Để nông thôn mới không tái cũ
Niềm vui trên những nẻo đường quê Bác | |
Ưu tiên cho những giống cây chủ lực | |
Không để phát sinh thêm nợ đọng xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM |
Tính tới tháng 3/2016, 1.761 xã, chiếm 19,7% đạt tiêu chí nông thôn mới. Tại những địa phương đạt tiêu chí nông thôn mới điều kiện sống của người dân đã cải thiện đáng kể. Mức thu nhập bình quân đã tăng từ 16 triệu đồng (năm 2011) lên đạt 28,4 triệu đồng vào năm 2015. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh từ 11,6% xuống còn 3,6%.
Đó là những con số được đưa ra trong Báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề Việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (giai đoạn 2010-2015) gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp tại phiên họp thứ 48 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng không có những giải pháp bền vững để bảo vệ thành quả của chương trình xây dựng nông thôn mới thì mới sẽ lại thành cũ.
Vẫn còn những suy tư
Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, trong 5 năm, cả nước đã huy động khoảng 851.380 tỷ đồng thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Trong đó nguồn vốn tín dụng chiếm 51% với 434.950 tỷ đồng. Nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước bao gồm các chương trình, dự án khác là 266.785 tỷ đồng chiếm 31,34%, huy động từ DN là 42.198 tỷ đồng chiếm 4,9%, người dân đóng góp là 107.447 tỷ đồng chiếm 12,62%.
Cùng với công tác triển khai quyết liệt của các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị; công tác tuyên truyền, vận động; các cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư, hỗ trợ, đến nay cả nước đã có khoảng 22.500 mô hình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp hiệu quả; khoảng 556 nghìn hécta với 2.500 mô hình hợp tác, liên kết theo mô hình “cánh đồng mẫu lớn”; khoảng 200 mô hình chăn nuôi áp dụng tiêu chuẩn VietGAP được cấp chứng nhận.
Trong 5 năm, cả nước đã huy động khoảng 851.380 tỷ đồng thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới |
Tuy nhiên, báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cũng chỉ ra những tồn tại của chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Đó là ngân sách Nhà nước và nguồn lực xã hội huy động cho chương trình còn thấp nhiều so với thực tế. Một số địa phương có biểu hiện chạy theo thành tích nên huy động quá sức dân, nợ đọng xây dựng cơ bản không có khả năng thanh toán để lại hậu quả lớn và ảnh hưởng đến chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng và Nhà nước.
Cụ thể, số nợ đọng của 35/41 tỉnh, thành phố khoảng 8.600 tỷ đồng và chủ yếu rơi vào những địa phương có nhiều khó khăn…
Kết quả xây dựng nông thôn mới không đồng đều. Số xã đạt tiêu chí nông thôn mới ở Đông Nam Bộ là 46,4%, đồng bằng Sông Hồng là 42,8%, miền núi phía Bắc chỉ đạt khoảng 8,2%, Tây Nguyên đạt 13,2%, đồng bằng sông Cửu Long đạt 16,7% - theo báo cáo.
Bên cạnh đó ngân sách Nhà nước và nguồn lực xã hội huy động cho chương trình vẫn còn thấp nhiều so với thực tế; công tác phối hợp giữa các ngành liên quan để ban hành các chính sách thiếu đồng bộ, còn mang tính độc lập theo quản lý ngành; một số địa phương, triển khai thực hiện chậm, thiếu sáng tạo, chưa phù hợp với tình hình thực tế…
“Chủ trương thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp là hết sức đúng đắn và cần đi sâu hơn trong vấn đề mở rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới trong nông nghiệp”. PHÓ THỦ TƯỚNG VƯƠNG ĐÌNH HUỆ |
Cần những giải pháp bền vững
Phát biểu tại phiên họp, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, chủ trương thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp là hết sức đúng đắn và cần đi sâu hơn trong vấn đề mở rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới trong nông nghiệp.
Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị đoàn giám sát nghiên cứu lý do tại sao hợp tác xã kiểu cũ không thể chuyển sang mô hình hợp tác xã kiểu mới được, có phải vì do nợ đọng cũ tồn đọng mãi, mặc dù đã mấy lần được xử lý nhưng vẫn còn tồn tại.
“Đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết cho phép Chính phủ nghiên cứu xóa số nợ đọng này. Bởi về pháp lý nếu không giải thể được thì thành yếu kém”, Phó thủ tướng nói.
Đến nay cả nước đã có khoảng 22.500 mô hình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp hiệu quả |
Trưởng ban Dân nguyện của Quốc hội Nguyễn Đức Hiền lại đặc biệt quan tâm đến đào tạo nguồn lao động ở nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa. Ông cho rằng, vấn đề nguồn nhân lực cho nông thôn là rất quan trọng nếu muốn xây dựng được nông thôn mới. Do đó, báo cáo cần đánh giá một cách sâu sắc hơn, toàn diện hơn về vấn đề nguồn lực để xây dựng nông thôn mới.
Trưởng ban Nguyễn Đức Hiền cũng đề nghị, cần phải sửa đổi đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn cho phù hợp với việc xây dựng nông thôn mới. Cụ thể, Đề án của Chính phủ cho đến năm 2020 phải đạt mục tiêu đào tạo nghề cho 10,6 triệu lao động nông thôn. Tuy nhiên, trong 6 năm qua, chúng ta mới đào tạo được khoảng 4,1 triệu lao động. “Trong số lao động đã được đào tạo này liệu chất lượng lao động đã thực sự được nâng lên hay chưa, hay chỉ là số liệu hình thức?”.
Ông đặt câu hỏi và đề xuất cần có kế hoạch đào tạo cụ thể cho lao động nông nghiệp, không chỉ là lao động thường xuyên mà còn phải có chương trình đào tạo trong các hệ chính quy từ trung cấp, cao đẳng, đại học để nâng cao trình độ và năng suất lao động, cũng như việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Ví như chất lượng lao động của ngư dân chẳng hạn, làm sao ngư dân phải được đào tạo từ trung cấp, cao đẳng rồi đại học, đặc biệt là đào tạo về nghề cá, nếu không, sẽ không đáp ứng được nhu cầu phát triển nông thôn và phát triển nghề biển.
Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị đoàn giám sát tiếp thu các ý kiến góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, đặc biệt là chuẩn bị tốt một Nghị quyết về vấn đề này, trong đó chỉ rõ những giải pháp khắc phục những tồn tại, đồng thời tiếp tục hoàn chỉnh báo cáo để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào tháng 9 tới, sau đó sẽ trình Quốc hội khóa XIV vào kỳ họp thứ 2 để tiến hành giám sát tối cao.
Ngày 25/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe và cho ý kiến về báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề Việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (giai đoạn 2010-2015) gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp; Cho ý kiến về báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề Hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển khoa học, công nghệ nhằm thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, giai đoạn 2005-2015 và định hướng phát triển giai đoạn tới, trong đó chú trọng đẩy mạnh công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã cho ý kiến về 2 dự thảo Nghị quyết về tiêu chuẩn và phân loại đơn vị hành chính; Nghị quyết quy định về phân loại đô thị; nghe Hội đồng bầu cử quốc gia báo cáo sơ bộ kết quả bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016- 2021. |