Sắc xuân chợ nổi miền Tây

Sắc xuân đã “bẹo” trên ghe

Chợ nổi ĐBSCL có từ bao giờ chẳng ai nhớ, nhưng bao đời nay, nơi đây đã hình thành một nền kinh tế văn hoá sông nước mang tính cộng đồng cao. Phải chăng chính điều này đã góp phần tạo nên tính cách phóng khoáng, cởi mở của người dân sông nước miền Tây.

Chợ nổi trên sông là nét văn hóa truyền thống lâu đời ở miền Tây

Ở miền Tây Nam bộ có nhiều chợ tiêu biểu: Chợ nổi Cái Bè (Tiền Giang), Cái Răng, Phong Điền (TP. Cần Thơ), Ngã Bảy Phụng Hiệp (Hậu Giang), Ngã Năm (Sóc Trăng), Măng Thít, Trà Ôn (Vĩnh Long), Cà Mau… Chợ nổi khác với chợ trung tâm đô thị, chợ xã, chợ cóc, chợ chạy và càng khác xa với chợ tình, chợ phiên… ở miền Bắc.

Chợ họp trên sông, giữa một vùng sông nước bao la là hàng trăm ghe, thuyền, xuồng của cư dân. Chợ họp đông nhất là vào buổi sáng khi trời còn mát, sương giăng bảng lảng mặt sông và nắng hãy còn dìu dịu. Đi chợ nổi phải đi thật sớm, bởi khi mặt trời lên cao, bắt đầu nắng gắt là chợ đã vãn khách.

Còn gì thư thái và thoải mái hơn khi giữa tinh sương ngày mới được dập dềnh trên chiếc xuồng ba lá len lỏi giữa chợ họp trên sông đông vui, tấp nập để hưởng trọn cái không khí trong lành của gió mang hương cây trái và sông nước miền Tây.

Vào dịp này, chợ nổi đã tấp nập ghe xuồng lên xuống hàng để phục vụ cho dịp Tết. Mỗi ngày, chợ đón hàng ngàn lượt tàu bè từ khắp nơi đến mua bán đủ những hàng hóa thiết yếu. Cả quãng sông dài tấp nập ghe thuyền, người mua kẻ bán đông đúc, tắc cả một đoạn sông. Điểm độc đáo của chợ nổi là buôn bán được thực hiện bằng hình thức “bẹo hàng” tức là quảng bá hàng hóa tại chỗ.

Trước mỗi mũi ghe, người ta thường cắm hoặc gác ngang một cây sào dài, bên trên treo lủng lẳng những hàng hóa mà chủ nhân muốn bán. Chẳng hạn như bán khóm thì người ta treo lên vài trái khóm; bán khoai lang thì treo vài củ khoai lang; bán bầu, bí thì treo vài trái bầu, bí, bán mía thì dựng lên bó mía…

Với cách tiếp thị độc đáo này, những người mua tới chợ nổi từ xa đã quan sát thấy. Dịp này, nhiều ghe “bẹo” những bó hoa tươi rói. Chính màu sắc rực rỡ của hoa với mai vàng, cúc trắng, vạn thọ... mang sắc Xuân rất đặc trưng của sông nước miền Tây đã đủ sức thu hút người đi chợ. Thời gian này, các lái hoa đã chọn bến để họp chợ. Những ghe hoa khác đến nhóm dần rồi hình thành chợ hoa sáng rực một khúc sông.

Nhộn nhịp chợ nổi mùa Tết

Chợ nổi miền Tây là linh hồn của các phố thị miền sông nước. “Phong Điền chợ nổi ven sông – Bồng bềnh mặt nước chợ đông sớm chiều”. Tại chợ nổi Phong Điền (TP. Cần Thơ), mới hơn 3 giờ sáng, sương sớm hãy còn lạnh buốt mà thuyền, ghe đã tấp nập từ các nhánh kênh đổ về Cái Răng vui như ngày hội.

Tiếng tành tạch của ghe xuồng đang rẽ sóng, tiếng mặc cả, tiếng mời chào, í ới gọi nhau hối hả tạo nên một bầu âm thanh sống động cả vùng sông nước. Trên bến người khuân kẻ vác, dưới ghe rộn rã tiếng cười nói huyên náo mua bán khiến cho chợ nổi trở nên rộn ràng, tất bật không thua gì chợ họp trên bờ.

Còn chợ nổi Cái Răng có hầu hết các sản vật mà ĐBSCL có, từ các loại gạo nổi tiếng của “vựa lúa” tới rau, củ, quả tươi ngon của miệt vườn, rồi tôm, cá, cua, ếch... nhiều vô kể, là tặng phẩm quý giá mà thiên nhiên ưu ái ban tặng cho khu vực hạ nguồn sông Mê Kông.

Đứng trên bờ, người ta sẽ rất ấm áp khi ngắm chợ nổi nhóm họp lung linh với đủ loại màu sắc của các loại đèn như đêm hội hoa đăng, cùng cảnh người mua bán mặc cả. Những ngày Tết, chợ nổi Cái Răng xôm tụ hẳn lên, lượng người đi chợ đông vui hơn, nhưng con người vẫn thế, vẫn bình dị mộc mạc và hào sảng như sông nước. Bên cạnh người đi chợ có khá nhiều du khách tới đây không chỉ để mua sắm mà cốt để tìm hiểu nét sinh hoạt văn hoá rất đặc biệt này của xứ Nam bộ.

Thật thú vị khi ngồi thảnh thơi trên chiếc xuồng con tròng trành vừa thưởng thức các món ăn dân dã thơm ngon đậm đà, vừa thỏa sức ngắm nhìn những chiếc thuyền chở đầy cây trái đang lướt qua trước mắt.

Với khách phương xa, đi chợ trên sông thì thú vị nhất là để xem, để khám phá cái nguyên khí một miền quê lạ. Tôi hy vọng một ngày xuân, bạn sẽ có dịp bồng bềnh chợ nổi quê tôi. Tôi sẽ khoe cái sầm uất, rộn ràng của chợ nổi quê mình, cho bạn cảm nhận cái man mác buổi nhóm chợ nổi. Bạn không cần ghé vào từng ghe để xem hàng họ bán những gì, chỉ cần chèo chậm, thong thả ngang qua chợ.

Bạn cứ nhìn các nhánh cây thon, dài buộc ở đầu ghe kia, trên cây treo gì thì ghe bán thức ấy, lúc la lúc lỉu trông lạ vậy, nhưng đó là tiếng chào mời không lời. Chẳng cần rao bán, chèo kéo nhưng khách nào cầm lòng mà bỏ đi. Cầm lòng được sao với cái tình người mênh mang sông nước ấy...