Phát huy cao nhất tính nhân văn của chính sách

Gói hỗ trợ đầy tính nhân văn

PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh - Chuyên gia tài chính cho rằng, các đợt dịch lần thứ 3 và thứ 4 bùng phát trong năm nay đã có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của doanh nghiệp và đời sống người dân. Do đó, việc có gói hỗ trợ (Nghị quyết 68) cho người yếu thế, những người lao động bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong xã hội là cần thiết và có ý nghĩa nhân văn sâu sắc. “Tất nhiên để đảm bảo gói hỗ trợ này đến đúng đối tượng, kịp thời còn cần sự phối kết hợp của các cơ quan ban ngành cũng như việc kiên quyết đơn giản các thủ tục hành chính... Tôi tin rằng gói hỗ trợ này sẽ được thực hiện một cách tốt hơn so với các gói hỗ trợ đã có trước đây”, PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh nói.

PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cũng nhìn nhận, Nghị quyết 68 thể hiện sự quan tâm kịp thời và thực chất của Chính phủ, góp phần duy trì đời sống người lao động và doanh nghiệp. “Chính sách thể hiện bản chất nhân văn, nỗ lực để không ai bị bỏ lại phía sau; vì nhân dân, vì doanh nghiệp, sẵn sàng hy sinh lợi ích ngắn hạn để đạt mục tiêu dài hạn. Chính sách còn nhằm chặn đà suy giảm doanh nghiệp, giảm tỷ lệ doanh nghiệp phải đóng cửa. Khi đại dịch được kiểm soát, doanh nghiệp sẽ có sẵn đà hoạt động để phát triển, đóng góp nhiều hơn cho đất nước”, chuyên gia này tin tưởng.

Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động cần được triển khai kịp thời, đúng đối tượng

Cùng quan điểm trên, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV nhận định: “Nghị quyết lần này có ưu điểm là bao trùm hơn, đặc biệt trong đó đã tính đến cả những đối tượng lao động tự do. Trong khi đó về nội dung cũng chi tiết hơn, như cho thấy sẽ đơn giản hóa về mặt thủ tục, quy trình hơn, tăng thêm thẩm quyền cho các cơ quan phía dưới nhất là các địa phương trong xác định về tiêu chí, nguồn hỗ trợ cho các đối tượng lao động tự do… Tuy nhiên, quy mô của gói hỗ trợ này có lẽ hơi hơi nhỏ so với những khó khăn và mức độ tác động của 2 đợt dịch bệnh liên tiếp từ đầu năm đến nay, đặc biệt là của làn sóng thứ tư này”.

Từ góc nhìn của một tổ chức nước ngoài, ông Phạm Quang Tú, Phó Giám đốc quốc gia Tổ chức Oxfam tại Việt Nam cũng đánh giá cao ý nghĩa xã hội, tính nhân văn của Nghị quyết 68, đặc biệt là việc đưa nhóm đối tượng lao động tự do vào diện hỗ trợ vì đây là nhóm bị ảnh hưởng trực tiếp và lớn nhất. Tuy nhiên, do đặc thù đây là nhóm khó thống kê, xác định đối tượng nhất cũng như khó khăn trong vấn đề xác định phân bổ ngân sách hỗ trợ, nên một nguy cơ đặt ra là “chính sách có nhưng có thể sẽ không được triển khai một cách đầy đủ”. “Tôi cho rằng trên cơ sở của Nghị quyết này, Bộ LĐTBXH cần sớm ban hành hướng dẫn chi tiết thực hiện, trong đó nhóm đối tượng lao động tự do cần phải quy định một cách cụ thể hơn”, ông Phạm Quang Tú nói.

Quan trọng nhất là triển khai thực hiện

Nghị quyết đưa ra 12 chính sách hỗ trợ cho các nhóm đối tượng và lĩnh vực khác nhau. Đáng chú ý là chính sách cho vay trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất. Theo đó, các đối tượng người sử dụng lao động đáp ứng theo quy định sẽ được vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) với lãi suất 0% và không phải thực hiện biện pháp bảo đảm tiền vay để trả lương cho người lao động. Mức cho vay tối đa bằng mức lương tối thiểu vùng đối với số người lao động theo thời gian trả lương ngừng việc thực tế tối đa 3 tháng (với trường hợp trả lương ngừng việc), hoặc mức lương tối thiểu vùng đối với số người lao động đang làm việc theo hợp đồng lao động theo thời gian trả lương thực tế tối đa 3 tháng (với trường hợp trả lương phục hồi sản xuất) và thời hạn vay dưới 12 tháng...

Để thực hiện chính sách này, Chính phủ giao NHNN chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan ban hành Thông tư hướng dẫn theo trình tự, thủ tục rút gọn và cho NHCSXH vay tái cấp vốn tối đa 7.500 tỷ đồng với lãi suất 0%/năm, thời hạn dưới 12 tháng để cho người sử dụng lao động thuộc diện trên vay trả lương cho người lao động.

Theo bà Lê Thị Bích Ngân - Trưởng phòng Tài chính Kế toán của Công ty TNHH Công nghiệp Trí Cường, Cụm Công nghiệp Ô tô Nguyên Khê, Đông Anh, Hà Nội cho rằng, điểm mở của quy định mới là không quy định tỷ lệ % số người phải nghỉ, ngừng việc hay doanh thu của doanh nghiệp sụt giảm mới được hỗ trợ như trước đây, trong khi được vay tối đa bằng mức lương tối thiểu vùng 3 tháng để trả lương cho người lao động nên các doanh nghiệp bị ảnh hưởng vì Covid sẽ quan tâm hơn trong tiến hành các thủ tục để nhận được hỗ trợ. “Quy định mới cho thấy hướng tiếp cận mở và thuận lợi hơn. Vấn đề là làm sao trong triển khai thực tế, các thủ tục cần đơn giản nhất và khi doanh nghiệp đã đáp ứng được thì sẽ được giải quyết ngay”, bà Ngân nói.

Trong khi đó TS. Lực cho rằng, các tiêu chí về vay để trả lương như vậy đã khá rõ ràng. “Vấn đề bây giờ là triển khai thực hiện. Theo đó, NHCSXH cần tiếp tục lược giản quy trình, thủ tục; mặt khác cần có các đầu mối, đường dây nóng để hướng dẫn, giải đáp nhanh cho doanh nghiệp có nhu cầu”, TS. Lực gợi ý và dẫn chứng thực tế là ngay sau khi Nghị quyết 68 được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, báo điện tử… đã có rất nhiều người vào nêu ý kiến không biết họ có thuộc đối tượng được hưởng hỗ trợ hay không. “Điều đó cho thấy song song với quá trình hướng dẫn chi tiết và triển khai thực hiện (không chỉ ở nhóm chính sách hỗ trợ vay trả lương mà ở tất cả các nhóm chính sách khác theo Nghị quyết 68), cần sớm thiết lập các đường dây nóng để giải đáp nhanh các yêu cầu thông tin và thắc mắc của người dân, doanh nghiệp”, TS. Lực khuyến nghị.

Hỗ trợ kịp thời, đúng đối tượng, công khai minh bạch; Thiết kế chính sách đơn giản, dễ tiếp cận nhất; Đảm bảo chính sách có tính khả thi; Mỗi đối tượng chỉ thụ hưởng một chính sách là những nguyên tắc mà Nghị quyết 68 đặt ra. Các nguyên tắc này nếu được hiện thực hóa trong các hướng dẫn chi tiết và đặc biệt là thực thi đúng, đủ, nhanh trên thực tế thì không có lý do gì để không kỳ vọng, Nghị quyết 68 sẽ hỗ trợ một cách hiệu quả, tránh lặp lại tình trạng vướng mắc và hiệu lực kém của các chính sách hỗ trợ trước đây.

(Thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/05/2020 của Chính phủ)