Liệu ngành công nghiệp dầu đá phiến của Mỹ có sụp đổ?

Đây là nhà sản xuất dầu đá phiến đầu tiên của Mỹ nộp đơn xin phá sản (theo Chương 11, Luật phá sản Mỹ) kể từ đầu năm khi giá dầu sụp đổ. “Tôi không muốn trở thành một người báo điềm gở, nhưng tôi nghĩ Whiting chỉ đơn giản là quân domino đầu tiên trong sự sụp đổ này”, John Driscoll - Chiến lược gia trưởng của JTD Energy Services nói với CNBC giữa tuần trước. “Đó là một công ty khá lớn, trong khi còn các nhà sản xuất nhỏ hơn, nếu họ không có chiến lược bảo hiểm, thì đó sẽ là một con đường khó khăn, Chương 11 có thể là con đường duy nhất để đi”.

Ảnh minh họa

Ngành công nghiệp đá phiến của Mỹ, vốn đã trở thành nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới vào năm 2018, hiện đang phải đối mặt với các vấn đề về tài chính. Năm 2019, 42 công ty dầu mỏ với hơn 25 tỷ USD nợ tích lũy đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản, theo Công ty luật Haynes & Boone.

Nguyên nhân cho chi phí sản xuất dầu đá phiến của Mỹ cao nhất thế giới, đòi hỏi mức giá hòa vốn trong khoảng từ 50 đến 55 USD/thùng. Thế nhưng với sự gia tăng mạnh trong sản xuất dầu của Ảrập Xêút và Nga để giành giật thị phần càng làm trầm trọng thêm sự sụp đổ của giá dầu do đại dịch coronavirus gây ra, đẩy các doanh nghiệp khai thác dầu đá phiến phải đối mặt với điều được giới chuyên môn ví von là “cuộc tắm máu”. Hiện giá dầu WTI chỉ giao dịch ở mức khoảng 22 USD/thùng, giảm hơn 60% kể từ đầu năm đến nay và các nhà dự báo dự đoán sẽ giảm hơn nữa.

“Dầu đá phiến của Mỹ không thể hoạt động về mặt kinh tế”, Chris Midgley – Trưởng bộ phận phân tích toàn cầu của S&P Global Platts nói với CNBC. “Cú đánh đầu tiên sẽ là các công ty thâm dụng vốn nhiều hơn”.

Theo Công ty nghiên cứu Rystad Energy, hiện chỉ có 16 công ty dầu đá phiến của Mỹ có chi phí sản xuất dưới 35 USD/thùng. Nhiều nhà sản xuất đã đóng cửa các giàn khoan, sa thải nhân viên và cắt giảm chi tiêu vốn. Ngay cả Công ty dầu mỏ lớn Chevron cũng phải cắt giảm 20% ngân sách đầu tư của mình trong năm 2020.

Đây không phải là lần đầu tiên ngành công nghiệp dầu đá phiến của Mỹ trở thành nạn nhân của cuộc chiến giá cả do Ảrập Xêút dẫn đầu. Còn nhớ hồi năm 2014, Ảrập Xêút và các đồng minh OPEC từ chối cắt giảm sản lượng trong bối cảnh giá dầu sụt giảm nhằm làm suy yếu ngành công nghiệp dầu đá phiến và mở rộng thị phần, hơn 100 công ty khai thác dầu đá phiến nhỏ ở Mỹ đã bị phá sản.

Nhưng quy mô của cú sốc hôm nay là chưa từng có, khi mà nền kinh tế toàn cầu đang chịu tổn thương nặng nề vì đại dịch, khiến nhu cầu dầu ước tính giảm tới 20 triệu thùng mỗi ngày trong tháng 4 và dự kiến sẽ giảm 20% nhu cầu trong năm nay.

“Có những người đã ở đây 20, 30 năm nhưng không ai từng chứng kiến điều này. Họ không bao giờ có thể tưởng tượng được điều này”, một nhà giao dịch hàng hóa có trụ sở tại Houston, người đã yêu cầu giấu tên do vấn đề nhạy cảm, nói với CNBC. “Bạn kết hợp một đại dịch toàn cầu với Ảrập Xêút và Nga rời khỏi bàn OPEC+... bạn có thể tạo ra thứ này. Thật là điên rồ”.

Theo PVM Oil Associates, hiện nhu cầu dầu thấp đến mức các nhà máy lọc dầu giảm công suất hoạt động của mình tới 5% xuống còn 82,3% vào tuần trước, mức thấp chưa từng thấy kể từ năm 2017. Trong khi đó, “tồn kho dầu thô tăng mạnh lên 13,8 triệu thùng”, Stephen Brennock của PVM đã viết trong một ghi chú trong tuần này. “Mỹ đã không tiêu thụ quá ít xăng như vậy trong 26 năm qua”.

Trong bối cảnh đó, không ít chuyên gia như Daniel Hynes - Chiến lược gia hàng hóa cao cấp tại ANZ cho biết: “Whites chỉ là phần nổi của tảng băng trôi”.