Ông Trump áp thuế 50% với hàng hóa Ấn Độ

Một tàu container tại Mundra, Gujarat, Ấn Độ

Mức thuế mới - cao nhất tại châu Á - có hiệu lực từ 12h01 sáng thứ Tư tại Washington, nâng gấp đôi mức thuế 25% đang áp dụng lên hàng xuất khẩu của Ấn Độ. Thuế quan này ảnh hưởng đến hơn 55% hàng hóa Ấn Độ xuất sang Mỹ - thị trường lớn nhất của nước này và tác động nặng nề nhất tới các ngành thâm dụng lao động như dệt may, giày dép và trang sức. Tuy nhiên, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như điện tử và dược phẩm được miễn áp thuế, tạm thời bảo vệ khoản đầu tư khổng lồ mới đây của Apple tại Ấn Độ.

Động thái này đánh dấu sự xấu đi rõ rệt trong quan hệ song phương Mỹ - Ấn, đảo ngược chiến lược lâu năm của Washington nhằm lôi kéo Ấn Độ làm đối trọng với Trung Quốc.

Ông Trump chỉ trích Ấn Độ vì mua dầu của Nga, điều mà ông cho rằng đang góp phần tài trợ cho cuộc chiến của Tổng thống Vladimir Putin tại Ukraine.

Về phía mình, New Delhi bảo vệ quan hệ với Moscow và gọi hành động của Mỹ là “không công bằng, vô lý và vô căn cứ”.

Mức thuế cao "ngất ngưởng" này đe dọa khả năng cạnh tranh xuất khẩu của Ấn Độ so với các đối thủ như Trung Quốc, đồng thời đặt ra câu hỏi về tham vọng của Thủ tướng Narendra Modi trong việc biến Ấn Độ thành trung tâm sản xuất lớn.

Các nhà xuất khẩu hàng may mặc, giày dép và sản phẩm gia công nhỏ như đồ chơi đang lo ngại về việc đơn hàng giảm sút và nguy cơ mất việc làm.

“Điều này sẽ tác động rất lớn đến các nhà xuất khẩu Ấn Độ, vì mức thuế 50% là không thể chấp nhận với khách hàng”, Israr Ahmed, Giám đốc Farida Shoes Pvt. Ltd., đơn vị có 60% doanh thu phụ thuộc thị trường Mỹ, nhận định. Ông cho biết khách hàng đã yêu cầu các nhà xuất khẩu cung cấp thông số sản phẩm cho nhà cung ứng tại các nước khác, làm gia tăng nguy cơ đơn hàng bị chuyển sang Bangladesh hoặc Việt Nam.

Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ chưa đưa ra bình luận vào thứ Tư.

Đòn thuế này khiến giới chức New Delhi bất ngờ, sau nhiều tháng đàm phán thương mại giữa hai bên. Ấn Độ là một trong những quốc gia đầu tiên mở đàm phán với chính quyền Trump, nhưng mức thuế cao và chính sách bảo hộ trong các lĩnh vực như nông nghiệp và sữa của New Delhi đã gây bức xúc cho các nhà đàm phán Mỹ.

Quan hệ tiếp tục xấu đi sau khi ông Trump chỉ trích Ấn Độ vì mua dầu Nga. New Delhi lập luận rằng việc mua này giúp ổn định thị trường năng lượng, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục nhập khẩu dầu Nga “tùy thuộc vào lợi ích tài chính”.

Căng thẳng còn gia tăng bởi việc ông Trump nhiều lần tuyên bố ông đã đứng ra làm trung gian hòa giải một lệnh ngừng bắn giữa Ấn Độ và Pakistan sau bốn ngày giao tranh vũ trang hồi tháng 5. Ông khẳng định đã dùng các thỏa thuận thương mại như “con bài mặc cả” trong tiến trình này - điều mà ông Modi và các quan chức cấp cao của ông liên tục phủ nhận.

Hôm thứ Ba tại Nhà Trắng, ông Trump lặp lại tuyên bố đó, gọi ông Modi là một “người đàn ông tuyệt vời” mà ông đã gọi điện để ngăn xung đột Ấn Độ - Pakistan leo thang thành chiến tranh hạt nhân.

Quan hệ với Trung Quốc và Nga

Sự rạn nứt quan hệ với Mỹ đang thúc đẩy Ấn Độ xích lại gần hơn với các thành viên BRICS. Bắc Kinh và New Delhi trong những tháng gần đây đã tìm cách hàn gắn sau các cuộc đụng độ biên giới năm 2020. Dự kiến ông Modi sẽ gặp Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề một hội nghị an ninh tại Trung Quốc tuần tới, đây là chuyến thăm đầu tiên của ông tới Bắc Kinh sau bảy năm.

Song song đó, Ấn Độ và Nga cam kết tăng 50% thương mại song phương lên 100 tỷ USD trong vòng 5 năm. Theo Kasatkin Consulting, kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự toàn diện tại Ukraine năm 2022, Ấn Độ đã tăng mạnh nhập khẩu dầu từ Nga và hiện chiếm khoảng 37% xuất khẩu dầu của Moscow.

Một phái đoàn đàm phán thương mại Mỹ dự kiến tới Ấn Độ từ 25-29/8 cho vòng đàm phán thứ sáu đã hoãn chuyến đi, làm dấy lên lo ngại liệu hai bên có kịp đạt một thỏa thuận thương mại vào mùa thu - mục tiêu được đề ra trong chuyến thăm Nhà Trắng của ông Modi hồi tháng 2.

Citigroup ước tính mức thuế 50% này có thể làm giảm tăng trưởng GDP hàng năm của Ấn Độ khoảng 0,6-0,8 điểm phần trăm.

Tác động kinh tế có thể phần nào được hạn chế bởi việc nền kinh tế Ấn Độ chủ yếu dựa vào nhu cầu trong nước hơn là xuất khẩu. Tiêu dùng tư nhân chiếm khoảng 60% GDP, trong khi Mỹ dù là thị trường xuất khẩu lớn nhất với kim ngạch 87,4 tỷ USD năm 2024, cũng chỉ chiếm 2% GDP của Ấn Độ.

Để củng cố niềm tin, chính phủ của ông Modi đã cam kết tiến hành “cải cách thế hệ mới”, bắt đầu bằng cải tổ lớn hệ thống thuế tiêu dùng. Giới chức New Delhi cũng đang cân nhắc các biện pháp hỗ trợ cho những ngành dễ bị tổn thương như dệt may và giày dép.

Thị trường tài chính Ấn Độ đóng cửa nghỉ lễ hôm thứ Tư, nhưng trái phiếu và tiền tệ đã giảm mạnh trước khi thuế quan mới có hiệu lực, đồng rupee trở thành đồng tiền yếu nhất châu Á từ đầu năm. Thị trường chứng khoán Ấn Độ đã chứng kiến dòng vốn ngoại rút gần 5 tỷ USD kể từ tháng 7.

“Đây là một cú sốc chiến lược, đe dọa vị thế lâu năm của Ấn Độ tại thị trường thâm dụng lao động Mỹ, kéo theo nguy cơ thất nghiệp diện rộng ở các trung tâm xuất khẩu, và có thể làm suy yếu vai trò của Ấn Độ trong chuỗi giá trị toàn cầu”, Ajay Srivastava, nhà sáng lập tổ chức nghiên cứu Global Trade Research Initiative tại New Delhi, nhận định.