Công ty chứng khoán: Cần một cuộc “đại phẫu”

Kỳ I: Rủi ro lớn

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) vừa có quyết định đưa Công ty Chứng khoán (CTCK) Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (mã SBS) vào tình trạng kiểm soát đặc biệt trong 6 tháng, đến hết ngày 28/2/2013. Điều này đã được dự báo từ nhiều tháng trước, khi mà SBS liên tục không đáp ứng chỉ tiêu an toàn tài chính. Trên thực tế, đây cũng là hồi còi thúc giục các CTCK sớm tái cấu trúc, nhằm thoát cảnh long đong như vừa qua.

UBCKNN vừa có quyết định đưa SBS vào tình trạng kiểm soát đặc biệt. (Ảnh: PV)

Liên quan đến tình hình hoạt động của SBS, từ một công ty luôn có mức lãi lớn giai đoạn 2007-2010, đứng thứ 3 về thị phần môi giới, năm 2011, SBS đã bất ngờ làm giới đầu tư bị “sốc” khi công bố lỗ tới 788 tỷ đồng từ mức lãi 98,25 tỷ đồng năm 2010. Sang quý I năm nay, SBS tiếp tục thua lỗ 660 tỷ đồng, đưa lỗ lũy kế lên 1.424,14 tỷ đồng, vượt quá vốn đầu tư chủ sở hữu (tính đến 31/3/2012). SBS cho biết, trong tháng 3/2012, công ty đã phát hành thành công 800 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi và sẽ xúc tiến thực hiện chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu để tăng vốn khả dụng.

Tại thời điểm đó, SBS thông báo, công ty đã thanh toán hết nợ và còn hơn 500 tỷ đồng tiền mặt gửi ngân hàng. Cổ phiếu SBS chào sàn ngày 5/7/2010 với khối lượng 110 triệu đơn vị, giá tham chiếu 38.000 đồng, đã từng có giá 42.000 đồng/CP tại thời điểm mới phát hành. Sau một thời gian ngắn giảm điểm, cổ phiếu SBS tăng trở lại vào cuối năm 2010, đạt 36.800 đồng/CP hồi tháng 12/2010 tuy nhiên sau đó cổ phiếu này liên tục lao dốc xuống mức hiện tại. Cổ phiếu SBS hiện dưới mức 3.800 đồng/CP. Và nếu không có 800 tỷ đồng nguồn vốn trái phiếu chuyển đổi mới phát hành, SBS gặp nhiều khó khăn để duy trì hoạt động.

Tương tự, đầu năm 2012, cổ phiếu CTCK Bảo Việt (BVS) bị đưa vào danh sách cảnh báo. Nguyên nhân do lợi nhuận 2 năm liên tiếp âm 90,7 tỷ đồng (năm 2010) và 99,66 tỷ đồng (năm 2011). Dù mới đây, BVS đã ra khỏi diện cảnh báo vì báo cáo lãi sau 2 quý hoạt động, nhưng với thị trường ế ẩm như hiện nay, rất khó cho BVS đạt kết quả khả quan trong năm nay.

Trường hợp khác là CTCK Ngân hàng Hàng hải (MSBS). Hiện công ty đang nợ ngân hàng hơn 420 tỷ đồng, theo công bố báo cáo tình hình tài sản trong quý II/2012. Đến cuối quý II, tiền mặt của MSBS chỉ còn 39,97 tỷ đồng gửi tại ngân hàng. Tổng nguồn vốn của MSBS là 1.303 tỷ đồng, trong đó, vay các TCTD 424,39 tỷ đồng, trái phiếu phát hành 470 tỷ đồng. Được biết, tại ĐHCĐ năm 2012, MSBS đặt mục tiêu doanh thu trên 222 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế trên 43 tỷ đồng. Các khoản đầu tư ngắn hạn 124,53 tỷ đồng, đầu tư dài hạn 172,56 tỷ đồng; trong đó, đầu tư vào các TCTD và tài chính trong nước chiếm hơn 99%. Qua báo cáo trên của MSBS có thể thấy, bức tranh màu xám đang bao phủ công ty này.

Nhớ lại năm 2007, khi thị trường chứng khoán (TTCK) “hoàng kim”, nhiều nhà đầu tư đổ xô đầu tư chứng khoán xem đây như một “canh bạc” lớn. Bước sang năm 2008, TTCK đã bắt đầu có dấu hiệu đi xuống. Thế nhưng, nhiều nhà đầu tư vẫn kỳ vọng, sự đi xuống chỉ là nhất thời và TTCK sẽ sớm trở lại thời hoàng kim. Vì thế, số lượng nhà đầu tư và các CTCK vẫn tiếp tục tăng. Tuy nhiên, từ năm 2009 đến nay, TTCK tuột dốc không phanh.

Thực tế cho thấy, sự đi xuống của thị trường là tất yếu, khi việc làm giá và báo cáo tài chính của các doanh nghiệp (DN) niêm yết phần lớn là ảo. Chưa kể, tình hình kinh tế khó khăn đã kéo các DN niêm yết rơi vào khó khăn, nợ nần chồng chất. Hệ quả sự tăng trưởng nóng của tín dụng do sự cho vay dễ dãi, cùng với sự suy giảm của nền kinh tế đã làm TTCK liên tục đỏ sàn. Rõ ràng, TTCK tuy hoạt động được 12 năm nhưng vẫn là ngành kinh doanh mới, chứa đựng nhiều khó khăn, rủi ro. Vấn đề đáng nói là, 9 tháng đầu năm nay, biến động trên TTCK tích cực hơn so với năm trước. Thanh khoản được cải thiện đáng kể, nhưng nhiều CTCK vẫn sống lay lắt? Đây chính là hậu quả của việc thành lập CTCK ồ ạt những năm trước.

Nhiều thông tin tiêu cực dồn dập đến cùng với sự thoái vốn của khối ngoại, TTCK ngày 1/10 rất tồi tệ. VN-Index giảm hơn 6 điểm với lượng thanh khoản èo uột. Trong khi đó, HNX-Index đã rơi xuống mức thấp chưa từng có trong lịch sử: 54.27 điểm. Những ngày tiếp đó, TTCK cũng không có gì sáng sủa. Hiện nay, giá cổ phiếu trên TTCK Việt Nam hiện đang ở mức tệ hại nhất trong hơn 12 năm qua, kể từ ngày giao dịch (28/7/2000). Và như vậy, việc các CTCK cùng chung số phận là đang rơi vào tình cảnh khó khăn, nếu không có các biện pháp quản trị và tái cơ cấu tốt.

Kỳ II: Cần đột phá

Duy Khanh