Nâng cao chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, đây là một tài liệu hữu ích, cung cấp các căn cứ khoa học và thực tiễn để các cơ quan, tổ chức, cá nhân và trực tiếp là lãnh đạo các địa phương sử dụng trong xây dựng và thực thi các chính sách để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Trong lần công bố Bộ chỉ số PII đầu tiên, nhiều địa phương đã giành được những kết quả nổi bật, tạo tiền đề cho quá trình thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại địa phương. Đơn cử, sau khi lọt Top 10 địa phương có thứ hạng PII năm 2023 cao nhất, tỉnh Quảng Ninh đã có một số chỉ tiêu về số lượng đơn đăng ký và văn bằng bảo hộ sáng chế; sản phẩm xuất khẩu được đăng ký bảo hộ nhãn hiệu quốc tế; tỷ lệ sáng chế được khai thác, thương mại… đạt và vượt so với yêu cầu đặt ra; tỷ lệ đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế đạt trên mức 50%; hạ tầng khoa học và công nghệ nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ được củng cố với 2 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; 39 phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn LAS, VILAS.

Tuy nhiên, quá trình khảo sát nhiều địa phương cho thấy sự chuyển biến vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn. Trong cuộc họp diễn ra vừa qua, ông Lê Ngọc Châu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh thẳng thắn nhìn nhận, năm 2023, Hà Tĩnh đạt 33,76 điểm, xếp thứ hạng 42/63 tỉnh, thành phố. Kết quả này cho thấy Hà Tĩnh còn nhiều điểm chưa tốt, chưa thật sự hài lòng về cơ sở hạ tầng cơ bản, sản xuất công nghiệp, số lượng sản phẩm OCOP trên 4 sao, tốc độ tăng năng suất lao động, tỷ lệ lao động có việc làm… trong khi địa phương có nhiều tiềm năng, lợi thế và nền tảng phát triển khá tốt. Thời gian qua, lãnh đạo tỉnh cũng rất trăn trở vấn đề cần có các giải pháp cải thiện PII của Hà Tĩnh.

Không chỉ riêng Hà Tĩnh, nhiều địa phương cũng gặp phải tình trạng tương tự. Do đó, Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam cần tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ hơn nữa trong giai đoạn tới, nhằm góp phần trực tiếp vào tăng năng suất lao động và chất lượng sản phẩm hàng hóa, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Tuy vậy, thời gian để các địa phương cải thiện PII năm 2024 không còn dài. Bởi, các Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương phải gửi dữ liệu và tài liệu minh chứng cho Bộ Khoa học và Công nghệ, đồng thời nhập dữ liệu, tải tài liệu minh chứng (bản mềm) lên phiếu thu thập dữ liệu trực tuyến trước ngày 30/8/2024. Do đó, theo các chuyên gia, để chỉ số này nhanh chóng được cải thiện cần sự hợp tác giữa các doanh nghiệp, trường đại học và các cơ sở nghiên cứu; khuyến khích doanh nghiệp, nhà nghiên cứu, thúc đẩy việc đăng ký và bảo hộ sở hữu trí tuệ để bảo vệ công nghệ và sáng tạo của địa phương. Bên cạnh đó, đổi mới không chỉ giới hạn ở các lĩnh vực công nghệ cao mà cần mang tính bao trùm bằng cách tạo điều kiện phát triển cho các nhà đổi mới cấp cơ sở, người dân tộc thiểu số và thanh niên.

Là địa phương có thứ hạng cao nhất trong PII năm 2023 nhưng Hà Nội "không ngủ quên" trên chiến thắng mà chủ động ban hành kế hoạch cải thiện và nâng cao PII năm 2024 từ rất sớm. Theo đó, Hà Nội đề ra 4 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới, trong đó có các giải pháp về đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trên địa bàn; quán triệt về nội dung, trách nhiệm thực hiện các giải pháp cải thiện, nâng cao PII năm 2024 và các năm tiếp theo đến chính quyền các cấp; tập trung theo dõi, tham mưu, đề xuất và triển khai các giải pháp cải thiện và nâng cao các trụ cột, chỉ số thành phần.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Khởi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, tỉnh sẽ cân đối, bố trí thêm ngân sách phục vụ nhiệm vụ khoa học và công nghệ; xây dựng sản phẩm OCOP, tiếp tục đổi mới sáng tạo trong ngành giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, nâng chất hội thi sáng tạo kỹ thuật và cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng. Ngoài ra một số sở, ngành tại địa phương cũng đề xuất, tiếp tục chỉ đạo nâng chất lượng các cuộc thi trong ngành, nhất là cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên - nhi đồng; đẩy mạnh tuyên truyền tới cán bộ, viên chức, quản lý ứng dụng khoa học - công nghệ trong quản lý, giảng dạy… nhằm nâng cao chất lượng đổi mới sáng tạo ở địa phương.