Ngải cứu: Những món ngon, bổ, khoẻ

Ngải cứu, hay còn gọi là cây thuốc cứu, từ lâu đã là một loại thảo dược quen thuộc trong vườn nhà của người Việt. Không chỉ được biết đến với hương vị hơi đắng đặc trưng và mùi thơm dễ chịu, ngải cứu còn là một "báu vật" của y học cổ truyền nhờ những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe.

Theo y học cổ truyền, ngải cứu có tính ấm, vị đắng, cay nhẹ, và được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc chữa bệnh. Một trong những công dụng nổi bật nhất của ngải cứu là khả năng hỗ trợ lưu thông khí huyết, tăng cường tuần hoàn máu. Điều này đặc biệt hữu ích cho hệ xương khớp, giúp giảm đau, kháng viêm, đặc biệt với những người bị gai cột sống, thấp khớp. Ngoài ra, trong dân gian, ngải cứu còn được dùng để điều trị nhiều bệnh thông thường. Cây có tác dụng cầm máu hiệu quả, điều hòa kinh nguyệt ở phụ nữ, chữa đau đầu, tiêu chảy, chướng bụng… Với những tác dụng đa dạng và lành tính, ngải cứu không chỉ là một vị thuốc mà còn là một loại rau ăn hàng ngày được nhiều gia đình ưa chuộng.

Ngải cứu có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng vừa là món ngon trong bữa cơm gia đình vừa là bài thuốc dân gian hiệu quả nâng cao sức khỏe.

Gà ác hầm ngải cứu

Món ăn này cực kỳ bổ dưỡng, đặc biệt tốt cho bà bầu, người mới ốm dậy hoặc người cần bồi bổ sức khỏe. Thịt gà ác mềm, ngọt hòa quyện với vị đắng nhẹ và hương thơm đặc trưng của ngải cứu tạo nên một món ăn hấp dẫn, bổ máu huyết. Để làm món này, bạn cần gà ác (khoảng 1 con 2kg), ngải cứu (120gr), nước dùng hầm xương gà (600ml), nghệ (1 củ), gừng (1/2 củ), rượu trắng (10ml) và gia vị (muối/hạt nêm/mì chính). Gừng, nghệ rửa sạch, gọt vỏ, băm nhỏ. Ngải cứu nhặt lá non, rửa sạch, để ráo. Gà làm sạch, xát muối, rửa lại. Nhồi một ít ngải cứu vào bụng gà, xếp nửa phần ngải cứu còn lại xuống đáy nồi. Đặt gà lên trên, đổ nước sôi. Đun nhỏ lửa 20-30 phút, tắt bếp, ngâm gà 30 phút. Nêm gia vị và cho rượu trắng vào.

Trứng chiên ngải cứu

Không chỉ thơm ngon mà món trứng chiên ngải cứu còn là bài thuốc dân gian chữa đau đầu, đau xương hiệu quả. Bạn nên ăn món này khoảng 1 lần/tuần và không quá 2 quả trứng/lần để đảm bảo sức khỏe. Nguyên liệu gồm 3 quả trứng gà nhỏ, 1 bó ngải cứu nhỏ, 1 củ hành khô và gia vị (nước mắm, bột ngọt, bột canh, hạt tiêu). Ngải cứu nhặt lá non, bỏ phần già, rửa sạch, ngâm nước muối 5 phút, thái nhỏ. Hành khô bóc vỏ, thái lát. Đập trứng vào tô ngải cứu, nêm gia vị, hành khô thái lát, trộn đều. Làm nóng dầu ăn, đổ hỗn hợp trứng ngải cứu vào chiên với lửa vừa cho đến khi chín vàng đều hai mặt.

Tim heo hầm ngải cứu

Món này bổ dưỡng, giúp tẩm bổ cơ thể với hương vị thơm ngon, dễ ăn. Chuẩn bị tim heo (800gr), ngải cứu (1 bó), hạt sen khô (200gr), táo tàu (100gr), hành tím (3 củ), dầu ăn, nước mắm, bột ngọt/muối. Tim heo rửa sạch, cạo màng nhầy, cắt miếng múi cau. Ướp tim heo với gia vị khoảng 30 phút. Ngải cứu nhặt lá úa, rửa sạch. Hạt sen khô ngâm mềm. Táo tàu rửa sạch. Hành tím lột vỏ, băm nhỏ. Phi thơm hành, cho tim heo đã ướp vào, thêm 1 lít nước ấm, hạt sen, táo tàu. Hầm lửa to 2 phút, sau đó hạ lửa nhỏ, đậy nắp hầm 30 phút. Cho ngải cứu vào, nêm thêm gia vị, hầm thêm 5 phút cho ngải cứu chín.

Cá chép hấp ngải cứu

Món này có độ dinh dưỡng rất cao, đặc biệt tốt cho mẹ bầu và những người cần bồi bổ. Nguyên liệu gồm cá chép (1 con), rau ngải cứu, gừng (1 củ), ớt (3 trái), tỏi (3 tép), nước mắm (5 muỗng canh) và gia vị thông dụng. Ngải cứu nhặt, rửa sạch. Gừng gọt vỏ, đập dập, băm nhuyễn. Ớt bỏ cuống, cắt đôi. Cá chép làm sạch, xát muối, rửa lại, cắt đôi. Ướp cá với hạt nêm, tiêu 20 phút. Nhét gừng băm và ngải cứu vào bụng cá. Cho cá đã ướp vào xửng hấp, thêm ớt cắt đôi. Hấp lửa lớn đến khi sôi thì giảm lửa cho cá chín mềm. Để làm nước chấm, bạn băm tỏi, cắt ớt rồi pha với nước mắm, tiêu, chanh.

Chân giò hầm ngải cứu

Không chỉ là món ăn mà còn là bài thuốc bổ dưỡng, giúp tăng cường sức khỏe. Bạn cần thịt chân giò (500gr), ngải cứu (100gr), táo tàu (10 quả), hạt kỷ tử (1/2 muỗng canh) và gia vị thông dụng. Chân giò làm sạch, chần qua nước sôi để khử mùi hôi, chặt khúc. Ngải cứu nhặt lá sâu, rửa sạch. Cho chân giò vào nồi, thêm nước, ninh 30 phút. Tiếp đến, cho ngải cứu, táo tàu, kỷ tử vào. Nêm gia vị, ninh thêm 15-20 phút tới khi chân giò mềm.

Sườn hầm ngải cứu

Món này lạ miệng, bổ dưỡng cho cả gia đình. Chuẩn bị sườn heo (500gr), ngải cứu (1 bó), hành tím (2 củ), hành tím băm, nước mắm, hạt nêm, đường, tiêu, muối. Sườn rửa sạch, chặt miếng. Hành tím băm nhỏ. Ngải cứu nhặt ngọn, rửa sạch, vò lá. Ướp sườn với hành băm, muối, hạt nêm. Phi thơm hành, xào sườn săn lại, đổ nước vào đun sôi, riu lửa 20 phút. Cho ngải cứu vào đun sôi 5 phút nữa, nêm gia vị.

Óc heo hầm ngải cứu

Đây là món ăn bổ dưỡng, ngon miệng với hương vị đặc trưng của rau ngải cứu. Nguyên liệu cần óc heo (1 cái), rau ngải cứu (200gr), dầu ăn, gia vị thông dụng. Óc heo rửa sơ nước muối, ngải cứu ngâm rửa sạch. Xào ngải cứu 2-3 phút, nêm gia vị, thêm nước. Cho óc heo vào hầm 30-45 phút.

Trứng vịt lộn hầm ngải cứu

Món ăn quen thuộc, thơm ngon và rất bổ dưỡng. Nguyên liệu gồm trứng vịt lộn (3 trái), ngải cứu (100gr), gừng (1/2 củ), rau răm (50gr), chanh (1 trái), ớt (2 trái), hành lá (3 cây), dầu ăn, tiêu/hạt nêm. Rau răm, gừng, hành lá, ngải cứu rửa sạch. Vịt lộn luộc chín, bóc vỏ. Nước nóng cho vào nồi với dầu ăn, hành lá, gừng, ngải cứu và trứng vịt lộn. Khuấy đều, nêm gia vị. Hầm khoảng 30 phút đến khi nước gần cạn thì tắt bếp.

Gà tần ngải cứu

Tương tự gà ác hầm, gà tần ngải cứu cũng là món ăn bồi bổ sức khỏe rất tốt. Chuẩn bị đùi và cánh gà (500g), ngải cứu (1 bó), nghệ tươi (1 củ), muối, hạt nêm, rượu trắng, dầu ăn. Gà rửa sạch, chặt miếng. Nghệ rửa sạch, gọt vỏ, đập dập. Ngải cứu nhặt ngọn, bỏ thân, rửa sạch. Ướp gà với nghệ, muối, hạt nêm 20 phút. Gắp gà ra bát. Cho ngải cứu vào nồi vừa ướp gà, đảo đều với dầu ăn. Xếp gà xen kẽ ngải cứu. Đổ nước vào đun sôi, giảm lửa vừa 5 phút, tắt bếp, để nguội, lặp lại quy trình 1 lần nữa. Cuối cùng, cho thêm rượu vào cho gà dậy mùi thơm là được.

Với những công dụng tuyệt vời và khả năng chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng, ngải cứu xứng đáng là một loại thảo dược quý giá trong gian bếp của mỗi gia đình Việt.

Những người không nên ăn ngải cứu

Người bị rối loạn đường ruột cấp tính. Ngải cứu là vị thuốc giúp lợi tiểu và nhuận tràng hiệu quả. Song chính tác dụng này sẽ gây bất lợi cho người mắc bệnh rối loạn đường ruột, khiến bệnh trở nên nặng và khó kiểm soát hơn. Ngoài ra những người bị sỏi thận cũng được khuyến cáo nên tránh xa rau ngải cứu.

Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu không nên dùng bất kỳ dược liệu nào, đặc biệt là rau ngải cứu. Lý do là vì ngải cứu có thể gây co bóp tử cung, nếu ăn nhiều sẽ dẫn đến nguy cơ làm mẹ bầu sảy thai. Với một số mẹ bầu có cơ địa nhạy cảm hoặc máu nóng thì cũng nên tránh xa ngải cứu trong 3 tháng đầu để tránh tình trạng bị co bóp tử cung, ra máu nhiều.

Trong ngải cứu có loại tinh dầu dễ bay hơi. Tinh dầu trong cây ngải cứu tác dụng chữa bệnh nhưng cũng có độc tính. Chất này sẽ đi vào gan và làm rối loạn chuyển hoá tế bào gan, gây viêm gan cấp tính do trúng độc, viêm gan vàng da, làm gan to, nước tiểu đục… Nếu người bị viêm gan thường xuyên ăn ngải cứu thì tình trạng bệnh sẽ trở nên nặng hơn, nhiều biến chứng nguy hiểm.

Vì dược tính cao nên ngải cứu cũng có nhiều tác dụng phụ. Các chuyên gia khuyến cáo, không chỉ ba nhóm người bệnh kể trên mà người bình thường cũng không nên ăn rau ngải cứu thường xuyên, chỉ nên ăn từ 1-2 lần/tuần.