Thông quan điện tử: Tiện và ích cho doanh nghiệp

"Hành lang" cho thông quan điện tử

Mới đây, Tổng cục Hải quan đã có cuộc họp lấy ý kiến đóng góp của các đơn vị trong toàn ngành về dự thảo nội dung Nghị định Hải quan điện tử. Trước đó, Tổng cục Hải quan đã có dự thảo nội dung Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Hải quan về thủ tục hải quan (gồm 3 chương 18 điều) quy định chi tiết các nội dung về thủ tục hải quan được thực hiện bằng phương thức điện tử. Nghị định khi ra đời sẽ là cơ sở pháp lý cho các quy định về thủ tục HQĐT trước đây như Quyết định 149/2005/QĐ-TTg, Quyết định 103/2009/QĐ-TTg và Thông tư 222/2009/TT-BTC. Theo đó, Nghị định chỉ tập trung hướng dẫn việc thực hiện thủ tục hải quan bằng phương thức điện tử, còn lại các vấn đề khác như tính thuế, giám sát hải quan, kiểm tra sau thông quan, chứng từ điện tử… đã quy định ở các văn bản khác.

Được biết, đến nay HQĐT đã được triển khai 20/33 cục hải quan tại các địa phương, với khoảng 47.000 DN tham gia (chiếm 86,25% số các DN đang làm thủ tục hải quan trên các địa bàn). Nhìn chung, số lượng kim ngạch và tờ khai thông qua hình thức HQĐT khá cao, nhất là ở những khu vực có lưu lượng khai báo hải quan lớn. Đối với Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh hiện có 100% (12/12 chi cục) các đơn vị tham gia HQĐT với số lượng 29.280 DN "hưởng ứng". Riêng về tờ khai hàng hóa xuất, nhập khẩu năm qua tỷ lệ đạt được trên địa bàn là 85,07%, trong đó có một số chi cục đạt 100% như Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn KVI, Chi cục hải quan cửa khẩu Tân Cảng… Về kim ngạch xuất nhập khẩu, tỷ lệ thực hiện HQĐT toàn Cục đạt 81,27% tính hết năm 2011 với nhiều chi cục đạt tỷ lệ 100%. Theo Tổng cục Hải quan, để chuẩn bị cho chương trình HQĐT được thực hiện thuận lợi ở những địa phương có lưu lượng hàng hóa thông quan lớn, Tổng cục đã nâng cấp đường truyền WAN kết nối từ trụ sở cục đến các địa điểm làm thủ tục. Ông Kiều Tấn Quốc, Trưởng Trung tâm Dữ liệu và Công nghệ thông tin Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cho biết, trên địa bàn tổng cộng đã có 21 điểm kết nối, mỗi điểm 3 đường truyền. Cục cũng đã chủ động trang bị đường truyền tốc độ cao cho Hải quan Tân Cảng và Cát Lái để thực hiện triển khai phần mềm nghiệp vụ hải quan tích hợp. Đồng thời, trang bị 01 đường truyền dự phòng kết nối từ Trung tâm Dữ liệu và Công nghệ thông tin đến trụ sở Cục với 3 đường cáp quang.

Khắc phục để đem lại lợi ích tối đa

Theo thống kê của Bộ Tài chính, chi phí về thủ tục hải quan trước và sau khi áp dụng HQĐT tiết giảm hàng tỷ đồng. Ngoài việc giảm tải áp lực công việc cho chính bộ máy hải quan, việc khai báo thông qua hình thức này còn kỳ vọng hạn chế tối đa những tiêu cực trong lĩnh vực hải quan. Bà Đinh Ngọc Dung, phòng Kinh doanh CTCP Phong Phú cho biết, với HQĐT DN không phải tốn nhiều thời gian đi lại, nhất là đối với các DN có trụ sở công ty nằm xa trung tâm. Chỉ ngồi ngay văn phòng làm việc của công ty, thông qua cổng kết nối HQĐT, DN có thể dễ dàng khai báo đúng với yêu cầu mà cơ quan hải quan đưa ra. Điều này, làm tăng năng lực cạnh tranh cho các DN lên rất nhiều, đặc biệt là những DN xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, theo phản ánh của một số DN xuất khẩu đồ gỗ và thủ công mỹ nghệ, hiện tượng rớt mạng do chất lượng cung cấp dịch vụ chưa hoàn thiện vẫn còn diễn ra. Việc khắc phục sự cố mạng của nhà cung cấp chậm, dẫn đến hệ thống gián đoạn ảnh hưởng hoạt động làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Vấn đề này, khiến nhiều DN bị thiệt hại "oan" vì không xuất kịp đơn hàng hoặc không có đủ nguyên liệu nhập về phục vụ sản xuất do hàng bị án ngữ tại cửa khẩu.

Mặc dù vậy lãnh đạo Cục Hải quan thành phố cũng cho biết, do việc kê khai thủ tục hải quan khá thuận lợi, thông thoáng, nhiều DN đã lợi dụng "kẽ hở" này để kê khai không đúng, trà trộn hàng hóa không đúng phẩm chất, chủng loại, nhằm qua mắt cơ quan kiểm tra, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình kiểm tra hàng hóa khi thông quan. Vị lãnh đạo này cũng cho biết thêm, với những lợi ích mà HQĐT đem lại, thời gian tới Tổng cục Hải quan có kế hoạch thực hiện Đề án về việc đưa hệ thống VNACCS/VCIS vào vận hành. Hệ thống này phù hợp với lộ trình tiếp tục mở rộng triển khai thủ tục HQĐT của Chính phủ, cũng như chủ trương hiện đại hóa ngành.

Thanh Tuyết