Hài hòa lợi ích và cơ hội cho các dự án điện mặt trời

	Phát triển điện mặt trời: Tăng cường hệ thống lưu trữ điện
	Cần cơ chế phát triển điện mặt trời

Giá mua giảm, vẫn rất nhiều nhà đầu tư quan tâm đến điện mặt trời

Giá thành sản xuất ngày càng giảm

Ông Hoàng Tiến Dũng - Cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo (Bộ Công thương) cho biết, phát triển điện mặt trời mái nhà nhằm mục đích chủ yếu sử dụng tại chỗ, cũng nhờ vậy chúng ta sẽ giảm được truyền tải điện đi xa và giảm tổn thất điện năng, tận dụng được cơ sở hạ tầng, tiết kiệm được đất đai. Với quy mô công suất từ vài kW đến 1 MW, điện mặt trời trên mái nhà cũng rất phù hợp với các hộ dân hay các doanh nghiệp với quy mô không lớn.

Chính vì vậy, đây là một loại hình năng lượng tái tạo rất khuyến khích, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 13/2020/QĐ-TTg, Bộ Công thương cũng đã ban hành thông tư hướng dẫn quyết định này trên tinh thần khuyến khích mạnh mẽ nhất loại hình năng lượng này. Đến nay, thực tế khi đã thu được những kết quả rất đáng khích lệ.

Theo báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho đến hết ngày 31/12/2020 toàn quốc đã có khoảng 106.000 hệ thống điện mặt trời mái nhà với công suất khoảng 7.800 MW, đã thực sự đóng góp lượng điện rất quý cho lưới điện quốc gia, đảm bảo cung cấp điện cho phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, giá điện theo quyết định 13 chỉ có hiệu lực đến hết năm 2020. Chính vì vậy phải có nhu cầu ban hành cơ chế, chính sách mới cho việc phát triển điện mặt trời nói chung trong có điện mặt trời trên mái nhà nói riêng.

Cũng theo ông Hoàng Tiến Dũng, đối với điện mặt trời trên mặt đất, mặt nước xu hướng chung là chúng ta sẽ lựa chọn nhà đầu tư, trong đó có việc xác định giá của các dự án điện mặt trời trên mặt đất, mặt nước theo phương thức đấu thầu. Với điện mặt trời mái nhà, Cục Điện lực và năng lượng tái tạo tham mưu với lãnh đạo Bộ Công thương để báo cáo Thủ tướng Chính phủ là vẫn áp dụng cơ chế cố định, nhưng với mức giá sẽ giảm so với Quyết định 13. Bởi lẽ hiện nay đã có những tiến bộ vượt bậc về công nghệ sản xuất điện mặt trời trong thời gian vừa qua, dẫn đến chi phí sản xuất không phải chỉ riêng điện mặt trời mái nhà mà các loại điện mặt trời trên mặt đất, mặt nước đã giảm rất nhanh.

Viện dẫn thực tế, đại diện Bộ Công thương cho biết, những năm 2019 trở về trước, giá mua điện mặt trời mặt đất nói chung là 9,35 cent/kW có rất nhiều nhà đầu tư quan tâm và đầu tư, khi giá được giảm xuống 7,09 cent/kW vẫn rất nhiều nhà đầu tư quan tâm và hiện nay vẫn còn có rất nhiều đề xuất triển khai.

"Tôi muốn nói rằng với tiến bộ khoa học kỹ thuật làm cho giá thành sản xuất điện mặt trời trên mái nhà đã giảm rất nhanh, đồng thời hiệu suất của các tấm quang điện cũng tăng nhanh từ khoảng 16 - 17% đến 19 - 20%. Nghĩa là cùng một tấm pin như vậy, chúng ta đã được một sản lượng điện cao hơn. Đấy là những cơ sở để chúng ta có tính toán được giảm giá mua điện mặt trời nói chung và điện mặt trời mái nhà nói riêng với mức độ giảm từ 20-30%", ông Dũng lý giải và khẳng định đây là những tính toán hợp lý mà vẫn đảm bảo được lợi ích của nhà đầu tư, lợi ích của người mua điện, cũng như phía Tập đoàn Điện lực Việt Nam hay Nhà nước nói chung trong việc tiết kiệm, giảm được chi phí cho việc đầu tư truyền tải, phân phối lưới điện mặt trời mái nhà.

Sẽ rà soát tổng thể đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư

Liên quan đến các dự án điện mặt trời mái nhà, mặt đất, mặt nước, mới đây Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu là sẽ phải rà soát lại để tránh việc quá tải đường dây và cũng phải hài hòa lợi ích của các nhà đầu tư và đảm bảo giải tỏa cho các dự án đã đầu tư.

Đại diện Bộ Công thương cho biết, việc quá tải các đường dây truyền tải xảy ra vào năm 2019 đầu năm 2020, khi đó một số địa phương như Ninh Thuận, Bình Thuận có tốc độ phát triển các dự án điện mặt trời rất nhanh và nhanh hơn nhiều so với các đường dây truyền tải, đấu nối.

"Thực tế, khi xây các dự án điện mặt trời có công suất khoảng 50 MW chỉ mất thời gian từ 4-6 tháng, nhưng khi một đường dây truyền tải điện, nhất là khi giao cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam đầu tư xây dựng phải tuân thủ các quy trình của đầu tư theo quy định của Nhà nước, thời gian xây dựng thường phải mất từ 2 năm trở lên. Cho nên sự tương thích giữa tốc độ của các dự án điện mặt trời với các dự án đường dây là chưa thật sự phối hợp nhịp nhàng", đại diện Bộ Công thương nói và cho biết để giải quyết vấn đề này, thời gian qua, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã đầu tư khá nhiều công trình 220kV, 110kV trên địa bàn các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và khu vực bị quá tải về lưới truyền tải.

Nhà nước cũng đã cho phép tập đoàn tư nhân có dự án nguồn điện trên địa bàn này đầu tư trạm điện, đường dây truyền tải và về cơ bản sau khi các công trình lưới điện được xây dựng hoàn thành đến nay việc quá tải do các dự án điện mặt trời, dự án năng lượng tái tạo đã được giải quyết.

Một thực tế khác là vừa qua xuất hiện thêm trường hợp dư thừa công suất khi cuối năm 2020 lượng điện mặt trời đưa vào khá nhanh. Điều này gây khó khăn cho việc vận hành hệ thống điện. Vì vậy, để rà soát lại và phát triển dự án điện tái tạo điện mặt trời, Bộ Công thương đã có công văn gửi Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng như các địa phương để có báo cáo về việc thực hiện quyết định 13 cũng như thông tư của Bộ Công thương về phát triển điện mái nhà.

Ngày 5/3/2021, Bộ Công thương đã thành lập Đoàn kiểm tra thực hiện kiểm tra việc thực hiện các dự án tại các địa phương, dự kiến sẽ tiến hành kiểm tra trong 10 tỉnh có số lượng các công điện mặt trời trên mái nhà trong thời gian khoảng 40 ngày.

"Những kết quả của công tác kiểm tra sẽ được Bộ Công thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ và thông tin tới công luận trong thời gian gần nhất", ông Hoàng Tiến Dũng cho hay.