Những vướng mắc trong thi hành quyết định của tòa án để TCTD thu hồi nợ

Những vướng mắc trong thi hành án để TCTD thu hồi nợ (Kỳ trước)

Những khó khăn, vướng mắc do cơ quan tiến hành tố tụng gây ra

Trong quá trình thi hành án có không ít trường hợp bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng cơ quan thi hành án (CQTHA) dân sự không thể thi hành do có sai sót.

Đó là do bản án, quyết định ghi sai tên người phải thi hành án. Ví dụ: Tại bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số… ngày… TAND TP H. quyết định phát mại quyền sử dụng đất của hộ ông Phạm Văn K. để thu hồi nợ cho ngân hàng S. Tuy nhiên, hồ sơ vụ án thể hiện quyền sử dụng đất thế chấp bảo đảm cho khoản vay tại ngân hàng S. là của hộ ông Nguyễn Văn B., không phải hộ ông K.

Hay như bản án, quyết định ghi sai số tiền hoặc sai thông tin về tài sản để thi hành án. Ví dụ: Tại bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số… ngày… TAND TP. H. quyết định buộc Công ty TNHH B. phải trả cho ngân hàng S. số tiền 120.000.000 đồng. Thực tế số tiền phải trả 1.200.000.000 đồng.

Một vụ xét xử liên quan đến NHTMCP Đông Á chi nhánh Huế. (Ảnh: PV)

Đối với các sai sót trên, việc thi hành án sẽ kéo dài vì CQTHA phải có văn bản đề nghị Tòa án đã ra bản án, quyết định tiến hành đính chính, giải thích sai sót trong bản án, quyết định đưa ra thi hành án. Sau khi nhận được văn bản giải thích, đính chính của Tòa án, CQTHA mới tiếp tục triển khai các thủ tục để thi hành án.

Tuy nhiên, có những sai sót của cơ quan tiến hành tố tụng dẫn đến bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng không thể thi hành mà phải tiến hành xem xét lại bản án, quyết định nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm.

Ví dụ: Ông Nguyễn Văn A. là chủ sở hữu nhà và đất tại phường Q, quận C, TP. Hà Nội. Tuy đã chuyển nhượng cho ông Trần B. nhưng gia đình ông A. vẫn đang quản lý và sử dụng nhà và đất của ông B. Ông B. dùng nhà và đất này thế chấp vay vốn ngân hàng. Do ông B. không trả được nợ nên Tòa án tuyên phạt xử lý tài sản thế chấp của ông Trần B. để thu hồi nợ cho ngân hàng.

Tuy nhiên, Tòa án không đưa ông A. vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong quá trình xét xử. Khi thi hành án CQTHA mới phát hiện ra bản án của Tòa án có sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Theo quy định tại Điều 283 Bộ Luật tố tụng dân sự, thì CQTHA có văn bản kiến nghị người có thẩm quyền xem xét lại bản án này theo thủ tục giám đốc thẩm. Trường hợp này CQTHA sẽ tạm đình chỉ việc thi hành án. Trường hợp Tòa án cấp giám đốc thẩm hủy bản án đã có hiệu lực để xét xử lại thì TCTD lại phải tham gia tố tụng từ đầu cho đến khi bản án có hiệu lực pháp luật khác thay thế bản án này thì TCTD mới được quyền yêu cầu thi hành án.

Rồi có trường hợp bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, nhưng đương sự có đơn đề nghị xem xét lại theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm; đồng thời đề nghị người có thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm tạm đình chỉ việc thi hành bản án đã có hiệu lực pháp luật.

Đối với những trường hợp này việc thi hành án sẽ mất nhiều thời gian, gây mệt mỏi cho TCTD. Ví dụ: Công ty B. có đơn đề nghị Chánh án TAND tối cao kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số... ngày… của Tòa phúc thẩm TAND tối cao HN; đồng thời đề nghị Chánh án TAND tối cao ban hành quyết định tạm đình chỉ việc thi hành bản án phúc thẩm nêu trên. Tại Quyết định số ngày, Chánh án TAND tối cao đã quyết định tạm đình chỉ việc thi hành bản án phúc thẩm số... ngày... của Tòa phúc thẩm TAND tối cáo HN để xem xét lại vụ án theo trình tự giám đốc thẩm.

Kiến nghị

Theo quy định của Luật thi hành án hiện hành thì việc xác minh điều kiện thi hành án là nghĩa vụ của người yêu cầu thi hành án. Trường hợp người yêu cầu đã tiến hành các biện pháp xác minh nhưng không thu được kết quả thì họ có quyền yêu cầu CQTHA thực hiện việc xác minh. Như đã phân tích những khó khăn của TCTD trong việc xác minh điều kiện thi hành án nêu trên, đề nghị cơ quan có thẩm quyền quy định việc xác minh điều kiện của người phải thi hành án là trách nhiệm của CQTHA dân sự các cấp.

Để đảm bảo việc xét xử của Tòa án theo đúng quy định của pháp luật đề nghị TAND tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong phạm vi quyền hạn của mình tăng cường việc kiểm tra bản án, quyết định của Tòa án các cấp để kịp thời phát hiện sai lầm để yêu cầu sửa chữa, khắc phục đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.

Để đảm bảo việc thi hành án theo đúng quy định pháp luật đề nghị Tổng Cục thi hành án tăng cường công tác kiểm tra đối với Cục thi hành án dân sự các cấp trong việc thụ lý, giải quyết yêu cầu thi hành án để kịp thời có văn bản hướng dẫn đối với những khó khăn, vướng mắc mà CQTHA dân sự gặp phải trong quá trình tổ chức thi hành bản án, quyết định của Tòa án.

ThS. Nguyễn Hoàng Hưng - Văn phòng Luật sư An Phát Phạm