Tài sản mã hóa: Từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường

Diễn đàn có sự tham dự của đại diện Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), các tổ chức trong nước và quốc tế như Tether, Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Công ty 1Matrix, Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Thế hệ Mới… cùng hàng trăm tổ chức và cá nhân tham gia trực tiếp và trực tuyến.

Các diễn giả tham gia Diễn đàn

Cân bằng khởi nghiệp sáng tạo và quản lý tuân thủ

Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch VBA, Chủ tịch Công ty 1Matrix chia sẻ: Xu hướng toàn cầu của tài sản mã hóa đang được định hình bằng sự đổi mới đi kèm tuân thủ, Việt Nam cần chủ động nắm bắt sớm để tạo lợi thế cạnh tranh và hội nhập quốc tế.

Theo CoinMarketCap, thị trường tài sản mã hóa toàn cầu đạt hơn 4.270 tỷ USD và được dự báo sẽ vượt mốc 10.000 tỷ USD vào năm 2030, tăng 2,5 lần chỉ trong vòng 5 năm. Thị trường ghi nhận sự tham gia của hơn 600 triệu người dùng, giá trị giao dịch 24h đạt hơn 204 tỷ USD, 850 sàn giao dịch, khoảng 60 quốc gia và vùng lãnh thổ đã có cơ chế pháp lý rõ ràng cho sàn giao dịch tài sản mã hóa, trong đó gần một nửa có quy trình cấp phép cụ thể.

Cùng với cơ hội mở rộng, các thách thức về an toàn tài chính cũng ngày càng rõ nét. Năm 2024, Trung tâm Khiếu nại Tội phạm mạng (IC3) ghi nhận thiệt hại toàn cầu từ lừa đảo tài sản số hơn 9,3 tỷ USD, tăng gần 70% so với năm trước. Việt Nam được xếp trong nhóm sáu điểm nóng toàn cầu về dòng tiền gian lận. Đây là lời nhắc rằng cơ chế giám sát là điều kiện không thể thiếu để bảo đảm niềm tin thị trường.

Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền - NHNN nhấn mạnh: Nghị quyết 05 là bước tiến quan trọng trong việc thực hiện cam kết với FATF trong lĩnh vực tài sản mã hóa

Trong bối cảnh đó, công nghệ tuân thủ (regtech) chính là cầu nối để dung hòa giữa sáng tạo và tuân thủ. Việc ứng dụng các giải pháp regtech như e-KYC, AI chống giả mạo, phân tích dữ liệu lớn hay các nền tảng truy vết on-chain đã chứng minh khả năng nhận diện sớm giao dịch bất thường, hỗ trợ điều tra và bảo vệ nhà đầu tư. Khi được tích hợp đúng cách, công nghệ không chỉ giúp cơ quan quản lý nâng cao hiệu quả giám sát mà còn tạo môi trường minh bạch hơn cho hoạt động đổi mới. Cách tiếp cận này cho thấy tuân thủ và phát triển thị trường hoàn toàn có thể song hành, bổ trợ lẫn nhau thay vì đối nghịch.

Ở góc độ cơ quan giám sát và điều hành vĩ mô về tài chính ngân hàng, bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền - NHNN nhấn mạnh: Nghị quyết 05 là bước tiến quan trọng trong việc thực hiện cam kết với FATF trong lĩnh vực tài sản mã hóa, góp phần khắc phục những hạn chế mà FATF chỉ ra và Việt Nam phải cam kết thực hiện khi nằm trong “Danh sách xám” từ tháng 6/2023.

Việc quy định rõ trách nhiệm phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố ngay từ giai đoạn thí điểm, bao gồm định danh khách hàng từ mức giao dịch trên 1.000 USD, giám sát liên tục, báo cáo giao dịch đáng ngờ và lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam lên tới 10 năm (gấp đôi so với thời gian lưu trữ dữ liệu được quy định trong Luật Phòng chống rửa tiền) không phải để cản trở phát triển, mà để củng cố niềm tin, bảo vệ nhà đầu tư, hướng tới chuẩn mực quốc tế. Việc phát triển một thị trường đổi mới sáng tạo gắn với sản phẩm công nghệ như tài sản mã hóa luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiếp tục đồng hành, phối hợp với các doanh nghiệp, nhà đầu tư để xây dựng và vận hành một thị trường an toàn, hiệu quả.

Từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết thị trường tài sản mã hóa là cơ hội cho Việt Nam bứt phá tăng trưởng. Tuy nhiên, từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường là một hành trình dài mà Nghị quyết số 05 của Chính phủ và Nghị quyết số 222 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là những bước tiến nền tảng để các định chế tài chính, doanh nghiệp công nghệ và nhà đầu tư tham gia thị trường một cách minh bạch.

Trả lời câu hỏi trực tiếp tại Diễn đàn về việc cấp phép sàn giao dịch theo Nghị quyết 05 và quy định thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo lập Trung tâm tài chính quốc tế theo Nghị quyết 222, ông Tô Trần Hòa nhấn mạnh, doanh nghiệp được cấp phép làm thành viên trong Trung tâm tài chính quốc tế sẽ chỉ phục vụ người nước ngoài theo Nghị quyết 222. Còn các sàn giao dịch muốn phục vụ người Việt Nam phải được Bộ Tài chính cấp phép theo Nghị quyết 05 của Chính phủ. Sau thời hạn 6 tháng kể từ khi đơn vị cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa (VASP) đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư Việt Nam giao dịch tài sản mã hóa không thông qua VASP do Bộ Tài chính cấp phép tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Đà Nẵng Hồ Kỳ Minh nhận định: Nghị quyết 05, Nghị quyết 222 và Nghị quyết 136 là cơ sở để Đà Nẵng hiện thực hóa mục tiêu Trung tâm tài chính quốc tế

Đặt trong bối cảnh Việt Nam, ông Phan Đức Trung cho rằng, Đà Nẵng đang sở hữu lợi thế thể chế để tiên phong triển khai mô hình thị trường tài sản mã hóa nội địa. Cụ thể là Luật Công nghiệp công nghệ số sẽ có hiệu lực từ 2026; Nghị quyết 222 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế; Nghị quyết 136 về quy định tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho Đà Nẵng,... Trong quá trình này, VBA sẵn sàng phối hợp với Đà Nẵng trong đào tạo nhân lực, hỗ trợ điều tra gian lận và chuẩn hóa, hướng tới thị trường đổi mới và tuân thủ nhằm thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Bà Lê Vũ Hương Quỳnh, Giám đốc Phát triển khu vực APAC của Tether chia sẻ: Từ kinh nghiệm làm việc với gần 400 cơ quan thực thi pháp luật trên toàn cầu của Tether, chúng tôi cho rằng hợp tác công tư, phối hợp đa phương là chìa khóa để các cơ quan quản lý, doanh nghiệp vừa đảm bảo thúc đẩy đổi mới sáng tạo vừa tuân thủ pháp luật. Tether luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ các đơn vị và cơ quan quản lý trong việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ blockchain trong lĩnh vực tài chính, công nghệ và đặc biệt thanh toán xuyên biên giới.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Đà Nẵng Hồ Kỳ Minh nhận định: Nghị quyết 05, Nghị quyết 222 và Nghị quyết 136 là cơ sở để Đà Nẵng phát triển mạnh mẽ về đổi mới sáng tạo và từng bước hiện thực hóa mục tiêu Trung tâm Tài chính Quốc tế và các mục tiêu phát triển kinh tế chung. Riêng đối với thị trường tài sản mã hoá, đề nghị các đơn vị tiếp tục hỗ trợ Đà Nẵng trong việc thúc đẩy, kiến tạo, hỗ trợ phòng chống rửa tiền, gian lận, lừa đảo, đặc biệt là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhằm đáp ứng các mục tiêu đề ra.