Khó khăn ngành vận tải biển

Vận tải biển “chìm” theo sự ảm đạm của kinh tế thế giới (Ảnh: MH)

Khó đến năm 2013

Năm 2011, cùng với ảnh hưởng chung từ nền kinh tế thế giới, nhu cầu vận tải sụt giảm mạnh đã kéo giá cước vận tải giảm theo. Thêm vào đó, giá nguyên liệu đầu vào (xăng dầu) tăng mạnh cũng khiến cho biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp đều giảm. Do sử dụng nợ vay cao, đặc biệt là nợ vay ngoại tệ, nên chi phí tài chính của các doanh nghiệp vận tải biển đều tăng dưới tác động tăng của tỷ giá và lãi suất. Khoản chi phí này đã tạo nên áp lực lớn cho lợi nhuận ròng nên hầu hết các doanh nghiệp trong ngành đều ghi nhận mức lợi nhuận thấp.

Bên cạnh đó, tình trạng ứ đọng hàng và áp lực cạnh tranh cũng là một khó khăn lớn của các doanh nghiệp. Năm 2011 cũng là năm bắt đầu xuất hiện hiện tượng tồn đọng hàng hóa tại một số khu vực Trung Đông. Các cảng được đầu tư xây dựng và đưa vào khai thác cùng lúc khá lớn trong khi nhu cầu hàng hóa thông quan chưa nhiều đã đưa đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các cảng như hạ giá bốc xếp, lưu kho… có nơi thậm chí còn đưa ra mức giá thấp hơn thị trường.

Năm nay, các tuyến đường vận tải quốc tế tiếp tục gặp khó khăn bởi nhiều lý do. Đó là cuộc khủng hoảng nợ châu Âu vẫn chưa có tín hiệu kết thúc, các nền kinh tế khác vẫn trong tình trạng tăng trưởng chậm (đặc biệt là sự chậm lại của kinh tế Trung Quốc)… Tình trạng cung vượt cầu của thị trường thế giới dự báo vẫn còn kéo dài đến năm 2013. Theo đó, các tuyến vận tải của Việt Nam đi quốc tế dự báo vẫn chưa thể hồi phục trong năm nay. Diễn biến nghịch chiều của giá cước và giá đầu vào dự kiến vẫn tiếp diễn trong năm 2012. Các chỉ số thuê tàu vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục, đặc biệt là chỉ số thuê tàu hàng khô Batic (BDI Index) vẫn ở mức thấp từ đầu năm đến nay. Giá cước khó có thể điều chỉnh tăng mạnh do nhu cầu vẫn còn thấp, nguồn cung vượt cầu. Trong khi đó, giá xăng dầu tiếp tục được điều chỉnh tăng, khấu hao lớn từ các tàu mới sẽ khiến cho lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp vận tải biển tiếp tục bị thu hẹp. Bên cạnh đó, áp lực thanh khoản cũng là khó khăn lớn cho doanh nghiệp khi mà các khoản nợ vay dài hạn gần đến hạn trả.

Cổ phiếu giá “bèo”

Thị trường chứng khoán hiện có 12 mã thuộc ngành vận tải biển; gồm DDM, MAC, MHC, PRC, SHC, SSG, VFR, VNA, VOS, VSG, VSP, VST. Tính từ đầu năm đến nay (30/5), ngoại trừ VSP, PRC, SSG giảm mạnh, mất lần lượt 64%, 40,2% và 23,5%; VSG và VOS giảm lần lượt 5,9% và 4,9%; số còn lại đều tăng giá, có những mã tăng rất mạnh như VFR (tăng 55,7%), DDM (tăng 33,3%)… Tuy nhiên, tăng là vậy nhưng thị giá của nhóm mã ngành này đều nằm ở mức dưới mệnh giá. Trong đó, VSG còn 1.600 đồng/CP; VSP còn 1.800 đồng/CP; MHC còn 2.600 đồng/CP; DDM 3.200 đồng/CP; VOS 3.900 đồng/CP; SHC 4.000 đồng/CP… Nhiều mã bị đưa vào diện cảnh báo như VNA, VOS… thậm chí bị buộc phải hủy niêm yết và có khả năng bị mất hết vốn như VSP (Báo cáo tài chính hợp nhất quý I/2012 cho thấy, các dự án dang dở hầu như dậm chân tại chỗ từ đầu năm nay. Trong khi đó, chi phí lãi vay lên tới 107,7 tỷ đồng, gấp 4 lần cùng kỳ năm 2011; còn doanh thu thì đến từ việc… bán lỗ tài sản).

Theo giới chuyên gia, việc “mua tàu cho thuê” cộng với giá cước vận tải thấp và các khoản chi phí nợ vay ngân hàng là nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp vận tải biển điêu đứng. Điều này cũng lý giải vì sao cổ phiếu của ngành vận tải biển liên tiếp bị cảnh báo và sắp tới nguy cơ bắt buộc hủy niêm yết hàng loạt do kết quả kinh doanh thua lỗ liên tiếp, mà cụ thể là VSP vừa bị HoSE buộc hủy niêm yết kể từ ngày 1/6/2012.

Trí Tri