Cho ý kiến về dự án Luật ban hành quyết định hành chính
Ảnh minh họa |
Nhiều ý kiến cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật Ban hành quyết định hành chính và cho rằng, việc ban hành quyết định hành chính là hoạt động quan trọng và được thực hiện thường xuyên.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc ban hành các quyết định hành chính vẫn còn nhiều hạn chế, không ít những trường hợp quyết định hành chính được ban hành không đáp ứng yêu cầu thực tiễn, chưa hợp pháp, hợp lý, xâm phạm tới lợi ích của Nhà nước, xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
Một số quyết định hành chính kém chất lượng, hiệu quả chưa cao, thiếu tính khả thi, thậm chí có một số quyết định hành chính được ban hành bị khiếu nại, khởi kiện, gây bức xúc trong dư luận, làm ảnh hưởng đến đời sống kinh tế - xã hội ở địa phương và trong phạm vi cả nước.
Về phạm vi điều chỉnh, theo quy định tại khoản 2 Điều 1 của Dự thảo Luật, Luật này không áp dụng đối với việc ban hành quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vụ việc cạnh tranh và trong hoạt động tố tụng; quyết định xử phạt vi phạm hành chính; quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; quyết định hành chính ban hành trong trường hợp khẩn cấp; quyết định hành chính áp dụng chính sách, pháp luật đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và các đơn vị thuộc thẩm quyền quản lý nhà nưóc trực tiếp của cơ quan, tổ chức.
Theo Ủy ban Pháp luật, Dự thảo Luật không điều chỉnh các quyết định tại khoản 2 Điều 1 là chưa bảo đảm sự thống nhất, chưa bảo đảm nguyên tắc mọi quyết định hành chính đều phải được ban hành đúng trình tự, thủ tục được quy định tại luật này. Những quyết định hành chính nêu tại khoản 2 Điều 1 là các quyết định có tác động trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân, những quyết định này thường phổ biến mà chưa có văn bản nào quy định cụ thể.
Chính vì tính chất quan trọng như vậy nên Luật Tố tụng hành chính, Luật Khiếu nại đều quy định các loại quyết định này đều là quyết định hành chính và đều thuộc đối tượng được khởi kiện, khiếu nại. Vì vậy, Ủy ban Pháp luật đề nghị nghiên cứu để mở rộng phạm vi điều chỉnh, áp dụng đối với việc ban hành các quyết định hành chính nêu trên. Nếu phạm vi điều chỉnh chỉ bó hẹp như trong Dự thảo mà Chính phủ trình lần này thì ý nghĩa của văn bản Luật này và tính khả thi của các quy định trong Dự thảo sẽ rất hạn chế.
Về chủ thể ban hành quyết định hành chính, khoản 2 Điều 2 Dự thảo Luật quy định cơ quan ban hành quyết định hành chính bao gồm: Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ, thủ trưởng các đơn vị được tổ chức theo ngành dọc; Ủy ban nhân dân các cấp; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp; thủ trưởng các cơ quan chuyên môn trực thuộc Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, thủ trưởng cơ quan, tổ chức được giao thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính Nhà nước.
Thường vụ Quốc hội cho rằng, theo quy định của pháp luật, chủ thể ban hành quyết định hành chính rất rộng, không chỉ bao gồm các cơ quan hành chính nhà nước, mà còn các cơ quan, cá nhân khác như Tòa án Nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, Kiểm toán Nhà nước, Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước; những người có chức vụ trong tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập; công chức được trao quyền thực hiện hoạt động quản lý nhà nước...
Việc trong Dự thảo Luật không quy định Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là chủ thể ban hành quyết định hành chính cũng cần được cân nhắc, vì Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất và Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu cơ quan này. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các quyết định hành chính, tác động ra bên ngoài, liên quan đến quyền, lợi ích của tổ chức, cá nhân, thậm chí còn có tầm ảnh hưởng rộng lớn đến lợi ích của nhiều người và thẩm quyền ban hành các quyết định này cũng được quy định trong các văn bản pháp luật. Vì vậy, đề nghị nghiên cứu bổ sung các chủ thể này vào dự thảo Luật để bảo đảm quy trình thống nhất ban hành quyết định hành chính.