Tài sản số mở ra không gian tăng trưởng mới cho doanh nghiệp Việt

Không gian kinh tế mới cho tài sản số

Theo lộ trình, kể từ ngày 1/1/2026, tài sản số sẽ chính thức bước ra khỏi “vùng xám” pháp lý, trở thành một kênh dẫn vốn minh bạch, chính thống cho nền kinh tế. Với doanh nghiệp, đây không chỉ là sự thay đổi về mặt pháp lý mà còn là cơ hội mở rộng không gian tiếp cận vốn, đặc biệt là vốn cho đổi mới sáng tạo và phát triển dài hạn.

TS. Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Số Việt Nam cho rằng, thế giới đang bước vào môi trường số hay kinh tế On-chain (kinh tế vận hành trên blockchain). Trong đó, mọi giao dịch, thanh toán và hoạt động đều diễn ra trong một không gian vô hình, được ghi nhận và liên kết với nhau thông qua các block dữ liệu, tạo thành một chuỗi liên tục, minh bạch và khó bị thay đổi. Theo ông Quý, ngày nay, On-chain chính là “Internet của giá trị. Ông cho rằng trọng tâm của tài sản số không nằm ở chữ “số” mà nằm ở chữ “tài sản”. Khi ấy, nó phải mang đầy đủ các thuộc tính pháp lý theo quy định. Phần “số” chỉ là môi trường để tài sản được ánh xạ, lưu trữ và vận hành. Về bản chất, tài sản số là tài sản thật nhưng có một bản sao trong môi trường số, vì vậy việc định danh và quản lý trở nên đặc biệt quan trọng.

Liên quan đến việc Nghị quyết 05 cho phép 5 đơn vị thử nghiệm thị trường tài sản mã hóa, TS. Trần Quý cho rằng, điều quan trọng là cách thức quản lý để thị trường vận hành minh bạch, an toàn và tạo dựng được niềm tin. Theo ông, mục tiêu cốt lõi của Nghị quyết là tạo cầu nối giữa “phần chìm” là nơi tài sản được tạo ra tự do, thiếu luật lệ và “phần nổi”-nơi có khung pháp lý và cơ chế giám sát. Hai trụ cột của cây cầu này chính là niềm tin thông qua pháp luật và giám sát, cùng với sự đồng bộ về công nghệ.

Cơ hội huy động vốn và xây dựng niềm tin số

Không gian phát triển của tài sản số còn gắn với các mô hình mới như Trung tâm Tài chính Quốc tế. Theo ông Quý, Việt Nam có lợi thế của người đi sau nhưng lại xuất phát đúng vào thời điểm xu hướng On-chain đang hình thành mạnh mẽ trên thế giới. Do đó, Trung tâm tài chính quốc tế trong tương lai không thể tách rời hệ sinh thái tài sản số, trong đó sandbox-cơ chế thử nghiệm có kiểm soát - đóng vai trò then chốt.

Từ góc độ thị trường, ông Lê Thanh, đại diện Ninety Eight cho rằng, blockchain với các đặc tính phi tập trung, minh bạch và bất biến đã tạo ra giá trị cốt lõi là “niềm tin số”. Còn ông Nguyễn Trung Trang, Giám đốc sản phẩm SSI Digital khẳng định, tài sản số là ứng dụng quan trọng của blockchain. Ông nhấn mạnh, xu hướng bền vững của thị trường không là tài sản được mã hóa dựa trên hoạt động kinh doanh thực và dòng tiền thật, còn gọi là Tokenized Real-world Assets.

Theo ông Trang, tài sản số được chia thành 2 nhóm là tài sản số thuần túy và tài sản số được mã hóa (RWA)-loại tài sản có tiềm năng lớn nhất đối với Việt Nam. Các doanh nghiệp có hoạt động thật, lợi nhuận thật hoàn toàn có thể phát hành token để mở rộng quy mô vốn, thậm chí tiếp cận nhà đầu tư quốc tế. So với IPO truyền thống với nhiều điều kiện khắt khe, việc phát hành token có thể linh hoạt hơn, giống như một hình thức IPO sớm, phù hợp với doanh nghiệp đang tăng trưởng.

Từ kinh nghiệm hơn 20 năm trong lĩnh vực tài chính, ông Nguyễn Phú Dũng, đồng sáng lập Tập đoàn PILA và thành viên Hội đồng đầu tư Quỹ Solaris Impact thuộc Pacific Bridge Capital cho rằng, Việt Nam đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ từ “Việt Nam vật lý” sang “Việt Nam số”, nơi dữ liệu trở thành ngôn ngữ chính và biên giới tăng trưởng được mở rộng trong không gian số. Ông Dũng chỉ ra nghịch lý khi tốc độ quay vòng vốn của Việt Nam chỉ bằng khoảng 1/3 so với Singapore, do phần lớn vốn bị “giam” trong tài sản đảm bảo, đặc biệt là bất động sản. Theo ông, tài sản số có thể góp phần tháo gỡ nút thắt này thông qua việc xây dựng niềm tin số dựa trên dữ liệu minh bạch, có thể kiểm chứng độc lập và được bảo đảm bởi công nghệ blockchain.

Ở cấp địa phương, ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, cho biết Hà Nội đang cụ thể hóa các định hướng phát triển theo Luật Thủ đô sửa đổi năm 2024 và Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị. Hà Nội là địa phương đầu tiên ban hành nghị quyết về sandbox, xác định 4 nhóm ưu tiên, trong đó có tài sản số. Thành phố cũng đã thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm với vốn mồi 600 tỷ đồng và đang chuẩn bị vận hành Sàn giao dịch công nghệ, đồng thời tích hợp chức năng sàn giao dịch tài sản số.

Thực tế, tài sản số đang từng bước rời khỏi vai trò thử nghiệm để trở thành một cấu phần của hạ tầng kinh tế số. Dù vẫn còn nhiều thách thức về pháp lý, quản trị rủi ro và năng lực triển khai, nhưng với hành lang chính sách đang dần hoàn thiện, cùng lợi thế đi sau đúng thời điểm, tài sản số được kỳ vọng sẽ mở ra không gian tăng trưởng mới; giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao khả năng huy động vốn, minh bạch hóa hoạt động và tham gia sâu hơn vào dòng chảy kinh tế số toàn cầu.