Doanh nghiệp FDI “khát” nhân lực chất lượng cao

Các doanh nghiệp FDI đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, đặc biệt là ở các tỉnh thành có khu công nghiệp phát triển. Chỉ riêng tại tỉnh Nghệ An, hiện có khoảng 164 doanh nghiệp FDI, chiếm 1,05% tổng số doanh nghiệp của tỉnh, nhưng lại tạo ra việc làm trực tiếp cho 49.000 lao động, chiếm tới 14% lực lượng lao động toàn tỉnh. Các doanh nghiệp này không chỉ mang lại kim ngạch xuất khẩu lớn, mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho các lao động trong các ngành nghề phụ trợ, cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho các doanh nghiệp FDI. Từ đó, cơ cấu lao động của tỉnh đang có sự chuyển dịch tích cực, giảm tỷ trọng lao động trong ngành nông, lâm, thủy sản và tăng tỷ trọng trong ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ.

Sự phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp FDI không chỉ làm thay đổi cơ cấu ngành nghề, mà còn gây áp lực nâng cao chất lượng lao động.

Theo ông Lê Tiến Trị, Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế Đông Nam (Nghệ An), nhờ áp dụng công nghệ tiên tiến, các dây chuyền sản xuất hiện đại và mô hình quản lý doanh nghiệp mới, các doanh nghiệp FDI đã và đang giúp nâng cao chất lượng lao động tại địa phương. Họ tạo ra một đội ngũ lao động có trình độ chuyên môn cao, gồm công nhân lành nghề, kỹ sư công nghệ, chuyên gia dịch vụ, và cán bộ quản lý cấp cao.

“Đặc biệt, nhu cầu lao động trong khu vực FDI đang chuyển sang các ngành nghề yêu cầu kỹ thuật cao như lắp ráp tự động hóa, sản xuất linh kiện điện tử, may mặc xuất khẩu, linh kiện ô tô và năng lượng xanh”, ông Lê Tiến Trị cho biết.

Tuy nhiên, một thách thức lớn hiện nay đối với các doanh nghiệp FDI là việc thiếu hụt lao động có kỹ năng và chuyên môn cao. Trong giai đoạn từ năm 2025 đến 2029, chỉ riêng tại Khu Kinh tế Đông Nam, dự báo nhu cầu lao động cho các dự án trọng điểm sẽ lên tới khoảng 98.701 người. Điều này cho thấy nhu cầu nhân lực trong khu vực FDI vẫn tăng mạnh, đặc biệt trong các ngành yêu cầu tay nghề cao, khả năng vận hành máy móc tự động hóa, kỹ thuật điện tử và các ngành công nghiệp hỗ trợ. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt lao động có kỹ năng vẫn còn là một vấn đề nghiêm trọng.

Ảnh minh họa

Các doanh nghiệp FDI hiện nay đều có nhu cầu lao động cao trong khi lao động chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu. Các công nhân tại các khu công nghiệp FDI thường thiếu các kỹ năng cần thiết để vận hành các thiết bị công nghệ cao, điều này gây khó khăn trong việc duy trì và phát triển sản xuất. Chính vì vậy, các doanh nghiệp phải tìm nhiều phương thức để thu hút lao động, bao gồm việc cải thiện chế độ đãi ngộ, nâng cao mức lương và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng.

Hợp tác giữa doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo để giải quyết thiếu hụt lao động

Nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động chất lượng, nhiều doanh nghiệp FDI đã chủ động liên kết với các trường đại học và cao đẳng trong và ngoài nước để đào tạo lao động chất lượng cao. Các doanh nghiệp này không chỉ chú trọng vào tuyển dụng mà còn tham gia vào quá trình đào tạo, cung cấp các chương trình học bổng, thực tập và các trung tâm đào tạo trực tiếp tại doanh nghiệp.

Tại tỉnh Thanh Hóa, hiện có 35 doanh nghiệp FDI, chủ yếu là các công ty của Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc và Nhật Bản. Để tuyển dụng được lao động có tay nghề cao, nhiều doanh nghiệp đã triển khai các chương trình hợp tác với các trường đại học và cao đẳng. Những chương trình này cung cấp cho sinh viên cơ hội được học tập trong môi trường thực tế, với các thiết bị công nghiệp hiện đại và tiếp cận công nghệ tiên tiến ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Điều này không chỉ giúp sinh viên có kỹ năng nghề nghiệp vững vàng mà còn giúp họ tiếp cận với công việc thực tế khi tốt nghiệp.

Còn tại Hà Tĩnh, một trong những mô hình đào tạo hiệu quả hiện nay là chương trình đào tạo song hành "1+1+1" được triển khai tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức. Theo mô hình này, sinh viên sẽ học một năm tại trường để nắm vững lý thuyết cơ bản, một năm tại trung tâm đào tạo của doanh nghiệp để tiếp cận công nghệ thực tế, và năm cuối sẽ thực hành trực tiếp tại vị trí việc làm trong doanh nghiệp. Mô hình này giúp sinh viên có cái nhìn tổng thể về công việc và kỹ năng cần thiết để làm việc trong môi trường FDI.

“Chất lượng đào tạo của nhà trường được các doanh nghiệp đánh giá cao về trình độ tay nghề và kỹ năng làm việc, sẵn sàng tiếp nhận học sinh sau tốt nghiệp vào làm việc. Tỷ lệ sinh viên sau khi tốt nghiệp có việc làm ngay đúng với chuyên mộn đào tạo đạt trên 95%”, TS. Cao Thành Lê, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt - Đức khẳng định.

Ngoài ra, nhiều trường đại học và cao đẳng cũng đã tổ chức các chương trình thực tập cho sinh viên tại các doanh nghiệp FDI. Những chương trình này không chỉ giúp sinh viên tiếp cận công việc thực tế mà còn giúp các doanh nghiệp FDI tiếp cận nguồn nhân lực tiềm năng ngay từ khi còn đang học.

Doanh nghiệp FDI cần chủ động trong đào tạo nhân lực

Theo thống kê, có 57% doanh nghiệp FDI thực hiện các chương trình đào tạo cho người lao động. Như vậy, còn 43% doanh nghiệp chưa có các chương trình này.

Trong bối cảnh các doanh nghiệp FDI tiếp tục mở rộng và phát triển tại Việt Nam, nhu cầu về lao động chất lượng cao ngày càng trở nên cấp bách. Để đáp ứng nhu cầu này, các doanh nghiệp FDI cần phải chủ động hơn trong việc xây dựng các chương trình đào tạo, hợp tác với các cơ sở đào tạo để phát triển nguồn nhân lực. Chính phủ cũng cần tiếp tục hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, đặc biệt là trong việc ưu tiên phát triển các ngành công nghệ cao và đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao.

Với tốc độ phát triển nhanh chóng của khu vực FDI, việc xây dựng một đội ngũ lao động chất lượng cao sẽ là yếu tố quyết định sự thành công và bền vững của các doanh nghiệp này. Hơn nữa, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sẽ không chỉ giúp các doanh nghiệp FDI phát triển mà còn góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế.