Ông Trump chấm dứt đàm phán thương mại với Canada, phá vỡ kỳ vọng về thỏa thuận thuế quan

Ông Trump chấm dứt đàm phán thương mại với Canada, phá vỡ kỳ vọng về thỏa thuận thuế quan

Động thái này đẩy quan hệ thương mại Mỹ - Canada trở lại trạng thái hỗn loạn sau một giai đoạn tạm lắng, vốn từng ghi nhận cuộc gặp G7 mang tính xây dựng vào giữa tháng 6, nơi ông Trump và Thủ tướng Canada Mark Carney nhất trí hoàn tất một thỏa thuận kinh tế mới trong vòng 30 ngày.

Tuyên bố của ông Trump cũng được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent bày tỏ lạc quan về tiến triển trong đàm phán thương mại với Trung Quốc, bao gồm việc nối lại dòng chảy khoáng sản quan trọng phục vụ sản xuất và một số cuộc thương lượng thuế quan then chốt khác.

Các quyết định thuế quan khó lường của ông Trump kể từ khi tái nhậm chức đã gây biến động mạnh trên thị trường tài chính và bắt đầu ảnh hưởng tiêu cực đến tiêu dùng nội địa, vốn là trụ cột chính của nền kinh tế Mỹ.

Cổ phiếu Mỹ giảm nhẹ sau tuyên bố của ông Trump, nhưng chỉ số S&P 500 và Nasdaq vẫn khép tuần ở mức cao kỷ lục.

Động thái này diễn ra ngay trước khi Canada bắt đầu thu thuế dịch vụ số từ thứ Hai tới, áp lên các công ty công nghệ Mỹ như Amazon, Meta, Google (thuộc Alphabet) và Apple. Mức thuế là 3% trên doanh thu dịch vụ số thu được từ người dùng Canada vượt 20 triệu USD mỗi năm, và có hiệu lực hồi tố từ năm 2022.

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump gọi sắc thuế này là "đòn tấn công trắng trợn nhằm vào nước Mỹ" và cho rằng Canada là "đối tác thương mại rất khó chịu".

“Với loại thuế vô lý này, chúng tôi chính thức chấm dứt "TẤT CẢ" các cuộc thảo luận thương mại với Canada, có hiệu lực ngay lập tức. Chúng tôi sẽ thông báo mức thuế Canada phải chịu để tiếp tục giao thương với Mỹ trong vòng bảy ngày tới”, ông Trump viết.

Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump nói thêm rằng các cuộc đàm phán sẽ không được nối lại “cho đến khi họ chấn chỉnh lại hành vi” và nhấn mạnh rằng Mỹ “có quyền lực rất lớn đối với Canada”.

Canada hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ sau Mexico, đồng thời là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Mỹ, với kim ngạch nhập khẩu hàng Mỹ đạt 349,4 tỷ USD và xuất khẩu sang Mỹ 412,7 tỷ USD trong năm ngoái (số liệu từ Cục Thống kê Mỹ).

Văn phòng Thủ tướng Carney phản hồi rằng “chính phủ Canada sẽ tiếp tục tham gia các cuộc đàm phán phức tạp này với Mỹ vì lợi ích của người lao động và doanh nghiệp Canada”.

Ông Bessent tìm cách làm dịu căng thẳng khi nói trên CNBC rằng Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer có thể sẽ mở điều tra theo Điều khoản 301 đối với sắc thuế kỹ thuật số của Canada - bước mở đường cho các biện pháp trả đũa tương ứng, ước tính gây thiệt hại khoảng 2 tỷ USD cho doanh nghiệp Mỹ.

Mỹ cũng đang chuẩn bị phản ứng tương tự với các quốc gia châu Âu áp dụng thuế dịch vụ số. Đại diện USTR chưa đưa ra bình luận chính thức.

Hướng tới hạn chót dịp Lễ Lao động

Trước đó cùng ngày, ông Bessent nói các thỏa thuận thương mại giữa chính quyền Trump và các đối tác có thể hoàn tất trước ngày Lễ Lao động (1/9), với đàm phán đang diễn ra với 18 đối tác chủ chốt, bao gồm cả Trung Quốc.

Sau một tuần trọng tâm chuyển sang cuộc không kích của Mỹ nhằm vào cơ sở hạt nhân Iran và gói thuế chi tiêu lớn tại Quốc hội, tiến trình thương mại của chính quyền Trump đang được tăng tốc.

Washington vừa gửi đề xuất mới cho Liên minh châu Âu hôm thứ Năm và đón đoàn đàm phán từ Ấn Độ tới để tiếp tục trao đổi.

“Rất nhiều quốc gia tiếp cận chúng tôi với các đề xuất tốt”, ông Bessent chia sẻ trên Fox Business Network và thêm rằng: “Nếu chúng tôi hoàn tất 10-12 trong số 18 đối tác quan trọng, và tiến tới thêm 20 mối quan hệ khác, thì tôi tin có thể hoàn tất thương mại trước Lễ Lao động”.

Ông không xác nhận có thay đổi nào đối với thời hạn 9/7 - mốc các nước phải đạt thỏa thuận hoặc đối mặt với thuế cao hơn. Ông Trump thì nói có thể “gia hạn hoặc rút ngắn thời hạn”.

“Tôi sẽ gửi thư đến tất cả các nước: Chúc mừng. Các bạn sẽ phải trả mức thuế 25%”, ông nói tại Nhà Trắng.

Thay đổi thỏa thuận xuất khẩu Mỹ - Trung

Ông Bessent cho biết Mỹ và Trung Quốc đã giải quyết được vấn đề về các lô hàng đất hiếm và nam châm từ Trung Quốc sang Mỹ, sau khi cập nhật lại thỏa thuận đạt được hồi tháng 5 tại Geneva.

Trung Quốc từng đình chỉ xuất khẩu loạt khoáng sản quan trọng để trả đũa thuế quan mới của Mỹ, gây gián đoạn chuỗi cung ứng trong ngành ô tô, hàng không, bán dẫn và quốc phòng toàn cầu.

Tại Geneva, Bắc Kinh đồng ý dỡ bỏ các biện pháp áp từ tháng 4, nhưng tiến độ giao hàng chậm hơn kỳ vọng nên Mỹ đã đưa ra biện pháp đối ứng.

“Tôi tin chắc rằng, đúng như cam kết, nam châm sẽ được xuất đi”, ông Bessent nói và cho biết các vật liệu này sẽ đến tay các doanh nghiệp Mỹ từng nhập thường xuyên. Ông cũng nói Mỹ sẽ nối lại xuất khẩu nguyên liệu bị giữ lại cho Trung Quốc khi các chuyến hàng đất hiếm được nối lại.

Bộ Thương mại Trung Quốc hôm thứ Sáu cho biết hai bên đã thống nhất chi tiết về việc triển khai thỏa thuận Geneva, và Bắc Kinh sẽ phê duyệt đơn xin xuất khẩu các mặt hàng kiểm soát theo đúng luật, nhưng không đề cập đến đất hiếm.

Chính quyền Trump cũng tổ chức đàm phán thương mại với Ấn Độ và Nhật Bản trong ngày thứ Sáu. Chính phủ Nhật cho biết hai bên sẽ tiếp tục nỗ lực đạt thỏa thuận “mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia”.