Nhịp cầu nối những niềm tin
Khi gửi tiền, người dân thường quan tâm tìm hiểu về lãi suất, kỳ hạn tiền gửi hơn là chính sách bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Trong khi đó, chính sách này chỉ thật sự có hiệu quả nếu công chúng đặt niềm tin vào hệ thống ngân hàng trên cơ sở biết và hiểu về quyền lợi của mình cũng như những cơ chế bảo vệ người gửi tiền của Chính phủ.
Thực tế, BHTG là một lợi ích sát sườn mà người gửi tiền nhận được dù họ không phải “mua” kèm loại “dịch vụ” đặc biệt này khi gửi tiền. Khác với bảo hiểm nhân thọ hay các loại hình bảo hiểm thương mại khác có mục đích kinh doanh sinh lợi, BHTG hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Nếu như khách hàng của các dịch vụ bảo hiểm thương mại phải đóng một khoản tiền tối thiểu hoặc đóng tiền theo định kỳ cho công ty bảo hiểm, thì với BHTG, người gửi tiền không phải đóng phí, còn các tổ chức tín dụng có nhận tiền gửi đều phải tham gia theo cơ chế bắt buộc và phải đóng phí BHTG.
Tại Việt Nam, BHTG Việt Nam là tổ chức tài chính nhà nước, được Chính phủ thành lập năm 1999, có nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Không phải chỉ tới thời điểm phát sinh nghĩa vụ chi trả, BHTG Việt Nam mới vào cuộc nhằm bảo vệ cho quyền lợi người gửi tiền. Trong suốt quá trình thành lập và hoạt động của tổ chức tham gia BHTG, BHTG Việt Nam đã đồng hành, cấp Chứng nhận tham gia BHTG, theo dõi, kiểm tra, giám sát, tổng hợp phân tích và xử lý thông tin về các tổ chức này. Khi tổ chức tham gia bảo hiểm gặp vấn đề, BHTG Việt Nam tham gia vào quá trình kiểm soát đặc biệt cũng như hỗ trợ phục hồi. Trong trường hợp tổ chức tham gia BHTG mất khả năng chi trả hoặc phá sản, BHTG Việt Nam sẽ đứng ra chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền theo quy định của pháp luật.
Là một tổ chức tài chính hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, BHTG Việt Nam không truyền thông, quảng cáo thương hiệu đơn thuần, mà tuyên truyền nâng cao nhận thức của công chúng về chính sách BHTG theo quy định của Luật BHTG. Trả lời phỏng vấn báo chí, ông David Walker – Tổng thư ký Hiệp hội BHTG Quốc tế (IADI) nhận định, trong bộ Nguyên tắc cơ bản để phát triển hệ thống BHTG hiệu quả do IADI ban hành, những nguyên tắc liên quan tới người gửi tiền đều cần đặc biệt coi trọng.
Ông cũng nhấn mạnh, công chúng cần được tiếp cận thông tin về chính sách BHTG, hiểu về hoạt động của tổ chức BHTG và tổ chức ấy có thể bảo vệ họ như thế nào. Qua đó, khi xảy ra vấn đề hoặc trong khủng hoảng, công chúng có thể bình tĩnh cũng như giữ được niềm tin vào sự ổn định của hệ thống tài chính… Tổng Thư ký IADI khẳng định: “Có thể nói rằng, không có khái niệm “đủ” trong việc nâng cao nhận thức công chúng”.
Theo Tổng công ty BHTG Canada (CDIC), việc người dân Canada nắm được các thông tin về cơ chế bảo vệ tiền gửi của CDIC đã góp phần đảm bảo sự an toàn và ổn định của hệ thống tài chính. Đặc biệt, trường hợp rút tiền hàng loạt tuy không phổ biến, nhưng có nhiều khả năng xảy ra hơn nếu công chúng bị xói mòn niềm tin. Khả năng một cá nhân có thể tham gia vào làn sóng rút tiền hàng loạt sẽ tăng tới 40% nếu người đó không biết về các cơ chế bảo vệ tiền gửi. Một nghiên cứu vào năm 2016 của CDIC đã đưa ra khuyến cáo, mức độ nhận thức của công chúng về BHTG cần đạt từ 60% đến 65% để thúc đẩy niềm tin vào hệ thống tài chính. Mức độ nhận thức hiện tại của công chúng Canada mới chỉ là 55%, và CDIC đang nỗ lực để san bằng khoảng cách giữa chỉ số này và mức độ nhận thức mục tiêu.
Trong thời gian qua, chính sách BHTG đã được tuyên truyền một cách rộng rãi thông qua các sự kiện tuyên truyền tại các địa phương trên cả nước, truyền tải những thông tin cốt lõi về chính sách BHTG qua hệ thống bưu điện, đăng tải các vấn đề chính sách cũng như hoạt động của BHTG Việt Nam trên các kênh truyền thông chính thức: website BHTG Việt Nam tại địa chỉ www.div.gov.vn, Bản tin BHTG phát hành hàng quý…
Bên cạnh đó, không thể không kể tới báo chí như một kênh truyền thông hiệu quả. Qua báo chí, thông tin về chính sách BHTG được lan truyền tới đông đảo bạn đọc thuộc nhiều tầng lớp, lứa tuổi, nghề nghiệp khác nhau, không chỉ đáp ứng nhu cầu của độc giả đặt báo giấy mà còn dễ dàng tiếp cận thông qua máy tính, điện thoại cũng như các công cụ truyền thông điện tử khác. Nếu như mạng xã hội đang dần khẳng định vai trò truyền thông sâu và rộng như một “đối thủ” của báo chí chính thống, thì cũng có nhược điểm về độ tin cậy của thông tin cũng như độ nhiễu của thông tin. Trong khi đó, báo chí chính thống mang đến một sự tin cậy nhất định về thông tin, qua đó bồi đắp niềm tin của người gửi tiền đối với chính sách BHTG cũng như hệ thống ngân hàng.
Ông Vũ Văn Long – Phó Tổng giám đốc BHTG Việt Nam cho biết: “BHTG Việt Nam rất mong muốn các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG được truyền tải tới đông đảo công chúng. Trong thời gian qua, nhiều báo, đài đã quan tâm và hỗ trợ BHTG Việt Nam trong việc tuyên truyền chính sách BHTG. Đặc biệt, Thời báo Ngân hàng là tờ báo uy tín, là kênh truyền thông quan trọng luôn theo sát các thông tin về chính sách BHTG cũng như hoạt động của BHTG Việt Nam, đưa những thông tin này chạm tới những độc giả quan tâm tới lĩnh vực tài chính – ngân hàng. Không chỉ góp phần truyền tải nội dung chính sách tới bạn đọc, ở chiều ngược lại, báo chí còn ghi nhận, tổng hợp những phản hồi của độc giả, của các chuyên gia và tổ chức tham gia BHTG đối với chính sách đặc biệt này. Đây cũng là nguồn thông tin để BHTG Việt Nam tham khảo, đề xuất cấp có thẩm quyền nhằm từng bước hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả bảo vệ người gửi tiền”.
Có thể nói, báo chí đã đóng một vai trò tích cực nhằm đưa chính sách BHTG vào cuộc sống, cũng như đưa cuộc sống vào chính sách. Quan trọng hơn, qua báo chí, niềm tin của người gửi tiền ngày càng được bồi đắp, và niềm tin ấy chính là một trong những nền tảng cho sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.