Mỹ đối mặt nguy cơ hoàn trả nửa doanh thu thuế quan

Dù bày tỏ sự tự tin rằng tòa tối cao sẽ đứng về phía chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Bessent thừa nhận việc mất đi nguồn thu bất ngờ này có thể khiến triển vọng thâm hụt ngân sách xấu đi đáng kể.

Mỹ đối mặt nguy cơ hoàn trả nửa doanh thu thuế quan

Một trong những nguồn thu quan trọng của chính phủ Mỹ có thể bị cắt giảm mạnh nếu tòa tối cao giữ nguyên phán quyết cho rằng thuế quan theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) không hợp pháp.

Trên chương trình Meet the Press của đài NBC, Bộ trưởng Bessent khẳng định vẫn còn “nhiều phương án khác” ngay cả khi chính quyền thua kiện. Tuy nhiên, ông thừa nhận: “Nếu Tòa án Tối cao chống lại chúng tôi, Mỹ sẽ phải hoàn trả khoảng một nửa số thuế quan, điều đó sẽ rất tệ cho Bộ Tài chính”.

Cuối tháng trước, một tòa phúc thẩm liên bang đã giữ nguyên phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế rằng cơ sở pháp lý của thuế quan theo IEEPA là không hợp lệ. Phán quyết với tỷ lệ 7-4 này sẽ có hiệu lực từ ngày 14/10, tạo thời gian để chính quyền Trump kháng cáo lên Tòa án Tối cao. Phán quyết này không ảnh hưởng tới các loại thuế quan theo ngành, như ô tô, nhôm, thép, vốn được áp dụng theo cơ sở pháp lý khác.

Theo Nhà Trắng, tính đến thời điểm này của năm dương lịch, Mỹ đã thu được tổng cộng 158 tỷ USD doanh thu thuế quan. Con số này bao gồm cả thuế quan IEEPA đang bị kiện ra tòa và cả những loại thuế quan không bị kiện. Chính quyền Trump đặt kỳ vọng thuế quan mang lại 300-400 tỷ USD mỗi năm, nhất là sau khi Quốc hội cắt giảm thuế.

Nguồn thu này quan trọng tới mức S&P Global đã viện dẫn khi tái khẳng định xếp hạng tín nhiệm của Mỹ. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cũng từng ước tính thuế quan sẽ giúp giảm hàng nghìn tỷ USD trong thâm hụt ngân sách.

Mất đi một phần lớn doanh thu thuế quan sẽ gây rối loạn cho thâm hụt ngân sách và thị trường trái phiếu.

Thomas Ryan, chuyên gia kinh tế Bắc Mỹ tại Capital Economics, cảnh báo rằng nếu mất thuế quan IEEPA, thuế suất hiệu dụng sẽ giảm từ 17% xuống chỉ còn 8%. Khi đó, thâm hụt ngân sách sẽ tăng gần 7% GDP, từ mức khoảng 6% hiện nay.

“Điều này sẽ làm dấy lên lo ngại hơn nữa về triển vọng tài khóa và có khả năng đẩy lợi suất trái phiếu tăng cao”, ông nhận định.

Trong kịch bản xấu hơn, nếu Tòa án Tối cao kéo dài thêm nửa năm mới ra phán quyết và cuối cùng chống lại thuế quan, thâm hụt có thể tiến sát 8% GDP.

Dù vậy, việc chấm dứt thuế quan IEEPA có thể hỗ trợ kinh tế, miễn là ông Trump không thay thế bằng các loại thuế mới. Trong trường hợp đó, chính sách tài khóa sẽ mang lại hiệu ứng kích thích ròng khoảng 200 tỷ USD thay vì trung lập hơn, đồng thời giảm rủi ro lạm phát tăng nóng.

Trong khi đó, báo cáo việc làm mới nhất xác nhận thị trường lao động Mỹ đã suy yếu rõ rệt trong mùa xuân và mùa hè, với các ngành chịu ảnh hưởng nặng từ thuế quan ghi nhận mức mất việc lớn nhất.

Tuy nhiên, ông Ryan cho rằng nhiều khả năng chính quyền sẽ mở rộng các loại thuế dựa trên cơ sở pháp lý khác để bù đắp phần doanh thu thiếu hụt, “duy trì mức thuế suất hiệu dụng ít nhất 10% và hạn chế quy mô kích thích”.