Việt Nam giữ đà tăng trưởng giữa biến động toàn cầu

Tăng cường hợp tác, kiến tạo tri thức phục vụ hoạch định chính sách

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế Quốc dân - PGS.TS Bùi Đức Thọ nhấn mạnh, hội thảo diễn ra trong bối cảnh thế giới năm 2025 đang thay đổi nhanh chưa từng có. Những biến động trong thương mại quốc tế và chuỗi cung ứng do căng thẳng địa chính trị, sự lan rộng mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo hay tình trạng lạm phát kéo dài tại nhiều nền kinh tế lớn đang đặt ra yêu cầu mới đối với nghiên cứu và hoạch định chính sách.

PGS.TS Bùi Đức Thọ - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phát biểu tại Hội thảo

Đối với Việt Nam, theo PGS.TS Bùi Đức Thọ môi trường toàn cầu hiện nay mang đến cả những cơ hội lớn lẫn những thách thức quan trọng. Song song với đó, Việt Nam cũng đang trải qua một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, bước vào “kỷ nguyên vươn lên”, được đánh dấu bởi các cải cách lớn về thể chế kinh tế - xã hội, tiến trình số hóa diễn ra sâu rộng trên mọi lĩnh vực, cùng sự chuyển dịch nhanh của thị trường lao động và cơ cấu ngành nghề. Đây là thời điểm đầy hứng khởi cho nghiên cứu kinh tế. Các câu hỏi trở nên cấp thiết hơn, dữ liệu phong phú hơn và hàm ý chính sách có tầm ảnh hưởng rộng lớn hơn. Trong bối cảnh này, những công trình học thuật chất lượng cao không chỉ mang ý nghĩa tri thức mà còn vô cùng quan trọng trong việc cung cấp luận cứ cho hoạch định chính sách và định hình tương lai phát triển, ông Thọ nhấn mạnh.

Quang cảnh sự kiện

PGS.TS Bùi Đức Thọ khẳng định sự kiện không chỉ tạo diễn đàn trao đổi học thuật mà còn thúc đẩy hợp tác nghiên cứu giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và tổ chức phát triển trong khu vực và trên thế giới. Đồng thời, bày tỏ kỳ vọng rằng những thảo luận sâu sắc tại CIEMB 2025 sẽ góp phần nâng cao hiểu biết về các vấn đề đương đại trong kinh tế và quản trị, từ đó hỗ trợ quá trình hoạch định chính sách và phát triển bền vững. CIEMB 2025 tiếp tục khẳng định vị thế của Đại học Kinh tế Quốc dân như một trung tâm học thuật hàng đầu, đóng vai trò quan trọng trong kết nối tri thức, lan tỏa nghiên cứu và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kinh tế, quản trị và kinh doanh.

Vị thế của Việt Nam được củng cố nhờ hội nhập

Tại Hội thảo CIEMB 2025, các đại biểu nghe phần trình bày của nhiều diễn giả chính là các chuyên gia hàng đầu thế giới, bao gồm: GS. Shiro Armstrong (Đại học Quốc gia Úc) trình bày về xu hướng bảo hộ gia tăng, động lực mới của thương mại toàn cầu và chiến lược ứng phó dành cho các nền kinh tế châu Á. TS. Jochen M. Schmittmann - Trưởng đại diện IMF khu vực Việt Nam, Lào và Campuchia phân tích kinh tế Việt Nam thời gian gần đây, các ưu tiên cải cách và định hướng chính sách tăng cường sức chống chịu. GS. Arman Eshraghi (Đại học Cardiff, Anh) thảo luận về mối giao thoa giữa Fintech và hành vi tài chính trong bối cảnh đổi mới công nghệ. TS. Jonathan Lon don (UNDP Việt Nam) - chia sẻ các nghiên cứu liên quan đến phát triển và quản trị.

Chia sẻ tại phiên khai mạc, GS. Shiro Armstrong cảnh báo rằng sự gia tăng mạnh của chủ nghĩa bảo hộ, đặc biệt từ Mỹ dưới nhiệm kỳ Tổng thống Trump 2.0, đang đặt hệ thống thương mại đa phương vào thời điểm bất định nhất trong nhiều thập kỷ.

GS. Shiro Armstrong tại Hội thảo

Ông cũng cho biết chỉ số bất định chính sách thương mại đã tăng lên mức cao nhất lịch sử, vượt xa giai đoạn Trump 1.0. Trong bối cảnh đó, các nền kinh tế nhỏ và mở, điển hình như Việt Nam đứng trước cả rủi ro lẫn cơ hội. Việc hàng hóa bị chuyển hướng khỏi Mỹ có thể gây áp lực cạnh tranh lớn trong khu vực, đặc biệt từ hàng giá rẻ Trung Quốc. Tuy nhiên, vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu lại được củng cố nhờ mức độ hội nhập sâu và khả năng đa dạng hóa thị trường tốt hơn so với nhiều nền kinh tế phát triển.

GS. Armstrong nhấn mạnh, sức mạnh của Việt Nam nằm ở chính sự hội nhập toàn diện. Trên trang 6 và 14 của slide, ông chỉ ra rằng kinh tế mở và dựa trên luật lệ giúp các nước như Việt Nam duy trì ổn định và an ninh kinh tế. Mô hình mô phỏng của EABER and CSIS Indonesia (2025) cho thấy: nếu thế giới rơi vào “kịch bản bảo hộ toàn cầu”, GDP ASEAN có thể giảm hơn 11 điểm phần trăm, và việc làm giảm 24,7 điểm. Nhưng nếu ASEAN - trong đó Việt Nam là một thành viên chủ chốt kiên định thực thi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và không trả đũa thuế quan, khu vực thậm chí vẫn duy trì tăng trưởng dương và tăng việc làm.

Ông đánh giá cao sự tham gia chủ động của Việt Nam trong các khuôn khổ đa phương, đồng thời nhấn mạnh rằng với mức độ hội nhập cao nhất vùng, Việt Nam không chỉ là quốc gia chịu tác động mà còn là điển hình cho thấy hội nhập kinh tế là một nguồn sức mạnh, chứ không phải điểm yếu, trong bối cảnh thế giới bước vào chu kỳ bất định mới.

TS. Jochen M. Schmittmann - Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam, Lào và Campuchia

Đồng quan điểm, TS. Jochen M. Schmittmann - Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam, Lào và Campuchia tại Hội thảo đánh giá Việt Nam tiếp tục là “một câu chuyện thành công kinh tế nổi bật” của khu vực, với tăng trưởng 9 tháng đầu năm đạt gần 8% nhờ tiêu dùng tư nhân phục hồi và đầu tư duy trì tích cực. Các chỉ số IMF trình chiếu tại hội thảo cho thấy cấu trúc tăng trưởng đang được hỗ trợ bởi cả đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu, dù cầu toàn cầu còn nhiều bất định. Tuy nhiên, đại diện IMF nhấn mạnh rằng những kết quả tích cực này không che giấu được các thách thức mang tính cơ cấu. Việt Nam có độ mở thương mại lớn và phụ thuộc đáng kể vào thị trường Mỹ, nơi áp lực thuế quan mới có thể ảnh hưởng tới triển vọng xuất khẩu trong các năm tới…

Đại diện IMF khuyến nghị Việt Nam tiếp tục củng cố ổn định tài chính, nâng cao hiệu quả đầu tư công. Cụ thể, trong ngắn hạn, TS. Jochen M. Schmittmann cho rằng Việt Nam cần thận trọng với chính sách tiền tệ khi dư địa nới lỏng không còn nhiều và rủi ro lạm phát cần được giám sát chặt chẽ. Tài khóa vẫn còn không gian và nên được ưu tiên cho đầu tư hạ tầng và an sinh, nhưng phải bảo đảm triển khai hiệu quả, tránh lãng phí. Ông nhấn mạnh việc củng cố “vùng đệm” của hệ thống ngân hàng, cải thiện khả năng ứng phó khủng hoảng và đẩy mạnh các cải cách cơ cấu nhằm nâng cao năng suất - yếu tố then chốt để duy trì tăng trưởng bền vững.