Mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6,8% năm 2020 sẽ rất gian nan

Các ý kiến đại biểu đều bày tỏ đồng thuận với báo cáo của Chính phủ về những kết quả đạt được trong năm 2019 và kế hoạch 2020; đồng thời đánh giá cao những kết quả đạt được trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không thuận đến kinh tế nước ta, trong khi trong nước cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế cũng như những tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh thời gian qua.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc

Theo đại biểu Vũ Tiến Lộc (Thái Bình), 2019 là một năm thành công khi cả 12 chỉ tiêu chính về kinh tế - xã hội đều hoàn thành, tăng trưởng đạt mức cao, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kìm chế. Cùng với đó, đầu tư xã hội được mở rộng, chất lượng tăng trưởng cải thiện. Đây cũng là năm đầu tiên mà động lực tăng trưởng đã đến từ khu vực chế biến chế tạo, trong khi tỷ trọng trong xuất khẩu và đầu tư của khu vực tư nhân trong nước cũng tăng lên.

“Đây là những thành quả quan trọng và không dễ dàng có được. Nhưng nhìn qua năm 2020 và những năm tiếp theo thì chúng ta chưa thể yên tâm và mục tiêu duy trì tăng trưởng 6,8% của 2020 sẽ rất gian nan”, đại biểu Lộc nói.

Đại biểu Lộc đặt câu hỏi: “Trong bối cảnh kinh tế và thương mại thế giới đang giảm tốc và theo một số dự báo có thể chạm ngưỡng suy thoái trên toàn cầu thì mức tăng trưởng 6,8% của một nền kinh tế có độ mở cao, phụ thuộc nhiều vào đầu tư nước ngoài và xuất khẩu như Việt Nam thì liệu có khả thi? Tôi đề nghị Chính phủ cần chuẩn bị một phương án chủ động ứng phó với tình hình này”.

Lý giải cho lo ngại của mình, đại biểu Vũ Tiến Lộc cho biết, nhìn vào ngành chế biến chế tạo – khu vực đóng vai trò dẫn dắt tăng trưởng trong 9 tháng đầu năm nay - thấy rằng, đằng sau mức tăng sản lượng ấn tượng 11,37% thì chỉ số hàng tồn kho của ngành này tại thời điểm 30/9 cũng đã lên tới mức kỷ lục là 17,2%, cao hơn nhiều so với mức 13,8% cùng kỳ năm ngoái và 8,8% của năm 2017. Vậy tăng trưởng của ngành này có bền vững không? Khi các DN đưa chỉ số hàng tồn kho về mức bình thường?

Trong khi đó khi nhìn đến tác động của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, dù nhiều chuyên gia dự báo Việt Nam sẽ hưởng lợi và có thể trở thành công xưởng mới của kinh tế thế giới nhưng thực tế lại không chứng minh như vậy. 9 tháng đầu năm nay, xuất khẩu chỉ tăng 8,2% so với cùng kỳ 2018, tức chỉ còn bằng phân nửa tốc độ tăng của cùng kỳ năm ngoái, và khoảng 1/3 tốc độ tăng trên 20% của những năm trước đó.

Cơ cấu xuất khẩu cũng có những chuyển dịch bất lợi. Trong nhóm 5 thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam, xuất khẩu vào các thị trường EU, Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản đều giảm tốc, duy nhất sang thị trường Mỹ tăng đột biến nhưng lại chứa đựng rất nhiều rủi ro về gian lận và thâm hụt thương mại…

Theo đại biểu Vũ Tiến Lộc, bức tranh về đầu tư nước ngoài cũng không sáng sủa hơn: 9 tháng đầu năm, đầu tư nước ngoài có dấu hiệu nhích lên nhưng lại giảm tốc ở 2 đầu nguồn quan trọng, đóng vai trò dẫn dắt là Nhật Bản và Hàn Quốc, trong khi đó tăng đột biến từ các nguồn liên quan tới Trung Quốc, bao gồm Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông. “Vốn đầu tư nước ngoài dịch chuyển theo hướng này cũng phát đi một tín hiệu thiếu bền vững, thiếu cân bằng và có thể sẽ ảnh hưởng tới chất lượng tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế”, đại biểu Lộc nêu quan điểm.

Từ những chỉ báo trên đây cho thấy, để duy trì được nhịp độ tăng trưởng 6,8%; đồng thời cải thiện được chất lượng tăng trưởng trong thời gian tới là rất gian nan và động lực chính để tăng trưởng là nâng cao sức cạnh tranh của cộng đồng DN.

Nhưng về vấn đề này, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội đã chỉ ra rằng, trong 3 năm liên tiếp vừa qua, nguồn thu ngân sách từ khu vực DN – nguồn thu được trông đợi nhất của nền kinh tế và cũng là chỉ báo quan trọng nhất thể hiện tính bền vững của ngân sách quốc gia – đã không đạt kế hoạch, thể hiện cộng đồng DN đang đối mặt với rất nhiều khó khăn.

Việc chúng ta chững lại trong bảng xếp hạng môi trường kinh doanh toàn cầu vừa được WB công bố cũng cảnh báo rằng, dù Việt Nam đã có rất nhiều nỗ lực để vượt lên chính mình nhưng các nước trong khu vực và các nền kinh tế khác cũng đang thay đổi nhanh hơn và trở nên cạnh tranh hơn. Nếu không cải cách mạnh mẽ chúng ta sẽ tụt lại phía sau.

“Vì vậy, “đồng cam, cộng khổ” của cả hệ thống chính trị, của người lao động và cộng đồng DN để duy trì, phát triển sản xuất kinh doanh là rất quan trọng” vị đại biểu nhìn nhận.