Cần giải pháp hữu hiệu để khôi phục tăng trưởng
Năm 2020 diễn ra trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng, khiến bức tranh kinh tế bị bao phủ bởi những gam màu tối. Đối với Việt Nam, bên cạnh những thuận lợi từ kết quả tăng trưởng tích cực năm 2019, kinh tế vĩ mô ổn định, thì nền kinh tế phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do dịch bệnh.
Bên cạnh đó, hạn hán, xâm nhập mặn, mưa lũ đã ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng cây trồng và đời sống nhân dân. Trước tình hình đó, Chính phủ và các bộ, ngành kịp thời chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp vừa phòng chống dịch, bảo đảm sức khỏe người dân, vừa phòng chống suy giảm kinh tế và giữ vững ổn định xã hội, nỗ lực phấn đấu cao nhất thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2020.
Cần các giải pháp hữu hiệu để khôi phục tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới |
Tuy nhiên, tác động tiêu cục của thiên tai, dịch bệnh khiến nhiều địa phương có mức tăng trưởng kinh tế âm so với năm 2019. Cả nước, trong năm 2020, có 5 địa phương tăng trưởng âm. Đó là Khánh Hòa (-10,52%), Đà Nẵng (-9,77%), Quảng Nam (-6,98%), Bà Rịa - Vũng Tàu (-4,91%) và Quảng Ngãi (-1,02%).
Với Đà Nẵng, đây là năm đầu tiên trong lịch sử suốt 23 năm từ khi chia tách tỉnh Quảng Nam và Đà Nẵng, kinh tế - xã hội của địa phương này có mức tăng trưởng âm. Sau đợt dịch lần thứ nhất (tháng 3-4/2020), khi kinh tế bắt đầu có dấu hiệu phục hồi thì làn sóng lây nhiễm dịch lần thứ 2 ở Việt Nam bùng phát vào tháng 7/2020. Trong đó, tâm điểm là TP. Đà Nẵng đã tác động tiêu cực đến mọi mặt đời sống, kinh tế - xã hội của địa phương. Hoạt động sản xuất kinh doanh dường như bị ngưng trệ trong gần hết quý III/2020, cuộc sống của phần lớn cư dân, nhất là người lao động tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn. Mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8-9% và nhiều chỉ tiêu kinh tế, xã hội khác đã không thể hoàn thành như nghị quyết đề ra.
Theo ông Trần Văn Vũ, Cục trưởng Cục Thống kê TP. Đà Nẵng, tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2020 ước tính sụt giảm, ở mức -9,77% so với năm 2019. Trong đó, khu vực dịch vụ giảm 8,21%, chiếm 5,28 điểm phần trăm trong mức giảm chung; khu vực công nghiệp và xây dựng giảm 12,23%, chiếm 1,91 điểm; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm giảm 15,55%, chiếm 1,79 điểm; riêng nông, lâm nghiệp và thủy sản là khu vực duy nhất tăng trưởng ở mức 2,4%.
Trong khi đó, cũng theo ông Vũ, quy mô toàn nền kinh tế năm 2020 theo giá hiện hành ước đạt 100 nghìn tỷ đồng, thu hẹp hơn 10,1 nghìn tỷ đồng so với năm 2019. Trong đó, quy mô khu vực dịch vụ bị thu hẹp nhiều nhất với 5,3 nghìn tỷ đồng; khu vực công nghiệp và xây dựng hơn 3 nghìn tỷ đồng; thuế sản phẩm giảm gần 2 nghìn tỷ đồng; riêng lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng hơn 184 tỷ đồng.
Hiện tại, nền kinh tế TP. Đà Nẵng đang đứng trước những thách thức lớn, bởi những ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp chủ lực cho tăng trưởng đã chịu tác động rất lớn của dịch bệnh. Tăng trưởng của một số địa phương được cho là đầu tàu, đóng góp chủ yếu vào toàn nền kinh tế Việt Nam cũng đang chịu áp lực lớn, nhiều địa phương có mức tăng trưởng thấp kỷ lục, một số địa phương khác cũng bị thu hẹp quy mô và có mức tăng trưởng âm. Tuy nhiên, dù có mức tăng trưởng âm nhưng quy mô kinh tế và GRDP bình quân đầu người của Đà Nẵng vẫn giữ được ổn định.
Cùng với đó, khu vực DN của địa phương này cũng bị tác động mạnh bởi thiên tai, dịch bệnh. Đặc biệt là DN thuộc các nhóm ngành bị ảnh hưởng trực tiếp như dịch vụ du lịch, vận tải, hậu cần du lịch, nhà hàng, khách sạn, giáo dục... Các DN sản xuất phải đối mặt với khó khăn kép, vừa thiếu hụt nguyên liệu đầu vào, vừa bị giảm mạnh thị trường đầu ra tiêu thụ hàng hoá và xuất khẩu, nhất là các ngành hàng tham gia sâu vào mạng lưới sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu như may mặc, da giày, điện, điện thoại, sản xuất ô tô…
Theo kết quả khảo sát nhanh hơn 15 nghìn lượt DN (2 giai đoạn) của Cục Thống kê TP. Đà Nẵng, đại diện cho gần 50% số DN đang hoạt động trên địa bàn, có đến trên 90% DN tham gia khảo sát chịu tác động tiêu cực bởi dịch Covid-19.
Đặc biệt, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chịu tác động nặng nhất với tỷ lệ hơn 91%. Trong đó, một số nhóm ngành có tỷ lệ 100% DN thành lập mới giảm đáng kể, tính từ ngày 1/1 đến 15/12/2020, Đà Nẵng có 4.112 DN và đơn vị trực thuộc thành lập mới, giảm 28,3% so với cùng kỳ; với tổng vốn đăng ký 21.412 tỷ đồng, giảm 22,1%; hoàn tất thủ tục giải thể cho 1.216 DN, đơn vị trực thuộc, có 2.054 DN và đơn vị trực thuộc tạm ngừng hoạt động và có 1.211 DN chi nhánh và văn phòng đại diện quay trở lại hoạt động.
Trước những thách thức, tổn thất bởi dịch bệnh Covid-19 trong năm 2020, năm 2021, Đà Nẵng sẽ bắt đầu ở một điểm xuất phát thấp so với nhiều địa phương khác. Theo các chuyên gia, kịch bản tăng trưởng năm 2021 cần tập trung vào một số lĩnh vực kinh tế ít chịu tác động của dịch bệnh, đẩy mạnh cuộc cách mạng kỹ thuật số và đảm bảo phục hồi kinh tế xanh, sạch, thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, vừa phòng chống dịch vừa phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, giải pháp cần thực hiện để tháo gỡ khó khăn trong thời gian tới là triển khai có hiệu quả các chính sách xúc tiến thương mại, khuyến khích, hỗ trợ DN xây dựng và phát triển thương hiệu; tổ chức các hoạt động, chương trình đưa hàng về các khu dân cư, tổ chức các phiên chợ hàng Việt ở nông thôn…
Đồng thời, hỗ trợ DN xúc tiến xuất khẩu dưới nhiều hình thức, phù hợp với bối cảnh kinh tế thế giới, khu vực và trong nước. Thực hiện tốt việc cắt giảm thời gian, chi phí, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi trong khâu thông quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Tập trung khôi phục hoạt động du lịch trong trạng thái bình thường mới như xây dựng và triển khai chương trình kích cầu du lịch Đà Nẵng năm 2021, tái cơ cấu và thiết lập các thị trường khách du lịch, trong đó tập trung thu hút khách du lịch nội địa. Thực hiện các giải pháp tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, nâng cao chất lượng tín dụng, tập trung cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên, các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các chương trình tín dụng theo chủ trương của Chính phủ, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tiếp cận vốn ngân hàng…