“Quẹt” thẻ: Ngân hàng nỗ lực, dân chưa mặn mà
Nỗ lực phát triển dịch vụ
Thời gian qua, thực hiện chủ trương của Chính phủ về đẩy mạnh hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, NHNN đã nỗ lực triển khai đến các NHTM về tập trung phát triển cung ứng dịch vụ thẻ ngân hàng đến khách hàng. Các NHTM đã tích cực đầu tư phát triển hệ thống thanh toán điện tử, tuyên truyền quảng bá hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt.
POS đã được đặt tại nhiều địa điểm cung cấp các dịch vụ như: siêu thị, bệnh viện, điểm bán vé máy bay, nhà hàng, khách sạn, các quầy bán hàng lưu niệm cho khách du lịch... Đặc biệt, có nhiều điểm cung cấp dịch vụ có đến 4, 5 NHTM đặt máy POS. Đó là nỗ lực của các NHTM mang các phương thức thanh toán đến “tận tay” người tiêu dùng…
Kết quả đạt được trong hoạt động thanh toán qua POS vẫn còn thấp
Đơn cử như Đà Nẵng, một trong những tỉnh thành phát triển rất nhanh dịch vụ thẻ ngân hàng. Đến nay, toàn địa bàn có 35 chi nhánh NHTM triển khai lắp đặt 404 máy ATM; trên 1.625 máy POS tại khắp các quận, huyện và phát hành hơn 1 triệu thẻ ngân hàng các loại (tương đương với số dân thực tế của Đà Nẵng)...
Còn tính trên toàn quốc, hiện nay các NHTM đã phát hành hơn 57 triệu thẻ các loại, tăng 38,5% so với cuối năm 2011, trong đó thẻ ghi nợ (ATM) chiếm hơn 93%... Năm 2011 hệ thống POS được kết nối liên thông tạo nền tảng cần thiết để đẩy mạnh thực hiện chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt và văn minh thương mại...
Cùng đó, nhiều đơn vị chấp nhận thẻ đã hy vọng đây là cơ hội cho DN có thêm cơ hội phục vụ và thu hút khách hàng ngày càng nhiều hơn. Sự kết nối liên thông hệ thống POS còn tạo điều kiện để các NHTM giảm thiểu chi phí đầu tư, đem đến dịch vụ với chi phí thấp, khuyến khích và thu hút nhiều người sử dụng; hợp tác chặt chẽ với DN để giải quyết những vướng mắc phát sinh trong hoạt động thanh toán, đem lại sự hài lòng nhất cho người sử dụng.
Chưa phát huy hết tác dụng
Mặc dù số lượng tài khoản thẻ tăng đáng kể trong thời gian qua nhưng việc sử dụng thẻ để thanh toán hàng hóa, dịch vụ thì chưa tăng tương xứng. Do đó, tác dụng giảm thiểu thanh toán bằng tiền mặt trong xã hội chưa nhiều; đồng thời làm gia tăng áp lực cho ngân hàng trong việc duy trì tài khoản thẻ và tiếp quỹ tiền mặt cho máy ATM…
Có nhiều lý do khiến người sử dụng thẻ chưa mặn mà với thanh toán qua POS như hệ thống đường truyền vẫn còn gặp sự cố; có tình trạng đơn vị cung cấp dịch vụ, hàng hóa thu phụ phí khi khách hàng thanh toán qua POS; máy ATM, POS thường được đặt ở các vùng trung tâm, thành thị… chưa tạo thuận lợi cho người dân.
Mặt khác thói quen tiêu dùng tiền mặt, “tiền trao cháo múc” của người Việt chưa mấy thay đổi nên làm chậm thêm việc phát triển thanh toán không dùng tiền mặt. Anh Đặng Bá Dũng, Quản lý bán hàng một siêu thị điện máy tại Đà Nẵng cho biết, DN ký hợp đồng làm đơn vị chấp nhận thẻ với nhiều ngân hàng, nhưng khách hàng đến mua các sản phẩm hàng điện máy vẫn chủ yếu trả bằng tiền mặt nhiều hơn là “quẹt” thẻ...
Hơn nữa, tâm lý người bán hàng muốn khách hàng thanh toán bằng “tiền tươi thóc thật”, khiến cả người tiêu dùng, DN và ngân hàng chưa tìm được “tiếng nói” chung…
Còn trên thực tế, có một lý do mà cả nhà quản lý và các NHTM thường ít nghĩ đến là thu nhập của người lao động còn quá thấp, chỉ đủ để mua sắm nhỏ lẻ, có giá trị không cao từ các cửa hàng tạp hóa hay chợ truyền thống.
Giám đốc một chi nhánh NHTM Đà Nẵng cho hay: Hiện hầu hết người lao động đều nhận lương qua tài khoản ngân hàng, nhưng mấy người trong số đó có đủ tiền để mua sắm thường xuyên tại các siêu thị… Vị giám đốc này ví dụ, một chuyên viên cơ quan nhà nước hưởng lương bậc 2 thì thu nhập từ lương khoảng 3 triệu đồng/tháng; trong khi sinh hoạt tối thiểu cũng trên 50.000 đồng/ngày, mỗi tháng ngốn hết 1,5-2 triệu đồng. Còn lại khoảng hơn 1 triệu đồng, không đủ nộp tiền học cho con thì lấy gì đi mua sắm ở các trung tâm thương mại, siêu thị (nơi thường đặt POS).
Và hầu hết công nhân tại các khu công nghiệp cũng có mức thu nhập không cao nên dù có nhận lương qua tài khoản, họ cũng sẽ rút tiền mặt để chi tiêu hàng ngày. Từ thực tế đó đã dẫn đến kết quả đạt được trong hoạt động thanh toán qua POS vẫn còn nhiều hạn chế khách quan...
Để thúc đẩy thanh toán qua thẻ, bên cạnh việc nâng cao đời sống của người dân, cộng với nỗ lực của hệ thống ngân hàng. Ông Lê Văn Minh - Giám đốc SeABank Đà Nẵng đề xuất, Nhà nước cần có chính sách như giảm thuế để khuyến khích DN, đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ tạo điều kiện cho khách hàng thanh toán không dùng tiền mặt. Làm như thế thì Nhà nước vừa thu đúng, thu đủ được thuế, người tiêu dùng cũng “chịu khó” thanh toán qua POS.
Công Thái