Đại biểu Quốc hội ấn tượng với Chính phủ kiến tạo, phát triển

Tiếp tục kiến tạo thực chất hơn

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) và nhiều đại biểu ghi nhận sự thẳng thắn của Chính phủ khi đã nêu ra 5 tồn tại, hạn chế và rất chia sẻ với Chính phủ về những khó khăn, thách thức những sóng gió mà Chính phủ đã vượt qua, cũng như khẳng định những ấn tượng sâu sắc về một nhiệm kỳ thành công của Chính phủ trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội và công tác đối ngoại; một Chính phủ kiến tạo, phát triển, liêm chính, hành động, quyết liệt và phục vụ nhân dân.

"Chúng tôi rất ấn tượng với những quyết định sáng suốt của Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ, chẳng hạn như khi người dân băn khoăn về môi trường bị tàn phá thì Thủ tướng đã khẳng định là "không đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng kinh tế". Khi nhân dân Tây Nguyên băn khoăn về những cánh rừng bị tàn phá thì Thủ tướng đã chỉ đạo "kiên quyết đóng cửa rừng tự nhiên". Đặc biệt trong bối cảnh dịch COVID vừa qua, với khẩu hiệu "Chống dịch như chống giặc", "Quyết tâm thực hiện mục tiêu kép" của Chính phủ đã được nhân dân đồng tình ủng hộ và đó là sức mạnh của niềm tin, sức mạnh của cả dân tộc và khẳng định sự đúng đắn trong điều hành của Chính phủ", đại biểu Hoa phát biểu.

Việc xây dựng Chính phủ kiến tạo, phát triển, Chính phủ hành động đã làm chuyển động bộ máy hành chính nhà nước, đại biểu Hoa cho biết, tuy nhiên theo bà "có chuyển nhưng chuyển còn chậm và chưa vững chắc, có động nhưng động chưa nhiều, chưa đều và chưa đồng bộ". Tức là vẫn chưa khắc phục triệt để những bất cập trong phân cấp, phân quyền và đây đó vẫn còn tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm và "trên bảo dưới không nghe", "trên nóng dưới lạnh", còn cơ chế xin - cho, còn tham nhũng quyền lực, tham nhũng chính sách.

Bên cạnh đó, việc xây dựng Chính phủ liêm chính, Chính phủ phục vụ nhân dân xuất phát từ quan điểm lấy dân làm gốc. Nhưng trên thực tế chất lượng dịch vụ công ở đâu đó vẫn còn hạn chế, vẫn còn một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức vì lợi ích cá nhân chi phối, được gọi là công bộc của dân nhưng chưa thật sự toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân. Một số cơ quan hành chính nhà nước cũng đang bị đánh giá là hành dân là chính. Nạn tham nhũng vặt đặc biệt vẫn tiếp tục làm xấu hình ảnh công chức, hình ảnh cơ quan hành chính nhà nước.

Ngoài ra, Chính phủ chủ trương để có dân chủ, nhưng đâu đó sự tham gia của người dân vẫn chưa cao, thậm chí là còn mang tính hình thức, nhiều việc dân chưa được biết, chưa được bàn và không tham gia, không có cơ hội để kiểm tra. Trên cơ sở phân tích những tồn tại, hạn chế như vậy, đại biểu Hoa đề nghị tập trung xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển với thước đo là sự hoàn thiện thể chế, ban hành văn bản đồng bộ, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân. Đặc biệt, Chính phủ cần quan tâm nhiều tới sự công khai, minh bạch các chính sách, các chế độ để người dân được biết và tin tưởng. Cần phải nâng cao chất lượng xây dựng luật trên cơ sở đánh giá tác động và đánh giá tác động thật kỹ. Phải xây dựng những chính sách có tính khả thi và phải tăng tính chuyên nghiệp trong soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật.

Vị nữ đại biểu đến từ đoàn Đồng Tháp đề nghị Chính phủ nhiệm kỳ mới cần phải tập trung xây dựng một bộ máy công quyền công tâm, khách quan, có trách nhiệm giải trình cao và không bị chi phối bởi lợi ích nhóm. Xây dựng một Chính phủ mở và một nền hành chính nhà nước mở. Phải đảm bảo được tính công khai, minh bạch trong tất cả thông tin; Ưu tiên đối thoại, phản biện và tư vấn chính sách, trong đó đặc biệt là sự quan tâm tới việc người dân phải được tham gia vào các quy trình xây dựng chính sách; Xây dựng được một cơ chế thông tin công khai, minh bạch, một hệ thống dữ liệu cập nhật và được đưa vào hệ thống để có thể chia sẻ và khai thác chung. Và phải tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp được tiếp cận thông tin một cách bình đẳng, thuận lợi và hạn chế tình trạng lợi ích nhóm.

Thực hiện đúng tinh thần xây dựng Chính phủ hành động quyết liệt phục vụ nhân dân và coi trọng ý kiến của dân, phải hiểu được điều dân muốn, phải làm điều dân cần và phải lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo hiệu quả cho hoạt động của chính quyền. Các thành viên của Chính phủ cần tăng cường vi hành để gần gũi với dân hơn. Tiếp tục đổi mới tất cả các khâu trong công tác cán bộ và chế độ công chức. Đặc biệt là vấn đề thu hút nhân tài. Phải có môi trường để người tài được thu hút, được trọng dụng, được làm việc và được ứng xử một cách tôn trọng.

Cần quan tâm đến nguồn lực cho đầu tư phát triển

Tự hào vì đã có một nhiệm kỳ Chính phủ với nhiều thành tích trong phát triển kinh tế - xã hội, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (TP.Hà Nội) cho biết, tại mọi thời khắc, dưới sự chỉ đạo đúng đắn của Thủ tướng Chính phủ với tinh thần quyết tâm của từng thành viên, Chính phủ đã vượt qua mọi khó khăn để khẳng định uy tín của mình. Những thành quả cố gắng của Chính phủ thực sự rất đáng trân trọng.

Chia sẻ một vài suy nghĩ của mình về một số vấn đề mà tới đây Chính phủ cần quan tâm thêm, theo đại biểu Mai, thứ nhất là việc thực hiện chủ trương huy động nguồn lực ngoài ngân sách cho đầu tư phát triển. Ngay từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội tại Nghị quyết số 26 về kế hoạch trung hạn đã đề ra nhiệm vụ phát huy tối đa tiềm lực của mọi thành phần kinh tế ngoài nhà nước, do theo đó nhà nước chỉ đầu tư cho những lĩnh vực dự án mà các thành phần kinh tế khác không thể đầu tư. Tiếp đó, Quốc hội cũng đã ban hành luật về đối tác công tư với động lực huy động tối đa nguồn ngân sách từ thành phần kinh tế tư nhân. Chính phủ đã hoàn toàn đúng đắn khi đề ra chủ trương xây dựng một Chính phủ kiến tạo.

Tuy nhiên, nhìn lại cả chặng đường đã qua thì mong muốn huy động tối đa nguồn lực từ các thành phần kinh tế ngoài nhà nước chưa đạt được điều như mong muốn. Trong cả nhiệm kỳ có rất nhiều dự án đã phải chuyển từ hình thức đầu tư theo hình thức đối tác công - tư sang 100% vốn nhà nước, đó là hàng loạt các dự án thuộc tuyến đường cao tốc Bắc - Nam; các dự án thuộc tuyến đường ven biển và nhiều dự án BOT ở một số địa phương đã phải chuyển đổi sang 100% vốn nhà nước. Hiện nay, tỷ lệ đầu tư từ khối tư nhân trong tổng vốn đầu tư tại thời điểm cao nhất cũng chỉ đạt được 45,6% thấp hơn nhiều nước trên thế giới. Tình trạng này có những nguyên nhân khách quan nhưng cũng có những nguyên nhân chủ quan.

"Vẫn biết rằng việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách khó hơn rất nhiều so với việc dùng ngân sách để đầu tư cho các công trình, dự án, huy động sức mạnh của toàn dân chưa bao giờ là điều đơn giản. Nhưng một Chính phủ kiến tạo phải là một Chính phủ phát huy được sức mạnh tổng hợp, huy động được mọi nguồn lực, khơi dậy khát vọng phát triển trong mỗi người dân, chúng tôi tin rằng Chính phủ sẽ làm được điều này. Bởi vì chỉ có như vậy chúng ta mới đủ sức để đi đường dài, chỉ có như vậy mới phù hợp với xu thế phát triển tất yếu của thế giới", bà Mai phát biểu.

Vấn đề thứ hai theo bà Mai đó là thực hiện phân cấp trong đầu tư công. Trong giai đoạn vừa qua, Quốc hội đã ban hành nhiều đạo luật nhằm phát huy tính chủ động của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, có những quy định vừa đi vào thực hiện đã phát sinh bất cập. Ví dụ như Luật Đầu tư công vừa sửa đổi năm 2019 đã giao thẩm quyền cho chính quyền địa phương trong quyết định những dự án chi tiết để đưa vào danh mục nhưng ngay khi áp dụng bên cạnh những địa phương đã thực hiện nghiêm túc, đúng đắn cũng không ít các địa phương đã đưa vào danh mục nhiều dự án chưa đúng tiêu chí, hàng loạt các dự án mới đã được bổ sung, trong khi đó, nguồn lực ngân sách là có hạn, phải đối mặt với thiên tai, dịch bệnh. Hiện nay, tổng số vốn đề xuất là 3,8 triệu tỷ đồng trong khi đó, nguồn lực dự kiến đầu tư từ phía Nhà nước chỉ có 2,750 triệu tỷ, như vậy vượt lên 1,050 triệu tỷ và chúng ta cũng chưa biết là sẽ lấy từ đâu. Trong đó có tới 1.200 dự án mới trong tổng số 4.000 dự án chỉ tính riêng năm 2021. Điều này đã tạo gánh nặng rất lớn cho ngân sách nhà nước và ảnh hưởng đến việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị khác.

Đại biểu của đoàn Hà Nội cho rằng, tới đây Chính phủ cần rà soát, quán triệt đầy đủ tinh thần của Luật Đầu tư công, theo đó, tránh vi phạm điều cấm, đó là vượt quá sức chịu đựng của ngân sách nhà nước, đồng thời, phải tuyệt đối tránh tư duy nhiệm kỳ, tránh kiểu cách phân bổ ngân sách theo nhiệm kỳ. Trong trường hợp cần thiết có thể sửa đổi Luật Đầu tư công, theo đó, tiếp tục giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư lập phương án phân bổ chi tiết.

"Có thể nói, trong nhiệm kỳ vừa qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thực hiện rất tốt việc quản lý nhà nước, trong đó đã kiềm chế được tình hình đầu tư dàn trải, manh mún. Cũng trân trọng đề nghị Quốc hội khóa tới chỉ thông qua kế hoạch đầu tư công trung hạn trong trường hợp tuân thủ đúng nguyên tắc, tiêu chí, vì xét trên thực tế đây là tiền thuế của người dân và người dân có quyền được biết phân bổ như thế nào, hiệu quả hay không", đại biểu kiến nghị.

Thứ ba là hạch toán ngân sách theo kết quả đầu ra. Đây là một định hướng đổi mới đã được đề ra ngay trong Nghị quyết 25 của Quốc hội về kế hoạch tài chính trung hạn. Theo đó, phải lấy kết quả cụ thể để làm thước đo hiệu quả sử dụng ngân sách. Bà Mai đề nghị tới đây Chính phủ cũng đề nghị tất cả các bộ, ngành, địa phương báo cáo cụ thể, với 2 triệu tỷ đồng trong 5 năm qua thì kết quả thu được là gì. Bao nhiêu dự án đã được hoàn thành. Bao nhiêu dự án dở dang và công bố công khai để người dân được biết và thực hiện quyền giám sát của mình.