Mở đường “về quê” bằng… chính sách
“Về quê” là cách nói đầy hình ảnh về xu hướng trở về khu vực nông nghiệp, nông thôn của các NHTM. Sự “trở về” này như điều tất yếu sau một thời gian các ngân hàng đua nhau ra thành phố, chen chân chốn đô thành với quá nhiều áp lực cạnh tranh. Mặt khác, với không gian rộng lớn hơn, cộng thêm sự phát triển về dân trí, về nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng… nông thôn, thậm chí là miền núi trở thành mảnh đất tốt cho ngân hàng.
Đặc biệt, với chủ trương của Chính phủ, NHNN tiếp tục ưu tiên tín dụng cho khu vực "tam nông", nên các NHTM cũng chuyển dịch theo xu hướng này. Thế nhưng, việc mở chi nhánh (MCN) không chỉ đòi hỏi chi phí đầu tư lớn ban đầu mà còn là chiến lược làm sao để chi nhánh đó phát triển, mang lại lợi ích cho ngân hàng. MCN ở vùng sâu, vùng xa càng trở nên khó khăn hơn. Do đó “đường về quê” của các ngân hàng cần có sự mở đường của chính sách.
Hiện không chỉ các NHTM lớn như Agribank, Vietinbank có chi nhánh ở các tỉnh miền núi như Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Sơn La, Lai Châu… mà một số NHTM nhỏ hơn cũng lặn lội đến vùng sâu, vùng xa như Techcombank có cả chi nhánh ở Cà Mau, Tây Ninh, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Yên Bái…Hay ABBANK cũng MCN tận huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La.
Ảnh minh họa
Theo quy định hiện hành của NHNN (Quyết định 13/2008/QĐ-NHNN về mạng lưới hoạt động của NHTM) các ngân hàng phải đảm bảo vốn điều lệ đạt mức trên 100 tỷ đồng/chi nhánh nếu chi nhánh được mở tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội; và trên 50 tỷ đồng/chi nhánh nếu chi nhánh được mở tại các địa phương khác. Với những NHTM lớn, tiềm lực tài chính tốt sẽ không thành vấn đề. Nhưng với những NHTM nhỏ thì không đơn giản.
Theo nội dung dự thảo Thông tư về việc MCN của các NHTM, số chi nhánh NHTM được mở phải đảm bảo theo công thức: 200 tỷ đồng x N1 + 100 tỷ x N2 + C1 + C2 < C (C là vốn điều lệ của NHTM; N1 là số sở giao dịch, chi nhánh đã mở và đề nghị mở tại thành phố Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh; N2 là số sở giao dịch, chi nhánh đã mở và đề nghị mở tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, ngoài thành phố Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh; C1: khoản vốn góp, mua cổ phần theo quy định hiện hành; C2: số vốn cấp cho đơn vị sự nghiệp).
Ngoài ra, dự thảo Thông tư còn có các điều kiện khác về năng lực quản trị, trình độ công nghệ thông tin, các tỷ lệ an toàn trong hoạt động của ngân hàng… Nhìn chung, NHNN có xu hướng siết lại việc MCN của các NHTM.
Lãnh đạo một NHTM lớn cho rằng, ngân hàng đang có xu hướng phát triển theo chiều sâu, lựa chọn những phân khúc thích hợp với điều kiện, chiến lược phát triển của ngân hàng mình. Việc MCN của NHTM, NHNN siết lại ở các thành phố lớn là hợp lý. Nhưng để các NHTM phủ sóng về những vùng khó khăn thì chính sách của NHNN nên “mở” hơn theo hướng khuyến khích, ví dụ giảm điều kiện về chỉ tiêu tài chính.
Ngoài khó khăn về tài chính thì nhân sự cũng là vấn đề không đơn giản khi ngân hàng muốn MCN ở vùng sâu vùng xa. Rất nhiều sinh viên ra trường đã quyết bám trụ lại thành phố, cho dù về quê họ có thể tìm được việc làm dễ hơn. Vậy làm thế nào để ngân hàng thu hút được cán bộ trẻ, giỏi nghiệp vụ về những vùng khó khăn này.
Giám đốc một chi nhánh của NHTMCP tại Cao Bằng cho biết, chiến lược phát triển mạng lưới về vùng sâu, vùng xa của ngân hàng có từ ba năm trước, vậy mà khi triển khai, công tác cán bộ vẫn rất khó khăn. Điều kiện sống và làm việc không bằng dưới xuôi là nguyên nhân chính khiến cán bộ không muốn “nằm vùng”.
Vì thế các ngân hàng thường chọn giải pháp là lấy người ở chính địa phương đó, thêm lãnh đạo có kinh nghiệm làm nòng cốt để xây dựng chi nhánh trong những ngày đầu. Nhưng để giữ chân cán bộ lâu dài thì cần có nhiều hơn những cơ chế, chính sách đãi ngộ.
NHNN hiện vẫn đang tiếp tục lấy ý kiến đóng góp để hoàn thiện Dự thảo thông tư về MCN của NHTM. Lãnh đạo vụ chức năng của NHNN cũng cho biết: hiện nay, điều kiện hoạt động kinh doanh của các NHTM đã thay đổi rất nhiều.
Thêm vào đó, theo đề án tái cơ cấu ngành Ngân hàng (được Chính phủ phê duyệt tháng 3/2012), ngành Ngân hàng chủ trương “mở rộng phạm vi, quy mô hoạt động ngân hàng ở khu vực nông thôn; phát triển mạng lưới chi nhánh, điểm giao dịch tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa…”. Do đó, các văn bản, quy định ban hành trong thời gian tới sẽ được điều chỉnh phù hợp thực tế và theo chiến lược phát triển của toàn ngành Ngân hàng.
Ngân Hà