NHNN tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, hiệu quả

Năm 2024 tiếp tục là một năm đầy biến động đối với kinh tế toàn cầu nói chung, Việt Nam nói riêng. Với vai trò huyết mạch của nền kinh tế, ngành Ngân hàng cũng phải đối mặt với áp lực rất lớn khi phải thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ, vừa góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Xin Phó Thống đốc nêu khái quát về những giải pháp điều hành chính sách và kết quả nổi bật mà Ngành đã đạt được trong năm qua?

Năm 2024 đúng là một năm có nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh xung đột địa chính trị tiếp tục lan rộng, lạm phát và tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại khiến nhiều NHTW lớn trên thế giới bao gồm cả Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đảo chiều CSTT từ thắt chặt sang xu hướng nới lỏng. Thị trường tài chính toàn cầu liên tục biến động mạnh, đồng USD cũng diễn biến khó lường...

Trong nước, lạm phát có xu hướng tăng cùng với đà phục hồi của nền kinh tế; thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản chưa phục hồi... đã tác động tiêu cực tới thị trường tiền tệ, ngoại hối và tạo áp lực đối với điều hành CSTT, tỷ giá, tín dụng của NHNN và bảo đảm an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD. Vì thế, việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế là nhiệm vụ vô cùng khó khăn đối với ngành Ngân hàng.

Trước bối cảnh đó, bám sát Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã chủ động, linh hoạt điều hành CSTT, tín dụng, tỷ giá và triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quyết liệt để đạt được các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Cụ thể:

Thứ nhất, chủ động điều hành các công cụ CSTT linh hoạt, theo sát biến động của kinh tế thế giới và trong nước; Tiếp tục duy trì lãi suất điều hành ở mức thấp; Điều hành tỷ giá linh hoạt, phối hợp đồng bộ các công cụ CSTT, công bố phương án bán ngoại tệ cho các TCTD để sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản cho thị trường trong những giai đoạn có áp lực lớn; Triển khai đồng bộ các giải pháp tăng cường quản lý thị trường vàng; Đổi mới biện pháp điều hành tăng trưởng tín dụng (TTTD) theo hướng thông báo chỉ tiêu TTTD ngay từ đầu năm, công khai, minh bạch nguyên tắc để TCTD chủ động TTTD.

Thứ hai, triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy TTTD hiệu quả, đúng, trúng ngay từ đầu năm. Cụ thể, NHNN tổ chức các Hội nghị trực tuyến toàn Ngành, làm việc trực tiếp với các Hiệp hội doanh nghiệp, Hiệp hội ngành nghề với một số địa phương và triển khai mạnh mẽ, sâu rộng Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh tín dụng ngân hàng và tháo gỡ, xử lý các khó khăn, vướng mắc trong tiếp cận, hấp thụ vốn tín dụng của doanh nghiệp, người dân; Chỉ đạo các TCTD triển khai các chương trình, chính sách tín dụng đối với các lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng, các lĩnh vực thế mạnh của các địa phương, các lĩnh vực đảm bảo sinh kế, tạo công ăn việc làm cho người dân và các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh; tăng cường rà soát, đơn giản hoá quy trình và thủ tục cấp tín dụng, tối ưu hoá áp dụng chuyển đổi số vào quy trình cấp tín dụng...

Thứ ba, quyết liệt tổ chức thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu và tích cực xử lý các TCTD yếu kém; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của TCTD, nhất là hoạt động cấp tín dụng nhằm ngăn chặn, phát hiện và xử lý nghiêm các rủi ro, tồn tại và sai phạm của TCTD, góp phần bảo đảm an ninh, kỷ luật trên thị trường tiền tệ, ngân hàng.

Thứ tư, tập trung rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động ngân hàng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Khẩn trương ban hành và trình cấp có thẩm quyền ban hành trong một thời gian ngắn nhiều Nghị định, Thông tư, Quyết định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Các TCTD năm 2024 được Quốc hội thông qua đầu năm và có hiệu lực từ ngày 01/07/2024.

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng, đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động thanh toán. Một loạt các cơ chế, chính sách mới trong lĩnh vực này đã được hoàn thiện, ban hành, góp phần mạnh mẽ thúc đẩy phát triển hoạt động thanh toán và phát triển kinh tế. Các TCTD đã ban hành Chiến lược chuyển đổi số, đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin và phát triển các sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ; thiết lập hệ sinh thái số kết nối với các ngành, lĩnh vực khác để cung ứng các sản phẩm, dịch vụ xuyên suốt, liền mạch đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân, doanh nghiệp.

Nhờ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quyết liệt, mạnh mẽ nêu trên nên công tác điều hành CSTT và hoạt động của hệ thống các TCTD trong năm 2024 đạt được nhiều kết quả tích cực. Thị trường tiền tệ, ngoại hối cơ bản ổn định; mặt bằng lãi suất tiếp tục xu hướng giảm (lãi suất cho vay đối với các giao dịch phát sinh mới giảm 0,44% so với năm 2023); tỷ giá diễn biến linh hoạt, mức mất giá của VND phù hợp với xu hướng chung của các đồng tiền trong khu vực và trên thế giới. TTTD cải thiện so năm trước và đạt khoảng 15% như mục tiêu đề ra từ đầu năm. Quy mô và hiệu quả hoạt động của hệ thống các TCTD tiếp tục được cải thiện và nâng cao. Việc cơ cấu lại các TCTD yếu kém đạt nhiều kết quả tích cực, trong đó có 02 NHTM yếu kém đã được chuyển giao bắt buộc thành công cho 2 NHTM lớn. Nợ xấu tiếp tục được kiểm soát chặt chẽ. Hầu hết dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được thực hiện trên kênh số, thanh toán không dùng tiền mặt tăng 57,54% về số lượng và 34,54% về giá trị. Việc triển khai áp dụng sinh trắc học ngân hàng và công tác đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động ngân hàng đạt nhiều kết quả tích cực...

Những kết quả nổi bật nêu trên đã góp phần quan trọng vào kết quả ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát dưới 4%, thấp hơn mục tiêu đề ra và tăng trưởng GDP đạt trên 7% cao hơn mục tiêu đã đề ra của nước ta trong năm 2024, đưa Việt Nam tiếp tục trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế toàn cầu năm 2024.

Năm 2024 là năm tín dụng tăng trưởng khá tích cực với tốc độ tăng trưởng dự kiến đạt mục tiêu 15% như ông đã nói ở trên. Điều này đồng nghĩa với việc ngành Ngân hàng đã đưa thêm vào nền kinh tế gần 2 triệu tỷ đồng dư nợ tín dụng. Xin Phó Thống đốc chia sẻ cụ thể hơn làm thế nào để đạt được kết quả này?

Ngay từ đầu năm, tại Chỉ thị 01/CT-NHNN ngày 15/01/2024 của Thống đốc NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng trong năm 2024 đã xác định chỉ tiêu TTTD định hướng cả năm 2024 là khoảng 15% và có thể điều chỉnh theo tình hình thực tế. Chỉ tiêu này là con số định hướng trong điều hành, không phải là chỉ tiêu pháp lệnh. Quan trọng nhất là làm sao tập trung TTTD hiệu quả, tức là mở rộng đầu tư để góp phần tăng trưởng kinh tế. Để đạt mục tiêu này, NHNN đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp rất quyết liệt để thúc đẩy TTTD đúng và trúng. Cụ thể:

Thứ nhất, ngay từ đầu năm, NHNN đã giao toàn bộ chỉ tiêu TTTD cho các TCTD ở mức khoảng 15% và thông báo công khai nguyên tắc xác định để TCTD chủ động TTTD. Đây là một cải tiến quan trọng trong biện pháp giao chỉ tiêu TTTD cho các TCTD, tạo điều kiện cho các TCTD chủ động xây dựng phương án kinh doanh và đẩy mạnh cung ứng vốn tín dụng ngân hàng ngay từ đầu năm, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Đồng thời, NHNN luôn theo dõi sát tình hình kinh tế vĩ mô, lạm phát và diễn biến TTTD của từng TCTD để có giải pháp điều hành tín dụng phù hợp, kịp thời. Trong đó, dựa trên diễn biến kinh tế vĩ mô, tình hình thực hiện mục tiêu CSTT, NHNN đã chủ động rà soát và có 2 lần điều chỉnh bổ sung hạn mức TTTD cho các TCTD vào tháng 8/2024 và tháng 11/2024 mà không cần các TCTD phải có văn bản đề nghị như các năm trước đây. Qua đó để các TCTD có thể cung ứng nhiều vốn hơn cho nền kinh tế, góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Việc điều chỉnh chỉ tiêu TTTD được thực hiện theo các nguyên tắc công khai, minh bạch.

Thứ hai, triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp thúc đẩy TTTD như tôi đã nói ở trên. Trong đó, NHNN đã chỉ đạo các TCTD tập trung phát triển đa dạng sản phẩm tín dụng ngân hàng phù hợp từng loại hình, nhu cầu sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp; tích cực triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi phù hợp với từng đối tượng, phân khúc khách hàng theo chiến lược kinh doanh và khả năng cân đối nguồn lực của TCTD. Trong đó có các chương trình trọng tâm, trọng điểm như: Chương trình 145.000 tỷ đồng (ban đầu là 120.000 tỷ đồng) cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư; Chương trình tín dụng đối với lĩnh vực lâm sản, thủy sản 60.000 tỷ đồng; Chương trình tín dụng hỗ trợ liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp vùng đồng bằng sông Cửu Long trước mắt là 30.000 tỷ đồng; các giải pháp hỗ trợ khách hàng vay vốn bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 (Yagi); các chương trình tín dụng chính sách xã hội… trong đó một số chương trình triển khai hiệu quả và nhiều lần được nâng quy mô như chương trình tín dụng đối với lĩnh vực lâm, thủy sản (từ 15.000 tỷ đồng lên 60.000 tỷ đồng).

Nhờ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quyết liệt, mạnh mẽ nên mặc dù trong những tháng đầu năm, tín dụng tăng trưởng khá thấp do yếu tố mùa vụ đầu năm và sức hấp thụ vốn của nền kinh tế vẫn còn yếu, có thời điểm âm tới 2% trong 3 tháng đầu năm. Tuy nhiên, từ tháng 4 trở đi, TTTD đã chứng kiến xu hướng hồi phục khá tích cực, tháng sau cao hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước và cải thiện rõ rệt so với cùng kỳ năm 2023. Tính đến ngày 31/12/2024, theo thống kê chưa đầy đủ tín dụng toàn nền kinh tế tăng trên 14% so với cuối năm 2023 và tăng 16,01% so với cùng kỳ.

Cơn bão số 3 (Yagi), lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt vừa qua đã ảnh hưởng nặng nề đến hầu hết các hoạt động kinh tế - xã hội tại 26 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc. Xin Phó Thống đốc cho biết các giải pháp của ngành Ngân hàng đã và đang triển khai để góp phần tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay vốn bị ảnh hưởng bởi cơn bão ổn định sản xuất kinh doanh, phục hồi phát triển sau bão?

Cơn bão số 3 (Yagi), lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt sau bão gây thiệt hại vô cùng nặng nề cho các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng với tổng mức thiệt hại lên đến 81.703 tỷ đồng. Theo thống kê của 26 NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố có khoảng 124 nghìn khách hàng bị ảnh hưởng với dư nợ khoảng 192 nghìn tỷ đồng, chiếm 3,1% tổng dư nợ trên địa bàn.

Trước những ảnh hưởng, thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra, ngành Ngân hàng đã chủ động triển khai quyết liệt, kịp thời các giải pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng với tinh thần trách nhiệm cao nhất. Trong đó, NHNN đã khẩn trương và trình cấp có thẩm quyền ban hành các cơ chế chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 như: cơ cấu thời hạn trả nợ, phân loại tài sản có, mức trích lập dự phòng rủi ro, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro đối với khoản nợ của khách hàng gặp khó khăn do ảnh hưởng, thiệt hại của bão số 3... Đồng thời, phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 chỉ đạo các TCTD triển khai ngay các cơ chế, chính sách, giải pháp hỗ trợ khách hàng bị thiệt hại và triển khai các chương trình tín dụng mới với lãi suất phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi, dễ dàng cho người vay tiếp cận tín dụng...

Theo báo cáo của các TCTD, doanh số lũy kế cho vay mới theo các chương trình ưu đãi này đã đạt khoảng 43 nghìn tỷ đồng; thực hiện hạ lãi suất cho những khoản vay hiện hữu với dư nợ khoảng 102 nghìn tỷ đồng.

Có thể nói, các giải pháp hỗ trợ của ngành Ngân hàng đã phát huy hiệu quả, giúp giảm bớt tác động tiêu cực của cơn bão số 3 đối với đời sống, hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp và thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế sau thiên tai.

Năm 2025 được dự báo tiếp tục là một năm đầy khó khăn thách thức khi kinh tế toàn cầu vẫn còn diễn biến bất định và tiềm ẩn rủi ro. Kinh tế trong nước cũng phải đối mặt với nhiều áp lực. Xin Phó Thống đốc cho biết định hướng điều hành của NHNN trong năm 2025 để tiếp tục hoàn thành cùng lúc các mục tiêu góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng, đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng?

Năm 2025 là năm tăng tốc, bứt phá, về đích, phấn đấu đạt kết quả cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025. Đảng, Quốc hội, Chính phủ đặt ra mục tiêu cho năm 2025 là tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt khoảng 8% trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát (bình quân khoảng 4,5%), bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Trong năm 2025, công tác chỉ đạo điều hành của NHNN và hoạt động của hệ thống các TCTD tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: mặt bằng lãi suất có nhiều sức ép tăng trong thời gian tới do lãi suất cho vay đã giảm sâu thời gian qua và đang có dấu hiệu tạo đáy, trong khi lãi suất tiền gửi có xu hướng tăng trở lại. Vốn phục vụ sản xuất kinh doanh vẫn dựa nhiều vào hệ thống các TCTD trong bối cảnh huy động vốn từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán gặp nhiều khó khăn sẽ vừa tạo áp lực tăng lãi suất vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro cho hoạt động tín dụng ngân hàng. Tình hình tài chính và hoạt động của doanh nghiệp và người dân vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Nhiều yếu tố bất trắc, khó dự báo trong thời gian tới có khả năng gây áp lực lên tỷ giá và thị trường ngoại tệ do các chính sách thương mại của Mỹ và các nước lớn còn nhiều bất định. Lạm phát giảm chưa bền vững và tiềm ẩn áp lực tăng trong bối cảnh độ mở nền kinh tế Việt Nam rất lớn, giá cả hàng hóa thế giới biến động phức tạp do tác động của diễn biến địa chính trị phức tạp, xu hướng gia tăng về an ninh lương thực tại các quốc gia, thời tiết cực đoan... Các tổ chức quốc tế như IMF, WB, AMRO nhận định dư địa nới lỏng CSTT của Việt Nam hiện rất hạn hẹp và khuyến nghị Việt Nam cần tận dụng dư địa tài khóa còn nhiều để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Trong bối cảnh đó, bám sát mục tiêu, định hướng của Đảng, Chính phủ, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến, tình hình kinh tế thế giới, trong nước để điều hành CSTT, tín dụng chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; phối hợp hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa nhằm ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy sản xuất kinh doanh; đồng thời góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, song song với đó đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hệ thống các TCTD.

Tiếp tục chỉ đạo các TCTD TTTD an toàn, tập trung vào sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng theo chủ trương Chính phủ, đồng thời kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào lĩnh vực rủi ro như kinh doanh đầu cơ bất động sản, chứng khoán...; Khuyến khích các TCTD tối ưu hóa chi phí, đơn giản hóa thủ tục cấp tín dụng và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số nhằm giảm lãi suất, hỗ trợ nền kinh tế hiệu quả hơn, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn, thúc đẩy tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh và tiêu dùng an toàn, hạn chế “tín dụng đen”; Triển khai quyết liệt các chương trình, chính sách tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó có Chương trình tín dụng cho vay phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ; phối hợp với các bộ, ngành kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

Chỉ đạo các đơn vị thuộc NHNN và các TCTD phối hợp với các hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng và chính quyền địa phương tăng cường kết nối ngân hàng - doanh nghiệp dưới nhiều hình thức khác nhau; khuyến khích các TCTD tổ chức hội nghị khách hàng để lắng nghe, chia sẻ khó khăn và tìm giải pháp tháo gỡ vướng mắc, giúp doanh nghiệp phát triển ổn định, hiệu quả, bền vững.

Tập trung triển khai quyết liệt các kế hoạch, chương trình hành động để thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 và Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu; các nghị quyết của Đảng, Chính phủ về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045... Những nỗ lực này không chỉ nhằm hỗ trợ kinh tế trong ngắn hạn mà còn hướng tới sự phát triển bền vững và lâu dài.

Tiếp tục triển khai quyết liệt công tác cơ cấu lại, xử lý nợ xấu, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra tại Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025”; Đẩy mạnh công tác chuyển đổi số và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt nhằm hoàn thành tốt nhất các mục tiêu của giai đoạn 2021-2025.

Hoàn thành đúng tiến độ và chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo Trung ương, Ban Chỉ đạo Chính phủ về sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy đi đôi với nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành, quản lý của NHNN.

Xin trân trọng cảm ơn Phó Thống đốc Thường trực!