Đổi mới và hoàn thiện phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hoạt động của ngành Ngân hàng

I. Những vấn đề lý luận về phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng

1. Về phương thức lãnh đạo của Đảng

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường dùng các khái niệm: “cách lãnh đạo, lối làm việc,... của Đảng”. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng cho đến trước thời kỳ đổi mới, Đảng ta dùng đồng thời các khái niệm: “phương pháp lãnh đạo, phương pháp công tác, phong cách lãnh đạo, phong cách công tác, lề lối làm việc, quy chế công tác, quy trình làm việc,...” nhưng chủ yếu áp dụng đối với cá nhân cán bộ lãnh đạo, chưa đề cập đến các tổ chức đảng. Từ Hội nghị Trung ương 6 khóa VI (tháng 3-1989) Đảng ta chính thức dùng khái niệm “phương thức lãnh đạo của Đảng” với cách đặt vấn đề ở tầm tổng quát, vĩ mô. Phương thức lãnh đạo của Đảng là tổng thể các cách thức, hình thức, phương pháp, quy chế, quy định, quy trình, lề lối làm việc... mà Đảng sử dụng để tác động vào đối tượng lãnh đạo nhằm thực hiện thắng lợi Cương lĩnh chính trị, đường lối, các nghị quyết và các nội dung lãnh đạo của Đảng trong từng thời kỳ cách mạng.

Nội dung của phương thức lãnh đạo của Đảng lần đầu tiên được xác định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 1991); đến năm 2011 được bổ sung, phát triển trên cơ sở kế thừa và bổ sung những nội dung cơ bản của phương thức lãnh đạo của Đảng được nêu trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Điều 41 Điều lệ Đảng do Đại hội XI của Đảng thông qua đã quy định rõ các phương thức Đảng lãnh đạo Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng một lần nữa xác định phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước: “Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng Cương lĩnh, chiến lược, các chủ trương, chính sách lớn, bằng công tác tổ chức, cán bộ, bằng kiểm tra, giám sát;... Các tổ chức của Đảng và đảng viên, nhất là tổ chức, đảng viên hoạt động trong các cơ quan nhà nước vừa phải gương mẫu tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, vừa phải nêu cao vai trò tiên phong trong thực hiện chủ trương, đường lối, các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”^[1].

Qua các văn kiện của Đảng, có thể khái quát phương thức lãnh đạo của Đảng gồm: Một là, Đảng lãnh đạo bằng Cương lĩnh, chiến lược, nghị quyết, các định hướng về chính sách và chủ trương lớn. Hai là, Đảng lãnh đạo bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động. Ba là, Đảng lãnh đạo thông qua tổ chức đảng và đảng viên hoạt động trong các tổ chức của hệ thống chính trị và bằng công tác tổ chức, cán bộ. Bốn là, Đảng lãnh đạo bằng công tác kiểm tra, giám sát. Năm là, Đảng lãnh đạo bằng hành động gương mẫu của đảng viên. Đó là những cách thức chủ yếu trong phương thức lãnh đạo của Đảng.

Thực tế cho thấy, trong hoạt động lãnh đạo, Đảng còn sử dụng nhiều hình thức, biện pháp, quy chế, quy định, quy trình, lề lối làm việc cụ thể, như: tổ chức hội nghị học tập, quán triệt, triển khai thực hiện nghị quyết (trong cấp ủy, tổ chức đảng và đối với cán bộ chủ chốt các tổ chức trong hệ thống chính trị); hình thức giao ban giữa các cơ quan lãnh đạo Đảng với lãnh đạo cơ quan Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; các cuộc làm việc giữa đại diện lãnh đạo các cấp ủy đảng với lãnh đạo các cơ quan Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội; cấp ủy viên cấp ủy cấp trên trực tiếp dự sinh hoạt của cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới; đối thoại giữa đại diện cấp ủy, tổ chức đảng với một số cá nhân; chỉ đạo làm thí điểm; xây dựng, hoàn thiện quy chế làm việc của cấp ủy, trong đó xác định đúng và rõ thẩm quyền, trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân và các chế độ công tác chủ yếu, nhất là chế độ hội họp, chế độ thông tin, chế độ báo cáo; xây dựng các quy chế phối hợp công tác giữa các tổ chức, cơ quan có liên quan; việc phân công cấp ủy viên phụ trách một số tổ chức, một số lĩnh vực; phân công đảng viên theo dõi, phụ trách lĩnh vực công tác, đơn vị, hộ gia đình; tổ chức sơ kết, tổng kết việc thực hiện nghị quyết của Đảng; sử dụng văn bản và các hình thức thông tin khác;...

2. Về phương thức cầm quyền của Đảng

Phương thức cầm quyền của Đảng là tổng thể các cách thức, hình thức, phương pháp, quy chế, quy định, quy trình, lề lối làm việc... mà Đảng cầm quyền sử dụng để tác động vào các tổ chức, trước hết là Nhà nước, nhằm thực hiện đúng đắn, đầy đủ ý chí chính trị, quyền và trách nhiệm của Đảng cầm quyền, quyền làm chủ của nhân dân, nhằm thực hiện thắng lợi Cương lĩnh chính trị, đường lối, các nghị quyết của Đảng và phát triển đất nước trong từng thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Ở nước ta chỉ có một Đảng duy nhất, đồng thời là Đảng cầm quyền, nên hiện nay trên tổng thể, phương thức cầm quyền của Đảng cơ bản cũng là phương thức lãnh đạo của Đảng. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh một số nội dung trong phương thức lãnh đạo của Đảng. Theo đó, có thể xác định các phương thức cầm quyền của Đảng gồm: (1) Đảng cầm quyền bằng sử dụng Cương lĩnh, chiến lược, các nghị quyết, kết luận của Đảng làm căn cứ và chỉ đạo để Nhà nước thể chế hóa, cụ thể hóa thành pháp luật, chính sách, kế hoạch, chương trình và tổ chức thực hiện; Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cụ thể hóa thành chương trình, kế hoạch công tác và tổ chức thực hiện. (2) Đảng cầm quyền bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động để các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tán thành, hăng hái thực hiện thắng lợi đường lối của Đảng. (3) Đảng cầm quyền bằng phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức đảng và bố trí đúng, đề cao trách nhiệm của đảng viên giữ cương vị lãnh đạo trong các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội; Đảng thống nhất lãnh đạo trực tiếp, toàn diện công tác tổ chức và công tác cán bộ của các tổ chức trong hệ thống chính trị. (4) Đảng cầm quyền bằng công tác kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức đảng và đảng viên công tác trong các tổ chức của hệ thống chính trị, qua đó kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức trong hệ thống chính trị. (5) Đảng cầm quyền bằng phát huy vai trò, trách nhiệm, nhất là trách nhiệm nêu gương, của đảng viên công tác trong các tổ chức của hệ thống chính trị.

3. Mối quan hệ giữa phương thức lãnh đạo và phương thức cầm quyền của Đảng

Các phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện Đảng cầm quyền đã được xác định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội năm 1991, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và được Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định lại. Phương thức lãnh đạo gắn liền với hoạt động lãnh đạo của Đảng, nên được hình thành từ khi Đảng ra đời lãnh đạo cách mạng; là vấn đề cơ bản, xuyên suốt, có tính chất bao trùm và chi phối toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng. Đảng cầm quyền nghĩa là Đảng lãnh đạo trong thời kỳ có chính quyền. Vì vậy, phương thức lãnh đạo và phương thức cầm quyền cơ bản giống nhau, chỉ có sự khác biệt nhất định về phạm vi, mức độ; trong đó, phương thức cầm quyền chỉ hình thành trong thời kỳ Đảng có chính quyền và nhấn mạnh hai nội dung của phương thức lãnh đạo: Một là, Đảng sử dụng quyền lực của mình để tác động, chi phối việc xây dựng chính sách, pháp luật của Nhà nước. Hai là, Đảng bố trí nhân sự chủ chốt của các cơ quan nhà nước, nhất là ở cấp trung ương.

Giữa phương thức lãnh đạo và phương thức cầm quyền của Đảng có quan hệ mật thiết với nhau, vừa tương đồng, vừa có sự khác biệt nhất định. Tương đồng ở chỗ: Cả phương thức lãnh đạo và phương thức cầm quyền đều là của cùng một chủ thể là Đảng; trong điều kiện có chính quyền, đều tác động tới các đối tượng là Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các lực lượng vũ trang, các doanh nghiệp nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công lập và nhân dân; cùng nhằm mục tiêu cao nhất là thực hiện có hiệu quả Cương lĩnh, chiến lược, đường lối, mục tiêu chính trị của Đảng; đều phải sử dụng các phương pháp tư tưởng, hành chính, tổ chức, kiểm tra, giám sát, nêu gương,... Khác biệt ở chỗ: Phương thức cầm quyền chú trọng việc chỉ đạo các cơ quan nhà nước thể chế hóa, cụ thể hóa cương lĩnh, chiến lược, đường lối, chủ trương của Đảng thành pháp luật, chính sách và định hướng hoạt động của Nhà nước; nắm công tác tổ chức, cán bộ của Nhà nước bằng việc định hướng kiện toàn tổ chức và đưa cán bộ, đảng viên vào nắm giữ quyền lực và trực tiếp điều hành, thực thi quyền lực nhà nước, kiểm soát quyền lực nhà nước; cùng với các phương pháp dân chủ, tuyên truyền, thuyết phục, vận động, Đảng sử dụng quyền lực của Đảng cầm quyền và các nguyên tắc của Đảng để tác động, chi phối hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị.

Tuy nhiên, sự phân biệt giữa phương thức cầm quyền và phương thức lãnh đạo của Đảng chỉ là tương đối. Ví dụ, Đảng cầm quyền phải sử dụng các biện pháp công tác tư tưởng để tuyên truyền, thuyết phục, vận động và bảo vệ đường lối của Đảng. Đó cũng là phương thức lãnh đạo bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động để đưa đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với đội ngũ đảng viên và nhân dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội.

4. Phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng

Đại hội XIII của Đảng lần đầu tiên chính thức dùng “khái niệm kép” “phương thức lãnh đạo, cầm quyền” của Đảng. Việc bổ sung từ “cầm quyền” vào sau từ “lãnh đạo” là để nhấn mạnh phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện Đảng là Đảng cầm quyền, Đảng vừa có quyền lãnh đạo, vừa phải chịu trách nhiệm về sự lãnh đạo của mình; đồng thời, nhấn mạnh trọng tâm cầm quyền của Đảng là đối với Nhà nước.

Như vậy, có thể hiểu: Phương thức lãnh đạo, phương thức cầm quyền của Đảng là toàn bộ các cách thức, hình thức, biện pháp, quy trình, lề lối làm việc mà Đảng sử dụng quyền lực của Đảng cầm quyền để tác động, chi phối Nhà nước và xã hội nhằm thực hiện thắng lợi Cương lĩnh, đường lối của Đảng, xứng đáng với vai trò, vị thế và trách nhiệm của Đảng duy nhất cầm quyền. Phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng gồm các nội dung chính sau:

(1) Đảng lãnh đạo, cầm quyền bằng Cương lĩnh, chiến lược, nghị quyết và định hướng chủ trương, chính sách lớn.

(2) Đảng lãnh đạo, cầm quyền bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động các tổ chức trong hệ thống chính trị và cả xã hội tán thành, ủng hộ và tích cực thực hiện đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

(3) Đảng lãnh đạo, cầm quyền bằng việc giới thiệu những đảng viên ưu tú có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín ứng cử các chức danh chủ chốt trong các cơ quan lãnh đạo của các tổ chức trong hệ thống chính trị; thống nhất lãnh đạo công tác tổ chức và công tác cán bộ của cả hệ thống chính trị.

(4) Đảng lãnh đạo, cầm quyền thông qua các tổ chức đảng, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đảng viên, nhất là cấp ủy viên, đảng viên ở cương vị người đứng đầu trong các tổ chức của hệ thống chính trị.

(5) Đảng lãnh đạo, cầm quyền bằng công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng đối với tổ chức đảng và đảng viên trong các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc thực hiện các nghị quyết, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

II. Đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hoạt động của ngành Ngân hàng

1. Những kết quả đạt được

Trong thực tiễn hơn 70 năm xây dựng và trưởng thành của ngành Ngân hàng, Ban cán sự đảng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Đảng ủy cơ quan Ngân hàng Trung ương (cơ quan đầu não của ngành Ngân hàng) và các tổ chức đảng trong ngành Ngân hàng luôn không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đạt được những kết quả quan trọng, góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị ngành Ngân hàng qua từng nhiệm kỳ của Đảng. Công tác đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hoạt động của ngành Ngân hàng được thể hiện trên một số lĩnh vực cụ thể:

1.1. Thường xuyên bám sát Cương lĩnh, chiến lược, nghị quyết và định hướng chủ trương, chính sách của Đảng để lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị ngành Ngân hàng

Trên tinh thần bám sát Cương lĩnh, chiến lược, nghị quyết và định hướng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, Ban cán sự đảng NHNN và Ban Thường vụ Đảng ủy cơ quan Ngân hàng Trung ương (NHTW) đã phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng, ban hành các chương trình hành động, các đề án, chiến lược, kế hoạch và lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, hiệu quả, nhất là chương trình hành động thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc các nhiệm kỳ, chiến lược phát triển ngành Ngân hàng, các chương trình về chính sách tín dụng, nông nghiệp, nông dân, nông thôn, đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, chương trình chuyển đổi số quốc gia,… Đồng thời, chỉ đạo đẩy mạnh công tác hoàn thiện thể chế pháp luật về tiền tệ, hoạt động ngân hàng, đạt nhiều kết quả tích cực, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế và các chuẩn mực, thông lệ quốc tế, góp phần tạo dựng, củng cố những cơ sở pháp lý quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Ngành và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Đặc biệt, nhận thức được tầm quan trọng của việc Đảng lãnh đạo bằng nghị quyết, nhiệm kỳ 2015 - 2020, bên cạnh việc thường xuyên bám sát các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương, Đảng ủy cơ quan NHTW phối hợp chặt chẽ với Ban cán sự đảng NHNN, nghiên cứu, lựa chọn những nội dung trọng tâm, trọng điểm, đề ra giải pháp cụ thể, phù hợp để lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy trực thuộc thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của Trung ương, Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương. Nhiệm kỳ 2015 - 2020, Đảng ủy cơ quan NHTW đã ban hành và chỉ đạo triển khai thực hiện 03 nghị quyết chuyên đề gồm: (1) Nghị quyết số 02-NQ/ĐUNH ngày 19/7/2017 về nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng; (2) Nghị quyết số 03-NQ/ĐUNH ngày 19/7/2017 về tăng cường tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị và (3) Nghị quyết số 04-NQ/ĐUNH ngày 19/7/2017 về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác dân vận trong Đảng bộ cơ quan NHTW. Nhiệm kỳ 2020 - 2025, đã ban hành và chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết chuyên đề về nâng cao chất lượng cấp ủy, chi bộ trong Đảng bộ cơ quan NHTW; chỉ đạo sơ kết, đánh giá kết quả 05 năm thực hiện 03 nghị quyết chuyên đề của nhiệm kỳ 2015 - 2020 để làm cơ sở ban hành Kết luận của Ban Chấp hành Đảng bộ về tiếp tục thực hiện các nghị quyết số 02, 03, 04-NQ/ĐUNH trong Đảng bộ cơ quan NHTW. Đồng thời, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, ban hành Nghị quyết chuyên đề về nâng cao chất lương công tác tham mưu của cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ cơ quan NHTW theo chương trình công tác đã đề ra.

Nhờ những định hướng đúng đắn, sát thực tiễn, có lộ trình cụ thể được đề ra trong các chương trình, kế hoạch, chiến lược, đề án của Ngành, các cấp ủy đảng, các cơ quan, đơn vị và cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động ngành Ngân hàng đã tham mưu triển khai thực hiện kịp thời, đạt kết quả các kế hoạch, nhiệm vụ, chỉ tiêu đề ra, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị và Ngành theo các chiến lược, đề án và chương trình công tác hằng năm. Nhìn chung: Lạm phát cơ bản được kiểm soát ở mức thấp. Lãi suất điều hành ổn định; mặt bằng lãi suất cho vay ổn định. Tỷ giá, thị trường tiền tệ, ngoại tệ ổn định, thanh khoản thông suốt. Tín dụng tăng trưởng phù hợp. Các giải pháp tín dụng đúng hướng, vừa đảm bảo tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, đáp ứng đủ vốn cho nền kinh tế, vừa đáp ứng mục tiêu kiểm soát lạm phát. Cơ cấu tín dụng tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, tập trung vốn cho lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên; tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro trong tầm kiểm soát. Công tác thanh tra, giám sát ngân hàng được tăng cường, nâng cao chất lượng, hỗ trợ tích cực cho quá trình cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của các TCTD. Các mục tiêu tại Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016 - 2020 đã cơ bản đạt được, tạo tiền đề cho việc cơ cấu lại trong giai đoạn tiếp theo. Nợ xấu được duy trì ở mức an toàn. Hoạt động thanh toán đạt được những bước tiến mới với nhiều sản phẩm, dịch vụ ngân hàng hiện đại; thanh toán không dùng tiền mặt có mức tăng trưởng mạnh. Công nghệ được ứng dụng rộng rãi và mạnh mẽ,... Những nỗ lực của ngành Ngân hàng trong điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng những năm qua đã góp phần quan trọng nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, được Đảng, Nhà nước ghi nhận và các tổ chức tài chính quốc tế, tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế đánh giá cao.

1.2. Làm tốt công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động các cơ quan, đơn vị trong Ngành và cả xã hội tán thành, ủng hộ, tích cực thực hiện đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng.

Ban cán sự đảng NHNN và Đảng ủy cơ quan NHTW luôn coi trọng công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên của cấp ủy, góp phần đưa các nghị quyết, chỉ thị, đường lối đổi mới của Đảng đi vào cuộc sống. Công tác tuyên truyền đã thể hiện vai trò là mũi nhọn xung kích, là vũ khí sắc bén trong việc cung cấp và định hướng thông tin; góp phần quan trọng tạo sự thống nhất trong cấp ủy, đồng thuận trong cơ quan, đơn vị và trong đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Đã lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan báo chí, truyền thông ngành Ngân hàng tăng cường truyền tải các thông tin về hoạt động ngân hàng và hoạt động của Đảng ủy cơ quan NHTW, các cấp ủy trực thuộc đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động trong Ngành và đông đảo bạn đọc. Qua đó, giúp người dân hiểu đúng về các cơ chế, chính sách và hoạt động ngân hàng, tạo sự đồng thuận trong quá trình triển khai thực hiện.

Nội dung, phương thức công tác tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng thông qua các nghị quyết, chỉ thị, các văn bản, đề cương, hướng dẫn của Trung ương, Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương cho cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ được đổi mới, gắn sát với điều kiện thực tiễn của Đảng bộ và nhiệm vụ chính trị ngành Ngân hàng. Bên cạnh hình thức truyền thống là sinh hoạt định kỳ, sinh hoạt chuyên đề, các cấp ủy đảng còn thường xuyên tổ chức các Hội nghị thông tin chuyên đề về tình hình chính trị, kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế, định hướng tư tưởng, các chủ trương, chính sách của Đảng, tổ chức hoạt động về nguồn, tham quan các di tích lịch sử cách mạng,... Việc học tập nghị quyết không còn là việc phổ biến đơn thuần mà được cụ thể hóa thành các chương trình hành động, gắn với nhiệm vụ chuyên môn của từng cơ quan, đơn vị và nhiệm vụ chính trị ngành Ngân hàng,… đã góp phần quan trọng đưa chủ trương, đường lối, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống, có sức lan tỏa tích cực trong toàn Đảng bộ cơ quan NHTW và ngành Ngân hàng.

Các nghị quyết, chỉ thị của Đảng đều được Ban cán sự đảng NHNN và Đảng ủy cơ quan NHTW chỉ đạo, tổ chức học tập, quán triệt, triển khai kịp thời đến các cấp ủy đảng, cơ quan, đơn vị và cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động. Đặc biệt, trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát và liên tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, việc học tập, quán triệt, triển khai các nghị quyết, chỉ thị của Đảng đã được chuyển từ trực tiếp sang trực tuyến. Việc tổ chức hội nghị trực tuyến thể hiện sự linh hoạt trong việc tiếp cận, ứng dụng những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách hành chính trong hoạt động công tác Đảng, tiết kiệm thời gian, chi phí, tạo điều kiện để các cấp ủy trực thuộc và cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ vừa được trực tiếp học tập, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, chuyên đề… của Đảng từ các báo cáo viên cấp Trung ương, đảm bảo tính kịp thời, với số lượng đảng viên tham dự đông, vừa đảm bảo thời gian hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị và ngành Ngân hàng.

Đội ngũ báo cáo viên và cộng tác viên dư luận xã hội của Đảng bộ đã làm tốt chức năng tham mưu cho Ban Thường vụ Đảng ủy trong việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác tuyên truyền, định hướng tư tưởng, thông tin dư luận, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch,... theo tinh thần Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, giúp cán bộ, đảng viên nhận thức rõ, nắm vững quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.

Việc đổi mới chương trình, nội dung và nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới, nhất là đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý được Ban cán sự đảng NHNN, Ban Thường vụ Đảng ủy cơ quan NHTW quan tâm, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả. Công tác bồi dưỡng lý luận chính trị luôn được chú trọng bằng việc cử cán bộ, đảng viên là lãnh đạo, quản lý các cấp tham gia các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị chương trình trung cấp, cao cấp. Hằng năm, xây dựng kế hoạch và phối hợp với Trung tâm Bồi dưỡng chính trị Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương tổ chức cho quần chúng ưu tú và đảng viên dự bị của Đảng bộ tham dự các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị dành cho đối tượng kết nạp Đảng và đảng viên mới.

Công tác đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ được thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII gắn với thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW, Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, các quy định về trách nhiệm nêu gương. Đảng ủy cơ quan NHTW đã phối hợp với Ban cán sự đảng NHNN chỉ đạo các cấp ủy, đơn vị trực thuộc, các cơ quan báo chí trong Ngành tổ chức tuyên truyền sâu rộng, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng. Chủ động định hướng, cung cấp thông tin thường xuyên hoặc đột xuất cho báo chí, truyền thông. Chú trọng tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của Ngành; những thành quả trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; những nhân tố tích cực, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt tại các cơ quan, đơn vị và ngành Ngân hàng,... Nhiều đơn vị trong Đảng bộ đã có những cách làm hay, sáng tạo, có sức lan tỏa, đã đưa tinh thần của các nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, các chỉ thị về học tập, làm theo tấm gương của Bác và các quy định về nêu gương đi vào cuộc sống, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị ngành Ngân hàng và công tác xây dựng Đảng của Đảng bộ cơ quan NHTW, được các Đoàn kiểm tra của Ban Bí thư, Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương ghi nhận, đánh giá cao.

Ban cán sự đảng NHNN và Đảng ủy cơ quan NHTW đã lãnh đạo, chỉ đạo Công đoàn, Đoàn Thanh niên NHTW thường xuyên chăm lo củng cố, kiện toàn tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo Điều lệ và Quy chế của tổ chức đoàn thể. Tích cực, chủ động tuyên truyền, vận động và thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và của Ngành; tham gia xây dựng Đảng, cơ quan, đơn vị vững mạnh; tổ chức tốt các phong trào thi đua, các hoạt động văn hóa - thể thao, các hoạt động an sinh xã hội, động viên cán bộ, đoàn viên và người lao động nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của đơn vị và toàn Ngành.

1.3. Lãnh đạo công tác tổ chức và cán bộ; giới thiệu những đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín để ứng cử hoặc để cấp có thẩm quyền bổ nhiệm giữ chức danh chủ chốt tại các cơ quan, đơn vị trong Ngành

Ban cán sự đảng NHNN và Đảng ủy cơ quan NHTW luôn xác định “công tác cán bộ đặc biệt quan trọng, là then chốt của mọi then chốt”; cán bộ và công tác cán bộ luôn là vấn đề trọng yếu; có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác xây dựng Đảng, góp phần quyết định thành công trong quá trình tổ chức và lãnh đạo cách mạng của Đảng. Từ đó, luôn coi trọng, thực hiện nghiêm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác tổ chức, công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đi đôi với phát huy trách nhiệm của cấp ủy và người đứng đầu trong đơn vị. Các vấn đề liên quan đến công tác cán bộ đều được đưa ra thảo luận dân chủ, công khai, minh bạch để thống nhất. Công tác quy hoạch, đào tạo, bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển, khen thưởng, kỷ luật và thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ đã đi vào nền nếp, đảm bảo dân chủ, khách quan, công khai và đúng quy định.

Phong cách và lề lối làm việc được đổi mới theo hướng đề cao tính chủ động, sáng tạo, đổi mới, thiết thực, hiệu quả. Tại mỗi hội nghị giao ban Ban cán sự đảng, hội nghị Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, trí tuệ tập thể được phát huy tối đa khi bàn bạc, quyết định những công việc chung của Ngành và Đảng bộ. Căn cứ quy định thi hành Điều lệ Đảng và các văn bản hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương về chế độ, nội dung, tiêu chí đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ, tại Đảng ủy cơ quan NHTW đã cụ thể hóa vào quy chế làm việc ban hành từ đầu nhiệm kỳ; theo đó, Ban Thường vụ Đảng ủy duy trì đều đặn họp hàng tháng; Ban Chấp hành mỗi quý họp một lần vào tháng cuối quý, sơ kết 6 tháng và tổng kết năm họp Ban Chấp hành mở rộng với thành phần đến các đồng chí bí thư các cấp ủy trực thuộc, UBKT, các Ban tham mưu giúp việc Đảng ủy, Chủ tịch Công đoàn, Bí thư Đoàn thanh niên NHTW và cán bộ làm công tác đảng chuyên trách trong toàn Đảng bộ.

Công tác kiện toàn tổ chức bộ máy được thực hiện theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, giải quyết kịp thời những vấn đề khó khăn, vướng mắc ngay từ chi bộ. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của NHNN theo Nghị định số 16/2017/NĐ-CP của Chính phủ tiếp tục được đổi mới, phù hợp với chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn hoạt động hiệu lực, hiệu quả, xây dựng mô hình NHTW hiện đại với nguồn nhân lực có chất lượng theo tinh thần Nghị quyết số 18, 19-NQ/TW Hội nghị Trung ương 6 khóa XII và Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị Trung ương 7 khóa XII. Theo đó, 02 vụ của NHNN đã thực hiện không còn cấp phòng trong cơ cấu tổ chức của đơn vị. Thực hiện sắp xếp lại các đơn vị thuộc Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng theo mô hình tổ chức mới, giảm từ 11 đầu mối xuống còn 08 đầu mối. Toàn Ngành có 07 đơn vị sự nghiệp công lập, đến nay đã cơ bản chuyển sang hoạt động theo cơ chế tự chủ tài chính. Hiện, NHNN đang tích cực tham mưu cho Chính phủ trong việc ban hành Nghị định mới thay thế Nghị định số 16/2017/NĐ-CP của Chính phủ, theo đó, NHNN tiếp tục thực hiện việc sắp xếp lại một số đơn vị theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 6, Trung ương 7 khóa XII và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Việc đánh giá xếp loại các tổ chức đảng và đảng viên ngày càng chặt chẽ và đi vào thực chất, không chạy theo thành tích. Định kỳ hằng năm, chỉ đạo thực hiện việc đánh giá nhận xét cán bộ theo quy trình từ nhận xét của cấp ủy nơi cư trú; chi bộ đánh giá nhận xét, Đảng ủy xem xét phân loại, đảm bảo đúng nguyên tắc, đúng quy định, khách quan, gắn với tự phê bình và phê bình, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Kết quả đánh giá là căn cứ để bố trí, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật và thực hiện chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động.

Ban cán sự đảng NHNN và Ban Thường vụ Đảng ủy cơ quan NHTW luôn quan tâm, chú trọng đến công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Việc cử cán bộ đi đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ cơ bản đã gắn với quy hoạch và sử dụng cán bộ. Hằng năm, căn cứ vào quy hoạch cán bộ, tiêu chuẩn cán bộ, các đơn vị trong Đảng bộ đã xây dựng kế hoạch và cử cán bộ đi học bồi dưỡng lý luận chính trị, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ. Để đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước, trong 15 năm trở lại đây, NHNN đã có rất nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn đối với cán bộ, công chức, viên chức trong Ngành. Kết quả đã có hàng trăm lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước ngạch chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp, các lớp đào tạo về nghiệp vụ ngân hàng, tin học, ngoại ngữ và lớp bồi dưỡng lý luận chính trị được mở đáp ứng yêu cầu đào tạo, hoàn chỉnh kiến thức theo tiêu chuẩn ngạch công chức, nâng cao trình độ cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động,...

Việc giới thiệu nhân sự để ứng cử, đề cử các chức danh lãnh đạo quản lý cấp vụ được Ban cán sự đảng NHNN thực hiện đúng quy trình. Sau khi Ban cán sự đảng họp, thống nhất chủ trương và nhân sự dự kiến, Ban Thường vụ Đảng ủy có ý kiến nhận xét, đánh giá đối với đảng viên thuộc Đảng bộ là cán bộ diện Ban Bí thư và Ban cán sự quản lý, làm cơ sở để Ban cán sự xem xét quyết định hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định về những nội dung liên quan đến công tác cán bộ như quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại,… Ngược lại, Ban cán sự đảng giới thiệu hoặc có ý kiến bằng văn bản về việc cán bộ, công chức, viên chức ứng cử, đề cử vào Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Bí thư, Phó Bí thư Đảng uỷ cơ quan NHTW,…

Việc giới thiệu nhân sự bầu cử cấp ủy các cấp và các chức danh theo nhiệm kỳ của Đảng được Đảng ủy cơ quan NHTW chỉ đạo, tổ chức thực hiện theo đúng hướng dẫn của Trung ương. Ban Thường vụ Đảng ủy đã thực hiện đầy đủ các bước cho ý kiến về bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ lãnh đạo theo quy định; triển khai thực hiện theo đúng quy định về giới thiệu nhân sự tham gia vào Ban Chấp hành Đảng bộ và cấp ủy các đảng bộ, chi bộ trực thuộc. Công tác nhân sự ở các đơn vị đã đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của cấp ủy, trong việc lựa chọn, giới thiệu và thực hiện quy trình công tác cán bộ. Ban cán sự đảng NHNN và Ban Thường vụ Đảng ủy cơ quan NHTW đã thực hiện nghiêm túc chủ trương nhất thể hóa chức danh Bí thư cấp ủy trực thuộc là Thủ trưởng, người đứng đầu các đơn vị. Hầu hết cấp ủy viên các cấp đều đảm nhận các vị trí lãnh đạo, quản lý trong đơn vị. Nhiệm kỳ 2020 - 2025, lần đầu tiên Bí thư Ban cán sự đảng, Thống đốc NHNN đồng thời là Bí thư Đảng ủy cơ quan NHTW.

Các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên đã nâng cao nhận thức về công tác quy hoạch cán bộ và coi đó là nhiệm vụ trọng yếu của công tác cán bộ. Các cấp ủy, tổ chức đảng đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tích cực tổ chức thực hiện, từng bước đưa công tác quy hoạch cán bộ đi vào nền nếp, góp phần thực hiện đồng bộ các khâu của công tác cán bộ. Hầu hết các cấp ủy, tổ chức đảng đã bám sát mục đích, yêu cầu, phương châm, nguyên tắc, quy trình đề ra trong các nghị quyết, hướng dẫn của Trung ương và tình hình cụ thể của cơ quan, đơn vị để xây dựng quy hoạch cán bộ; lấy quy hoạch cấp ủy làm cơ sở để xây dựng quy hoạch các chức danh cán bộ lãnh đạo đảng, chính quyền, đoàn thể ở các đơn vị.

Việc luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý là nhằm tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện, thử thách cán bộ trong thực tiễn, giúp cho cán bộ có thêm kiến thức thực tế và phát triển nhanh, toàn diện hơn. Các cấp ủy, tổ chức đảng đã nâng cao nhận thức và có chuyển biến tích cực trong tổ chức thực hiện công tác luân chuyển cán bộ. Hầu hết các cấp ủy, tổ chức đảng đã thấy rõ việc luân chuyển cán bộ là để đào tạo, rèn luyện, thử thách cán bộ trong thực tiễn, nhất là đối với cán bộ trẻ, nhằm chủ động chuẩn bị nguồn cán bộ cho cả trước mắt và lâu dài. Công tác điều động, luân chuyển cán bộ được Ban cán sự đảng NHNN và Ban Thường vụ Đảng ủy triển khai thực hiện đảm bảo dân chủ, công khai, minh bạch, lấy hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chính trị làm thước đo phẩm chất và năng lực cán bộ; lấy nhu cầu nhiệm vụ làm căn cứ để bố trí cán bộ. Việc luân chuyển cán bộ tại Đảng bộ cơ quan NHTW được thực hiện trên cơ sở xem xét nhu cầu thực tế của đơn vị, sự phù hợp của cán bộ với vị trí công tác mới, nguyện vọng của cán bộ và ý kiến của người đứng đầu hai đơn vị (đơn vị cán bộ chuyển đi, đơn vị cán bộ chuyển đến). Hầu hết cán bộ được điều động, luân chuyển đều phát huy tốt năng lực sở trường và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị.

1.4. Phát huy vai trò của các tổ chức đảng và tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là bí thư cấp ủy, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong ngành Ngân hàng

Thực hiện Quy định số 101-QĐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư, Quy định số 55-QĐ/TW ngày 19/12/2016 của Bộ Chính trị, Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương và Nghị quyết số 06-NQ/ĐUK ngày 25/01/2017 của Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương, từng đồng chí Ủy viên Ban cán sự đảng NHNN, Ủy viên Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Đảng ủy cơ quan NHTW, các đồng chí bí thư, người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong ngành Ngân hàng đã thực hiện tốt trách nhiệm nêu gương, được thể hiện rõ trên các mặt: Một là, gương mẫu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; có ý thức học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ và công tác xây dựng Đảng để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao trong tình hình mới. Hai là, gương mẫu trong giữ gìn phẩm chất đạo đức tốt, lối sống giản dị; tích cực đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng trước các quan điểm sai trái, chống phá cách mạng, các thế lực thù địch; thực hiện nghiêm túc việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức theo quy định; chấp hành tốt quy định về những điều đảng viên không được làm, quy định về sinh hoạt đảng tại nơi cư trú; bản thân và gia đình không vi phạm pháp luật và các chính sách của Nhà nước. Ba là, gương mẫu, nghiêm túc trong kiểm điểm việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao hằng năm; kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tập thể và cá nhân các đồng chí Ủy viên Ban cán sự đảng NHNN, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy đã phát huy tốt tinh thần “Đoàn kết, nhất trí - Đổi mới, sáng tạo - Kỷ cương, trách nhiệm”, khắc phục mọi khó khăn để lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị trong ngành, các ban của Đảng ủy làm tốt chức năng tham mưu, thực hiện hiệu quả chương trình công tác nhiệm kỳ và hằng năm đã đề ra.

Tại NHTW, Đảng ủy cơ quan NHTW là tổ chức đảng trực thuộc Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương, Ban cán sự đảng NHNN và Ban Thường vụ Đảng ủy thường xuyên có sự phối hợp chặt chẽ, đã lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy trực thuộc và cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động tham mưu các giải pháp thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị và ngành Ngân hàng cũng như công tác xây dựng Đảng. Các tổ chức đảng trong ngành Ngân hàng đã thể hiện tốt vai trò là hạt nhân chính trị trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai các nhiệm vụ của công tác xây dựng Đảng, góp phần quan trọng nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Ngành trong từng giai đoạn cách mạng của đất nước và từng nhiệm kỳ đại hội của Đảng.

Tại các NHNN chi nhánh tỉnh thành phố và các TCTD, Ban cán sự đảng NHNN lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các chương trình, kế hoạch, chiến lược, đề án, quy định, cơ chế, chính sách,… của ngành Ngân hàng đảm bảo nhất quán, thông suốt từ Trung ương đến địa phương, giúp hệ thống ngân hàng hoạt động an toàn, hiệu quả.

1.5. Coi trọng công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng

Nhận thức rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát, Ban cán sự đảng NHNN và Ban Thường vụ Đảng uỷ cơ quan NHTW đã phối hợp chặt chẽ, thường xuyên chỉ đạo cấp ủy đảng thực hiện nghiêm túc công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Nét nổi bật trong công tác kiểm tra, giám sát ở Đảng bộ cơ quan NHTW là đổi mới trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng theo hướng sâu sát với cơ sở, chỉ đạo tập trung, kiên quyết, dứt điểm, hiệu quả. UBKT Đảng ủy đã tham mưu cho Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ cơ quan NHTW chỉ đạo thực hiện hiệu quả việc đổi mới phương pháp kiểm tra, giám sát, tăng cường kiểm tra, giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT các cấp trong Đảng bộ. Một số kết quả sau điển hình là:

- Cấp uỷ các cấp thường xuyên kiểm tra, giám sát việc chấp hành Điều lệ Đảng, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nội quy quy định của cơ quan, đơn vị.

- Các tổ chức đảng chủ động làm tốt công tác kiểm tra, giám sát theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; kịp thời phát hiện dấu hiệu vi phạm để có biện pháp xử lý kịp thời.

- UBKT các cấp tăng cường kiểm tra, giám sát tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên; nâng cao chất lượng kiểm tra, giám sát để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

- Các chi bộ tăng cường kiểm tra, giám sát đảng viên đang sinh hoạt tại chi bộ, kịp thời phát hiện, uốn nắn khắc phục những thiếu sót, khuyết điểm của cán bộ, đảng viên, chủ động phòng ngừa vi phạm ngay từ cơ sở.

- Định kỳ, thực hiện nghiêm túc việc sơ kết, tổng kết các nghị quyết, quy định, kết luận,… của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát, đảm bảo chất lượng, sát với thực tiễn.

Việc xây dựng chương trình kiểm tra, giám sát nhiệm kỳ và hằng năm tập trung vào việc kiểm tra việc thực hiện nghị quyết đại hội Đảng các cấp, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, Chỉ thị 03-CT/TW, Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương; việc thực hiện quy chế làm việc, thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao,… Ban Thường vụ phân công các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ trực tiếp làm trưởng các đoàn kiểm tra, giám sát theo chương trình, kế hoạch đề ra hằng năm; cử các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy tham gia các đoàn kiểm tra của Ban cán sự đảng NHNN theo Quy chế phối hợp công tác. Ban Thường vụ đã coi trọng việc phát huy vai trò của các cơ quan chuyên trách của Đảng ủy, nhất là UBKT trong việc tham mưu giúp Ban Thường vụ chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát.

Đi đôi với đổi mới công tác kiểm tra, giám sát, các cấp ủy đảng đã tăng cường kiểm tra, giám sát tổ chức đảng và đảng viên, kết quả cụ thể như sau:

- Từ năm 2005 đến nay, Đảng ủy và UBKT Đảng ủy cơ quan NHTW đã tiến hành 156 cuộc kiểm tra, giám sát. Trung bình mỗi tổ chức đảng trực thuộc được Đảng ủy và UBKT Đảng ủy kiểm tra 2 lần/nhiệm kỳ; các đảng bộ cơ sở, đảng bộ bộ phận hằng năm tự kiểm tra 30 - 50% các chi bộ trực thuộc; các chi bộ hằng năm thực hiện giám sát 30% số đảng viên trong chi bộ. Việc giám sát thường xuyên của Ban Thường vụ, cấp uỷ với tổ chức đảng cấp dưới, với cấp ủy viên và đảng viên được thực hiện thông qua quy chế làm việc của cấp ủy, chế độ sinh hoạt định kỳ và báo cáo tháng, quý, năm. Các ủy viên Ban Thường vụ, Ban Chấp hành được phân công trực tiếp theo dõi đơn vị cũng là một kênh trong việc thực hiện nhiệm vụ giám sát thường xuyên của cấp uỷ, kịp thời phản ánh và giải quyết những vướng mắc ngay tại đơn vị, đồng thời giám sát tổ chức đảng và đảng viên thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn xảy ra khuyết điểm, vi phạm.

- UBKT Đảng ủy cơ quan NHTW và UBKT các đảng ủy cơ sở trực thuộc đã làm tốt công tác giám sát việc tổ chức đại hội đảng các cấp, đại hội Đảng bộ cơ quan NHTW các nhiệm kỳ.

- UBKT Đảng ủy và UBKT các cấp đã đổi mới công tác kiểm tra, giám sát theo hướng nâng cao chất lượng, không chạy theo số lượng. Đổi mới trong thực hiện quy trình kiểm tra, giám sát theo hướng gọn hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị được kiểm tra, giám sát nhất là các tổ chức đảng ở các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc và phương pháp tiến hành. Sau kiểm tra, giám sát, UBKT các cấp đã chú trọng việc đôn đốc, theo dõi thực hiện các thông báo kết luận kiểm tra, thông báo kết quả giám sát, góp phần thực hiện kỷ cương, kỷ luật trong Đảng.

Kết quả kiểm tra, giám sát trong 03 nhiệm kỳ gần đây cho thấy, Đảng bộ cơ quan NHTW không có tổ chức đảng vi phạm các quy định của Điều lệ Đảng. Một số trường hợp đảng viên bị thi hành kỷ luật đảng chủ yếu là hình thức khiển trách do vi phạm chính sách kế hoạch hóa gia đình; có 02 trường hợp vi phạm trong thời gian công tác tại đơn vị cũ (ngân hàng thương mại và NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố) được chuyển về NHTW để xử lý kỷ luật với hình thức cảnh cáo và khai trừ.

2. Một số tồn tại, hạn chế và khó khăn, bất cập

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng tại NHTW vẫn còn một số tồn tại, hạn chế và khó khăn, bất cập. Đó là:

- Hệ thống tổ chức đảng không đồng bộ với tổ chức bộ máy chính quyền, đoàn thể của cơ quan đơn vị, nhất là từ năm 2007 đến nay, 06 tổ chức đảng lớn của Ngành chuyển về trực thuộc Đảng ủy Khối Doang nghiệp Trung ương (gồm các đảng bộ Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam) nên việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác cán bộ đôi khi còn một số khó khăn, vướng mắc.

- Công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống tại một số tổ chức đảng chưa được triển khai đầy đủ; việc tổ chức học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng trong hoạt động thực tiễn của một số cấp ủy, tổ chức đảng chất lượng, hiệu quả chưa đạt yêu cầu, thậm chí có nơi còn mang tính hình thức.

- Công tác đánh giá cán bộ ở một số cấp ủy, đơn vị trực thuộc tuy đã có nhiều chuyển biến tích cực nhưng có lúc, có nơi chưa phản ánh đúng thực chất nên chưa thực sự tạo động lực cho cán bộ, đảng viên phấn đấu.

- Chất lượng, nội dung và hình thức tổ chức sinh hoạt ở một số chi bộ, đảng bộ chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra như: Chất lượng sinh hoạt chưa cao, nội dung còn nặng về kiểm điểm kết quả thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, ít chú trọng đi sâu kiểm điểm vai trò lãnh đạo, trách nhiệm của cấp ủy cũng như tính tiền phong gương mẫu của đảng viên trong việc thực hiện những nhiệm vụ được giao. Phương pháp tổ chức điều hành sinh hoạt của một số cấp ủy còn chưa phù hợp.

- Tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình ở một số đơn vị còn chưa thật sự mạnh mẽ, thẳng thắn; còn có biểu hiện nể nang, né tránh, ngại va chạm trong đấu tranh, góp ý cho đồng chí, đồng nghiệp, nhất là đối với cán bộ lãnh đạo.

- Việc đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng ở một số cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra.

3. Phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới

3.1. Tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ trong hoạt động của Đảng, trong lãnh đạo quyết định các chủ trương, trong công tác cán bộ và sinh hoạt đảng là yếu tố quyết định huy động sức mạnh tập thể, đoàn kết để đủ sức đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của cấp ủy đảng.

3.2. Tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo phát huy tốt vai trò của người đứng đầu cấp ủy đảng, cơ quan, đơn vị trong việc đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, vận dụng đề ra các chủ trương, giải pháp đúng đắn, sát với tình hình thực tiễn và nhiệm vụ chính trị ngành Ngân hàng.

3.3. Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng gắn liền với nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy, tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố các tổ chức trong hệ thống chính trị vững mạnh; nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; thực hiện tốt chế độ tự phê bình và phê bình trong Đảng.

3.4. Chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác cán bộ, lấy hiệu quả công tác và sự tín nhiệm của cán bộ, đảng viên, người lao động để đánh giá người đứng đầu. Coi trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sắp xếp và xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ, năng lực cả chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

3.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng của cấp ủy các cấp đối với cán bộ, đảng viên. Chú trọng việc giám sát người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc chấp hành các nguyên tắc xây dựng Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật, tự phê bình và phê bình, giữ gìn đoàn kết thống nhất trong nội bộ, giáo dục, rèn luyện đảng viên, đặc biệt là những đảng viên giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý.

III. Một số đề xuất, kiến nghị

Từ những vấn đề về lý luận và thực tiễn đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hoạt động của ngành Ngân hàng, Ban cán sự đảng NHNN có một số đề xuất, kiến nghị như sau:

1. Tăng cường tổng kết thực tiễn, bổ sung lý luận để giải quyết các vấn đề về phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng trong tình hình mới. Tiếp tục thực hiện hiệu quả phương thức Đảng cầm quyền bằng việc phát huy vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên có phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ. Hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, hiệu lực, thực hiện nghiêm minh, cơ chế kiểm soát, giám sát quyền lực chặt chẽ. Tập trung giải quyết bằng các giải pháp đột phá về công tác đánh giá, lựa chọn, giới thiệu để bầu cử, bổ nhiệm cán bộ vào các chức vụ lãnh đạo, quản lý trong cơ quan nhà nước.

2. Xác định rõ chức năng lãnh đạo và cầm quyền của Đảng trong cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu các cấp. Đồng thời, có cơ chế kiểm soát quyền lực hết sức chặt chẽ để chống tha hóa quyền lực, lộng quyền, lạm quyền; có cơ chế hoạt động, phối hợp, đảm bảo phân định rõ chức năng lãnh đạo và quản lý, để khắc phục tình trạng trùng lắp, chồng chéo, đồng thời đảm bảo tính hiệu quả lãnh đạo, quản lý.

3. Tiếp tục thực hiện tốt chủ trương nhất thể hóa chức danh người đứng đầu cơ quan Đảng và Nhà nước, đảm bảo đồng bộ ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, mô hình nhất thể hóa một số cơ quan tham mưu của Đảng với cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội có chức năng, nhiệm vụ tương đồng.

4. Tăng cường công tác tư tưởng chính trị, đổi mới công tác bầu cử, bổ nhiệm theo đúng quy định của pháp luật, phát huy dân chủ để chọn đúng người, giao đúng việc, kịp thời phát hiện đưa ra khỏi bộ máy, xử lý theo pháp luật những cán bộ suy thoái, biến chất, không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm pháp luật.

5. Thực hiện vai trò cầm quyền, Đảng tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách thành Hiến pháp và pháp luật, dựa theo pháp luật để cầm quyền. Vì vậy, phải không ngừng xây dựng và hoàn thiện thể chế, chế độ hóa hoạt động cầm quyền của Đảng.

6. Tăng cường giám sát quyền lực trong Đảng, Nhà nước và xã hội, đặc biệt phát huy vai trò giám sát quyền lực của Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp trong hoạt động của các cơ quan thực thi quyền lực nhà nước, đặc biệt là Chính phủ và ủy ban nhân dân các cấp. Tăng cường vai trò, chức năng bảo vệ pháp luật, chấp hành pháp luật nghiêm minh của các cơ quan tư pháp. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng và đảng viên đối với các cơ quan nhà nước và cán bộ lãnh đạo, quản lý./.

[1] ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 196-197.