương rồng” xoay quanh cuộc sống đầy biến động, thăng trầm với những biến cố, va đập vì mưu sinh của các thành viên trong một gia đình. Đó chính là gia đình của tác giả. “Nhân vật Năm Thao là tôi, bà Năm Thao là vợ tôi, Hương là con gái tôi... Gia đình tôi đã cùng nhau đi qua biến cố chưa từng có, khốn khổ, cay đắng muôn phần. Cá nhân tôi từng có 2 năm là công nhân trong một công ty trách nhiệm hữu hạn có chủ là người Việt, sau đó lại có 3 năm 6 tháng là công nhân trong công ty về nhuộm và dệt của Đài Loan (Trung Quốc). Trước khi là công nhân, tôi kinh qua nhiều công việc, cả tôi và vợ đều đi làm phụ hồ và đủ việc khác để kiếm sống. Vốn sống của tôi đầy ắp…”, nhà văn Nguyễn Trí nói, đồng thời cho biết, ông viết tiểu thuyết này trong 35 ngày, bằng tất cả vốn sống, biến cố đã trải qua.

Còn tác giả Trịnh Thị Phương Trà với tác phẩm “Con đường của Hạ” cho biết, chị vô cùng hạnh phúc khi đoạt giải Nhất ở mảng truyện ngắn. “Đây sẽ là động lực lớn để tôi tiếp tục sáng tác nhiều hơn nữa về đề tài công nhân, công đoàn trong tương lai”, tác giả Phương Trà nói.

Nhà văn Y Ban - thành viên Ban giám khảo Hội đồng chung khảo, Chủ tịch Hội đồng sơ khảo nhận định, cuộc thi viết văn về công nhân, công đoàn có quy mô lớn, vượt ngoài sức tưởng tượng, sẽ đóng vai trò lớn sau khi đêm trao giải khép lại. Nhà văn Y Ban hy vọng một tương lai mới của dòng chảy văn học về công nhân, công đoàn sẽ mở ra. Cũng từ cuộc thi này, những công nhân, cán bộ công đoàn sẽ cầm bút, sẽ bước lên văn đàn Việt Nam để trực tiếp viết về cuộc đời, công việc, về ước mơ, hạnh phúc của họ…