Đón đầu công nghệ mới, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh, nhân dân lao động bao đời chịu đựng gian khổ, bị nhiều áp bức bóc lột của phong kiến, thực dân; nhân dân ta rất anh hùng, dũng cảm, hăng hái, cần cù, luôn đi theo và rất trung thành với Đảng. Đảng phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân. Mong muốn cuối cùng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trước lúc đi xa là toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.

Đối với ngành Ngân hàng, trong bức thư gửi cho cán bộ ngành Ngân hàng ngày 23/2/1952, Bác đã đưa ra một số câu hỏi như: (1) Mọi người đã nắm vững chính sách và phương châm của Chính phủ chưa? (2) Trong khi thi hành chính sách và phương châm ấy, đã đi đúng đường lối quần chúng chưa? Phải kiểm điểm lại: Đã làm những gì và còn phải làm những gì để giúp ích nhân dân, để đẩy mạnh sản xuất? (3) Nên mạnh dạn phát biểu ý kiến, thật thà trao đổi kinh nghiệm để kiện toàn ngành mình? (4) Làm thế nào để nắm vững việc quản lý thu phát của chế độ kho bạc mới... Đây thực sự là những vấn đề đặt ra cho cán bộ ngành Ngân hàng để không ngừng rèn luyện, trau đồi đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị, cống hiến nhiều hơn nữa vào sự phát triển của ngành Ngân hàng trong bối cảnh hội nhập kinh tế hiện nay, trong đó thanh toán đóng vai trò là một trong những trụ cột quan trọng trong hoạt động của NHTW cũng như trong phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh những lợi ích to lớn cho người sử dụng dịch vụ, việc triển khai dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, khai thác các giao dịch thanh toán còn mang lại lợi ích cho các cơ quan quản lý

Trong thời đại CMCN 4.0, Đảng đã sớm ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc CMCN 4.0 và Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 50/NQ-CP về Chương trình thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW, trong đó một trong những mục tiêu tổng quát là phát triển mạnh mẽ kinh tế số; phát triển nhanh và bền vững dựa trên khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao; hàng năm Chính phủ đều ban hành các Nghị quyết, trong đó luôn coi phát triển thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) là một nhiệm vụ quan trọng, cụ thể như: Thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, xây dựng và hoàn thiện khung khổ pháp lý cho các loại hình kinh doanh mới, kinh tế số, cung cấp dịch vụ công; ban hành chính sách thử nghiệm các sản phẩm, giải pháp, dịch vụ, mô hình kinh doanh, công nghệ mới… đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển của nền kinh tế.

Thấm nhuần lời dạy của Bác về “nắm vững chính sách và phương châm của Chính phủ”, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị liên quan đến công tác thanh toán, Chi bộ Vụ Thanh toán luôn nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc nắm vững các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ về phát triển TTKDTM, ứng dụng công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong hoạt động ngân hàng... để vận dụng trong nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện các cơ chế, chính sách. Chi bộ Vụ Thanh toán đã trao đổi, bàn bạc và thống nhất tham mưu cho Thống đốc NHNN đề xuất Chính phủ xây dựng.

(1) Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) cho hoạt động Fintech nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại Việt Nam dựa trên công nghệ và mô hình kinh doanh mới, góp phần nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng của nền kinh tế - xã hội; (2) Nghị định thay thế Nghị định 101/2012/NĐ-CP về TTKDTM nhằm triển khai các dịch vụ, mô hình thanh toán mới phát sinh dựa trên các tiến bộ, thành tựu của CMCN 4.0 như thanh toán ví điện tử xuyên biên giới, tiền điện tử, đại lý ngân hàng…; (3) Đề án phát triển TTKDTM (Đề án 2545) nhằm đưa ra các giải pháp cụ thể để triển khai các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ vào cuộc sống; (4) Đề án 241 nhằm đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng đối với các dịch vụ công: thuế, điện, nước, học phí, viện phí và chi trả các chương trình an sinh xã hội; (5) Tham mưu cho Thống đốc NHNN trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 316/QĐ-TTg phê duyệt triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ (Mobile Money) nhằm tăng cường việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính của người dân, đặc biệt ở khu vực vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Với các nội dung như trên, các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về đổi mới sáng tạo và TTKDTM đã được Vụ Thanh toán tổ chức nghiên cứu đầy đủ, toàn diện, kịp thời triển khai vào thực tiễn.

Một nội dung khác Bác đề cập và đã được Chi bộ thấm nhuần trong tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị, đó là “trong khi thi hành chính sách và phương châm ấy, đã đi đúng đường lối quần chúng chưa? Đã làm những gì và còn phải làm những gì để giúp ích nhân dân?”. Trong hoạt động thanh toán, nội dung này đã được Thống đốc NHNN ưu tiên chỉ đạo với phương châm “lấy khách hàng làm trọng tâm, ứng dụng công nghệ là nhân tố quyết định”, thấm nhuần lời căn dặn của Bác, cùng với chỉ đạo của Thống đốc NHNN, Chi bộ Vụ Thanh toán luôn ghi nhớ và tổ chức thực hiện, trong đó luôn lưu tâm đến mọi đề xuất, giải pháp, phải thực sự quan tâm đến nhu cầu và mang lại lợi ích cho người dân, cho doanh nghiệp; coi chỉ số về sự phát triển, tăng trưởng của số lượng, giá trị TTKDTM là thước đo quan trọng để đánh giá về chất lượng các công việc, các văn bản do Vụ tham mưu. Bên cạnh đó, nắm bắt thực tiễn triển khai với công tác tổ chức quản lý giám sát các quy định được áp dụng thực tiễn, cập nhật thông tin từ người sử dụng cũng luôn được Vụ Thanh toán chú trọng, qua đó đã nắm bắt và báo cáo kịp thời với Thống đốc NHNN về tình hình, kết quả thực hiện các chính sách được triển khai trong thực tiễn, đánh giá đúng tác động, đề xuất các điều chỉnh chính sách trong trường hợp cần thiết.

Nhờ tư duy và cách làm đó, các dịch vụ thanh toán mới trong thời gian qua đã thực sự mang lại lợi ích thiết thực và được đông đảo người dân và doanh nghiệp sử dụng, hoạt động TTKDTM đã thu được những kết quả to lớn, đáng ghi nhận:

(1) Hành lang pháp lý ngày càng được bổ sung, hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi thực tiễn của cuộc sống; (2) Cơ sở hạ tầng và công nghệ phục vụ TTKDTM tiếp tục được chú trọng, đầu tư, nâng cao chất lượng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thanh toán ngày càng cao của xã hội (như dịch vụ thanh toán mới mã phản hồi nhanh - QR Code, số hóa thông tin thẻ - Tokenization, thanh toán phi tiếp xúc - Contactless, thanh toán di động - Mobile payment…); (3) các dịch vụ, phương tiện thanh toán có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ (đến cuối năm 2020, số lượng và giá trị thanh toán qua kênh Mobile tăng 1.111,2% và 4.049,1% so với cùng kỳ năm 2016; riêng năm 2020 tăng 114,2% và 118,5% so với cùng kỳ năm 2019); (4) Thanh toán dịch vụ công đã được triển khai rộng rãi, hệ sinh thái thanh toán được hình thành một cách rõ nét, kết nối mạnh mẽ với các ngành, lĩnh vực trong nền kinh tế (điển hình như năm 2020, thanh toán qua ngân hàng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam đạt 90%, kết nối TTKDTM trên cổng DVC quốc gia cho các DVC cấp độ 4); (5) Hoạt động thanh toán đã được nhiều tổ chức quốc tế, ghi nhận, đánh giá cao (theo PwC, Việt Nam là thị trường tăng trưởng nhanh nhất về thanh toán di động trong năm 2018 với tỷ lệ người tiêu dùng sử dụng thiết bị di động để thanh toán hàng hóa, dịch vụ đã tăng từ 37% lên 61%)...

Bên cạnh đó, nhận thức và khắc ghi lời dạy của Bác “nên mạnh dạn phát biểu ý kiến, thật thà trao đổi kinh nghiệm để kiện toàn ngành mình”, Chi bộ Vụ Thanh toán đã trao đổi và nhận thức thực trạng cán bộ làm công tác thanh toán có thể chưa nắm bắt được đầy đủ thực tiễn cũng như kiến thức nghiệp vụ và công nghệ thanh toán do đây là lĩnh vực mới, khó, tốc độ phát triển nhanh, khó lường và chủ yếu dựa trên không gian mạng với đặc điểm là khó hình dung, nắm bắt và chưa được đào đạo đầy đủ kiến thức tại các trường đại học.

Do đó, Chi bộ Vụ Thanh toán đã mạnh dạn đề xuất Thống đốc NHNN cho phép cử cán bộ đi đào tạo, thực tế tại một số ngân hàng thương mại, tổ chức TGTT để tìm hiểu, nắm bắt, cập nhật, học hỏi từ thực tiễn kiến thức nghiệp vụ ngân hàng, các thông lệ tốt nhất về hoạt động thanh toán, thực tiễn triển khai nghiệp vụ ngân hàng (như thanh toán thẻ, mobile payment, thanh toán bù trừ điện tử, ngân hàng số, thanh toán quốc tế...). Bên cạnh đó, Chi bộ nghiên cứu, tổ chức một số buổi sinh hoạt chuyên đề trao đổi, chia sẻ kiến thức nghiệp vụ về thanh toán nhằm tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích cho cán bộ, đảng viên, công chức học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ công tác.

Với cách học hỏi, trao đổi như trên, nhiều nội dung thiết thực, các kiến thức, các vấn đề thực tiễn đang đặt ra đã được đề xuất, tham mưu trong xây dựng cơ chế, chính sách phát triển TTKDTM cho Thống đốc NHNN. Các chính sách này ngày càng sát hơn với thực tiễn, góp phần mang lại những kết quả tích cực trong hoạt động thanh toán nói chung và thành công của ngành Ngân hàng trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị những năm vừa qua.

Một nội dung khác trong thư được Bác đề cập là “làm thế nào để nắm vững việc quản lý thu phát của chế độ kho bạc mới?”, bên cạnh những lợi ích to lớn cho người sử dụng dịch vụ, việc triển khai dịch vụ TTKDTM, khai thác các giao dịch thanh toán còn mang lại lợi ích cho các cơ quan quản lý với việc minh bạch hóa thông tin tài chính thông qua nắm giữ, khai thác thông tin; hỗ trợ công tác kiểm tra, truy thu thuế; góp phần làm giảm nguy cơ gian lận, rửa tiền và đóng vai trò tích cực trong phòng ngừa tham nhũng; qua tổng hợp, phân tích dữ lệu TTKDTM còn góp phần định hướng, ưu tiên chính sách quản lý (vào các ngành, lĩnh vực, vùng miền).

Chúng tôi nhận thức rằng, để làm tốt hơn nữa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác, trong thời gian tới, Chi bộ Vụ Thanh toán tiếp tục chú trọng công tác tổ chức xây dựng Đảng; đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng sinh hoạt định kỳ và chuyên đề theo hướng thực chất, phù hợp với điều kiện thực tế của Chi bộ; thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu đơn vị; thực hiện nghiêm túc việc tự phê bình và phê bình; phối hợp chặt chẽ với Ban Lãnh đạo Vụ tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ gắn với công tác chuyên môn. Tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, thúc đẩy TTKDTM, thanh toán điện tử phát triển phù hợp với quy định pháp luật hiện hành. Song song với đó, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ (nhất là cán bộ trẻ), nâng cao trình độ lý luận chính trị cũng như kiến thức nghiệp vụ, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tiếp nối sự nghiệp vẻ vang của Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn.