Kinh tế toàn cầu sẽ mất trên 5 nghìn tỷ USD vì Covid-19

Ít nhất 2021 mới phục hồi

Đây là những lời cảnh báo được đưa ra từ các ngân hàng trên Phố Wall trước nguy cơ thế giới có thể rơi vào cuộc suy thoái sâu nhất kể từ những năm 1930, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang buộc các chính phủ yêu cầu các doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, người dân cần ở nhà thực hiện giãn cách xã hội.

Mặc dù đợt suy thoái này được dự đoán sẽ chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng chắc chắn các nền kinh tế sẽ tốn nhiều thời gian hơn sau đó để tạo lập lại được những nền tảng đã bị mất đi. Ngay cả với các mức độ kích thích tài khóa và tiền tệ chưa từng có đã và đang được triển khai thì GDP vẫn khó có thể trở lại xu hướng trước khủng hoảng Covid-19 ít nhất là cho đến năm 2022. Đó là một khoảng thời gian tương tự với những gì mà cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hơn một thập kỷ trước đây gây ra.

JPMorgan Chase ước tính đến cuối năm 2021, kinh tế toàn cầu có thể bị tổn hại khoảng 5,5 nghìn tỷ USD vì Covid-19

Nó nhấn mạnh đến nhiệm vụ vô cùng lớn đối với các nhà hoạch định chính sách khi họ phải làm sao vừa cung cấp đủ kích thích để thúc đẩy sự phục hồi, nhưng cùng lúc phải tránh mở lại nền kinh tế quá sớm mà vì thế virus này có thể bùng phát trở lại. “Xác định được quỹ đạo phù hợp là vấn đề rất quan trọng. Nếu quỹ đạo tích cực, nó sẽ giúp củng cố niềm tin kinh doanh cũng như hỗ trợ các cá nhân cảm thấy yên tâm để họ có thể đi làm hoặc tìm được việc làm. Và đây cũng là một yếu tố rất quan trọng đối với 6 tháng cuối năm nay cũng như trong năm 2021”, Catherine Mann – Chuyên gia kinh tế trưởng của Citigroup Inc. nhận định.

Trong dự báo mới nhất của mình, Citigroup Inc. cho rằng, kinh tế toàn cầu sẽ mất khoảng 5 nghìn tỷ USD vì Covid-19. Trong khi đó các nhà kinh tế của JPMorgan Chase & Co. ước tính, kinh tế toàn cầu có thể bị tổn hại cho đến cuối năm 2021 là khoảng 5,5 nghìn tỷ USD, tương đương gần 8% GDP toàn cầu. Chỉ riêng các nước phát triển sẽ chịu tổn thất ở mức tương tự như những gì đã trải qua trong các cuộc khủng hoảng giai đoạn 2008-2009 và 1974-1975.

Theo Morgan Stanley, mặc dù có các phản ứng chính sách mạnh mẽ nhưng ít nhất phải đến quý III/2021 thì GDP ở các thị trường phát triển mới quay trở về được mức trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra. Deutsche Bank AG thì ước tính, GDP của nền kinh tế Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu vào cuối năm 2021 sẽ thấp hơn mức tiền virus khoảng 1 nghìn tỷ USD.

Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) hôm thứ Tư cảnh báo, đại dịch này có thể gây ra sự sụp đổ sâu hơn của dòng chảy thương mại quốc tế hơn bất kỳ thời điểm nào khác kể từ thời kỳ hậu Chiến tranh Thế giới thứ hai đến nay. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự kiến sẽ công bố cập nhật dự báo mới nhất của mình tại hội nghị trực tuyến mùa Xuân sẽ diễn ra vào tuần tới.

Trong bối cảnh số ca nhiễm và chết vì dịch vẫn liên tục tăng trên toàn cầu và buộc các biện pháp giãn cách xã hội phải tiếp tục được duy trì, nhiều DN phải hoạt động cầm chừng, doanh thu sụt giảm và nhiều DN phải tạm dừng hoạt động hoặc thậm chí đối mặt với đóng cửa, phá sản. Kéo theo đó, hàng triệu nhân viên, người lao động mất việc làm. Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) trong tuần này đã đưa ra cảnh báo rằng, hơn 1 tỷ người lao động đang có nguy cơ cao bị cắt giảm lương hoặc mất việc. “Dịch bệnh có thể chỉ là ngắn hạn nhưng thực sự nó đã gây căng thẳng cho tất cả mọi thứ”, Steve Schwarzman, Giám đốc điều hành của Blackstone Group Inc., nói với truyền hình Bloomberg trong tuần này.

Phối hợp cùng hành động

“Nền kinh tế toàn cầu đã bước vào suy thoái và đang mất đà nhanh hơn so với những ngày đầu của cuộc khủng hoảng tài chính 2008”, Dan Hanson - Chuyên gia kinh tế của Bloomberg nhận định. Trong bối cảnh đó, sự phối hợp hành động giữa chính phủ các nước là rất cần thiết trong thời điểm hiện nay.

Ngân hàng Thanh toán quốc tế (BIS) mới đây cảnh báo, các nỗ lực một cách rời rạc của các quốc gia có thể dẫn đến một làn sóng bùng phát thứ hai về các ca nhiễm Covid mới, kéo theo các tác động còn tồi tệ hơn. Riêng với Mỹ, kịch bản xấu nhất được dự báo là sẽ khiến GDP của quốc gia này vào cuối năm 2020 có thể giảm khoảng 12% so với mức tiền virus.

Trong khi đó theo Amlan Roy - Trưởng bộ phận nghiên cứu chính sách vĩ mô toàn cầu tại State Street Global Advisors, nếu không có các nỗ lực phối hợp toàn cầu thì các thị trường mới nổi sẽ phải đối mặt với một chặng đường phục hồi đặc biệt dài phía trước. “Trong suy thoái kinh tế mà chúng ta có thể sẽ sớm thấy, nếu các thị trường mới nổi không thoát ra được vào tháng 6 tới, thì có thể sẽ kéo dài nhiều năm, giống các cuộc khủng hoảng tại châu Á và Mỹ Latin trước đây. Nó có thể kéo dài 5 năm hoặc 10 năm nếu thế giới không cùng nhau hành động để vượt qua”, Amlan Roy nói.

Lịch sử cho thấy, sự khác biệt và thiếu phối hợp trong ứng phó với đại dịch thường dẫn đến những hệ lụy rất lâu dài. Một nghiên cứu của Đại học California Davis đã chỉ ra, các đại dịch trong lịch sử thường có xu hướng kiềm chế tiền lương và gây cẩn trọng trong đầu tư kéo dài trong nhiều thập kỷ. Những kịch bản hiện tại mà các tổ chức đưa ra đều dựa trên giả định chung là các nhà hoạch định chính sách trên toàn cầu đều “hành động đúng” trong đối phó với dịch. Nhưng giả định đó không có gì được đảm bảo – như sự thất bại trong đồng thuận của các Bộ trưởng Tài chính EU vào hôm thứ Ba vừa qua về gói kích thích bổ sung nhằm giúp các nền kinh tế vượt qua tác động của đại dịch Covid-19 là một ví dụ.

Holger Schmieding – Chuyên gia kinh tế trưởng tại Berenberg lưu ý rằng, chính phủ các nước có thể cần phải duy trì những hạn chế đi lại một cách nghiêm ngặt đến cuối năm 2020, thậm chí sang cả năm 2021 để ngăn chặn đại dịch tái bùng phát. Đồng thời, họ sẽ phải tiếp tục chi tiêu vượt xa các biện pháp ban đầu để hỗ trợ tăng trưởng nếu không muốn lâm vào tình trạng phục hồi hình chữ W. “Một sai lầm chính sách lớn có thể gây thiệt hại nghiêm trọng và có thể dẫn đến những dự báo tiêu cực hơn. Chúng ta phải giả định rằng, các phản ứng chính sách không thể lúc nào cũng cân xứng”, Holger Schmieding nói.