Khai phá nguồn lực của các mô hình kinh tế mới

Không ngừng tạo động lực tăng trưởng

Theo bà Nguyễn Bạch Điệp, Chủ tịch HĐQT FPT Retail, các mô hình kinh tế mới như kinh tế chia sẻ, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò tích cực, tạo động lực tăng trưởng và phát triển bền vững cho các nền kinh tế. Đây chính là xu hướng phát triển chung của thế giới, vì thế khi các doanh nghiệp tại Việt Nam tập trung vào các mô hình này sẽ góp phần tăng trưởng kinh tế một cách sáng tạo, bền vững và chất lượng hơn. Để hỗ trợ cho quá trình này, Chính phủ đã rất nỗ lực trong việc kịp thời thể chế hóa quan điểm, mục tiêu phát triển bền vững mà Đảng và Nhà nước đã đề ra, vừa tạo hành lang pháp lý để triển khai các mô hình kinh tế mới, vừa tạo động lực tăng trưởng, phát triển mới đóng góp trực tiếp vào mục tiêu tăng trưởng và phát triển bền vững trong bối cảnh, tình hình mới.

“Điều này chắc chắn sẽ hỗ trợ đắc lực cho các doanh nghiệp, tạo động lực, giúp đẩy nhanh quá trình xây dựng, hoàn thiện các mô hình kinh tế mới tại Việt Nam”, bà Nguyễn Bạch Điệp khẳng định.

Cùng chung nhận định, bà Đinh Thị Thúy, Tổng giám đốc Công ty cổ phần MISA cho rằng, các mô hình kinh tế mới đang trở thành một phần quan trọng của sự phát triển kinh tế đất nước hướng đến xu hướng kinh tế chung toàn cầu. Sự kết nối, đồng hành chặt chẽ giữa Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp chính là chìa khóa để thành công trong phát triển kinh doanh bền vững. Hiện các mô hình kinh tế mới đang tạo động lực cho tăng trưởng và đóng góp không nhỏ vào phát triển bền vững bằng cách tối ưu hóa sử dụng tài nguyên, giảm thiểu lãng phí và tác động môi trường, tạo ra giá trị kinh tế trong khi vẫn bảo vệ môi trường. Đây không chỉ là một xu hướng mà còn là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp, mang lại nhiều tiềm năng đổi mới và sự linh hoạt cho doanh nghiệp phát triển trong thời gian tới.

Đó cũng là lý do, MISA phát triển các giải pháp số theo xu hướng kinh tế xanh, kinh tế số và kinh tế chia sẻ. Đặc biệt, các giải pháp số do MISA phát triển đều tập trung hướng đến việc giúp các đơn vị, tổ chức và cá nhân thay đổi phương thức làm việc năng suất hơn, thông minh hơn và chuyên nghiệp hơn. Từ đó, thúc đẩy mạnh mẽ công cuộc phát triển kinh tế số, bà Đinh Thị Thúy chia sẻ.

Là một trong những doanh nghiệp sớm bắt tay vào đầu tư cho các mô hình kinh tế mới, ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó chủ tịch, Phó tổng giám đốc Công ty Rạng Đông cho biết, doanh nghiệp đang phát triển những sản phẩm kết nối góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Những thế mạnh của Rạng Đông hiện nay là ứng dụng các thành tựu công nghệ số vào các sản phẩm của mình, đặc biệt là trong ba lĩnh vực ngôi nhà thông minh (Smart Home), đô thị thông minh (Smart City), nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp chính xác (Smart Farm)… Để làm được điều này doanh nghiệp phải chuẩn bị nguồn lực, bao gồm cả nguồn nhân lực chất lượng cao và cả nguồn lực về mặt tài chính.

Dù đã có những thành công nhất định trong mô hình kinh tế mới, song ông Nguyễn Đoàn Kết trăn trở, để có một sân chơi mà doanh nghiệp Việt Nam có thể cạnh tranh về mặt chất lượng, tính năng, mức độ thông minh và giá cả, chi phí, doanh nghiệp rất cần đến sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý nhà nước. Hành lang pháp lý có vai trò như một “bà đỡ”, một nguồn động viên, động lực để các doanh nghiệp Việt Nam hòa nhập với nền kinh tế kết nối của thế giới.

Các mô hình kinh tế mới đang trở thành một phần quan trọng của sự phát triển kinh tế đất nước

Cải cách thể chế quyết liệt, hiệu quả

Tương tự, thị trường bán tín chỉ carbon rừng nổi lên gần đây như một giải pháp đột phá, đạt mục tiêu kép vừa giảm thiểu rủi ro thiên tai vừa phát triển kinh tế xanh. Song để vận hành thị trường này, Việt Nam cần sự hỗ trợ của quốc tế thông qua việc đầu tư tài chính, công nghệ và nâng cao chất lượng kiểm kê khí nhà kính; thẩm định giảm phát thải. Bởi thực tế, quá trình triển khai có nhiều thách thức, như: quy định hướng dẫn chưa được ban hành kịp thời, đầy đủ; nguồn nhân lực trong cả khối công và tư đều thiếu và chưa có kinh nghiệm. Theo ông Vũ Tấn Phương, Giám đốc Văn phòng Chứng chỉ Quản lý rừng bền vững, yêu cầu kỹ thuật của các dự án carbon rừng hoàn toàn khác so với các dự án phát triển lâm nghiệp thông thường. Do vậy, ngoài việc thiết lập khung chính sách cụ thể, các cơ quan quản lý cần bảo đảm minh bạch, công khai thông tin, dữ liệu phục vụ cho đo đạc, báo cáo và thẩm định, chia sẻ lợi ích, thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn môi trường xã hội. Mặt khác, các cơ quan quản lý cần xây dựng theo quy trình xác định, có hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định và chứng minh được sự chênh lệch giảm phát thải hay tăng hấp thụ carbon từ các can thiệp của dự án.

Để tạo điều kiện cho các mô hình kinh tế mới, tiến đến cải cách mô hình quản lý kinh tế nói chung, TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng phân tích, hiện nay Nhà nước đang rất nỗ lực trong việc cải cách, tinh giản bộ máy hành chính quản lý kinh tế. Thế nhưng vẫn còn nhiều điều cần thay đổi trong tư duy quản lý, cần cải cách một cách quyết liệt, hiệu quả; bảo đảm tính công khai, minh bạch và thông thoáng trong quá trình xây dựng pháp luật. Cải cách thể chế theo hướng loại bỏ những quy định, điều kiện kinh doanh bất hợp lý, không phù hợp với cơ chế thị trường. Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền địa phương, tạo động lực cạnh tranh lành mạnh giữa các địa phương trong thu hút đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế. Thêm vào đó, cần có sự phối hợp, giám sát chặt chẽ giữa Chính phủ, các cấp quản lý để đẩy nhanh quá trình cải cách.

Trước đó, để tăng tốc, bứt phá, về đích, thực hiện thắng lợi các mục tiêu trong năm 2025 và cả nhiệm kỳ 2021-2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh 5 “tiên phong”, đó là tiên phong trong đổi mới tư duy, nghĩ sâu làm lớn, nhìn xa trông rộng, đã nói là làm, đã làm phải có hiệu quả; tiên phong trong xây dựng, hoàn thiện thể chế, vì thể chế là nguồn lực, là động lực cho sự phát triển; tiên phong trong dẫn dắt, thu hút nguồn lực; tiên phong trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế ban đêm và cơ cấu lại nền kinh tế; tiên phong trong xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia để hoạch định chính sách trên cơ sở dữ liệu quốc gia một cách khoa học, hiệu quả. Tập trung cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Đề xuất các mô hình kinh tế mới, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, tăng trưởng xanh, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp.

Còn ở các thành phố lớn, nhất là các “siêu đô thị” như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh cũng xác định chú trọng phát triển các mô hình kinh tế hiện đại (kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn...) để tạo triển vọng phát triển bền vững, cũng như các cơ hội mới, từ sản xuất sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, đến thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp xanh; tập trung đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), xây dựng các trung tâm khởi nghiệp sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nhằm đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Ðể giải quyết những vấn đề này, cần có sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân, cũng như tầm nhìn chiến lược dài hạn dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.