Gỡ nợ xấu, tạo đà cho tín dụng tăng

Lộ trình rõ ràng

Vấn đề nợ xấu được ví như “cục máu đông” cản trở nền kinh tế từ năm 2011 và bắt đầu được xử lý từ năm 2012 với rất nhiều giải pháp đang về đúng mục tiêu. Đặc biệt, trong năm 2015 với sự quyết liệt, nhất quán, ngay từ đầu năm, NHNN đã ban hành riêng một chỉ thị đối với lĩnh vực này. Đó là Chỉ thị số 02/CT-NHNN về tăng cường xử lý nợ xấu (XLNX) của TCTD và các văn bản chỉ đạo xây dựng kế hoạch XLNX năm 2015.

NHNN cũng đưa ra các mốc thời gian quan trọng như: đến ngày 30/6/2015, TCTD phải xử lý được tối thiểu 60% tổng số nợ xấu phải xử lý theo kế hoạch năm 2015. Trong đó chỉ tiêu bán nợ xấu cho VAMC phải đạt ít nhất 75% tổng số nợ xấu dự kiến bán cho VAMC cả năm 2015.

Nợ xấu được xử lý đã giúp khơi thông tín dụng

Bên cạnh đó, NHNN đã thường xuyên có các văn bản đôn đốc, chỉ đạo các TCTD và VAMC tăng cường các biện pháp XLNX và nâng cao chất lượng tín dụng, kèm theo áp dụng mọi biện pháp hỗ trợ (như quản lý cấp phép, kiểm soát tăng trưởng tín dụng,...) để đẩy nhanh việc XLNX.

Đồng thời, NHNN yêu cầu các TCTD dành mọi nguồn lực để XLNX như: tiết giảm chi phí hoạt động, hạn chế chia cổ tức (thậm chí TCTD không được chia cổ tức) bằng tiền để tăng cường năng lực tài chính, tăng vốn điều lệ, thực hiện cơ cấu lại nợ, phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ theo quy định của pháp luật.

XLNX là quá trình phức tạp với không ít khó khăn, NHNN đã và đang rất khẩn trương phối hợp với các bộ, ngành, các TCTD để cùng tháo gỡ.

Như: tổ chức các buổi làm việc với các TCTD, tiếp nhận, nắm bắt khó khăn, vướng mắc để kịp thời có biện pháp tháo gỡ và chỉ đạo XLNX; biện pháp hỗ trợ các TCTD qua việc đưa ra những quy định về trích lập dự phòng rủi ro đối với nợ xấu và trái phiếu đặc biệt phù hợp với khả năng tài chính của TCTD… NHNN đã tổng hợp các vướng mắc, bất cập về quy định pháp luật liên quan đến XLNX, tài sản bảo đảm để báo cáo và kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xử lý.

Cùng với đó là xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án mua bán nợ xấu theo cơ chế thị trường, đồng thời trình Chính phủ ban hành Nghị định số 34/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 53/2013/NĐ-CP…

Nhờ triển khai quyết liệt và đồng bộ các giải pháp XLNX, nợ xấu đã được kiềm chế và từng bước xử lý. Nếu tính từ năm 2012 đến tháng 6/2015, các TCTD đã xử lý được 336,8 nghìn tỷ đồng nợ xấu, tương đương khoảng 72,5% tổng số nợ xấu ước tính tại thời điểm tháng 9/2012, trong đó phần lớn số nợ xấu được xử lý thông qua thu nợ của khách hàng, xử lý dự phòng rủi ro và bán nợ cho VAMC.

Các TCTD tiếp tục cơ cấu lại nợ nhằm hỗ trợ cho khách hàng giảm bớt áp lực tài chính và phục hồi sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, điều kiện cơ cấu lại nợ đã được chặt chẽ hơn theo quy định của Thông tư số 09/2014/TT-NHNN.

Nợ xấu giảm dần

Phải khẳng định rằng, các giải pháp XLNX trong ngành NH được triển khai trong thời gian qua bảo đảm đúng pháp luật, công khai, minh bạch, thể hiện sự khẩn trương, quyết liệt, có tính hệ thống, đồng bộ. Giải pháp XLNX của ngành NH là không trực tiếp sử dụng tiền của ngân sách nhà nước; bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, TCTD và các bên liên quan; bảo đảm an toàn hệ thống và tăng cường phòng ngừa, kiểm soát nợ xấu phát sinh mới.

Kết quả XLNX nói trên đã góp phần quan trọng vào việc tái cấu trúc và cải thiện chất lượng tài sản, thanh khoản, lành mạnh hóa tài chính của các TCTD, từ đó tạo điều kiện cho các TCTD mở rộng tín dụng cho nền kinh tế với lãi suất thấp hơn.

Theo Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, nếu như ba năm trước tín dụng tăng rất chậm, thậm chí không thể tăng được thì năm nay, gần cuối tháng 9 tăng trưởng tín dụng đã đạt gần 11%. Mà theo cách nói của một số chuyên gia kinh tế: nợ xấu giống như chiếc xe bị tắc trên đường, nay chiếc xe đó đã bị cẩu đi, con đường đã được lưu thông, dòng vốn tín dụng tăng trở lại.

Với dự báo kinh tế vĩ mô tiếp tục chuyển biến tích cực, thị trường bất động sản phục hồi, sản xuất kinh doanh phát triển thuận lợi, khả năng trả nợ của khách hàng tăng; Việc bán, phát mại tài sản bảo đảm được cải thiện, những vướng mắc về pháp lý trong xử lý tài sản bảo đảm liên quan đến XLNX dần được tháo gỡ, cùng với việc triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp… được xem là những những tín hiệu tích cực để thúc đẩy nhanh tiến trình XLNX.

Ông Mai Xuân Hùng – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, chỉ riêng việc ngành NH XLNX không sử dụng tiền ngân sách, điều này khác so với nhiều nước trên thế giới, đã là nỗ lực đáng ghi nhận của ngành NH. Và từ quan niệm nợ xấu là vấn đề của riêng ngành NH, nhưng gần đây thì người dân đã hiểu đây cũng là vấn đề của cả nền kinh tế. Từ thay đổi quan điểm nhìn nhận, chúng ta đã tháo gỡ dần được vấn đề XLNX.