Điểm mở trong tái cơ cấu ngân hàng

	Kỳ vọng xây dựng hệ thống TCTD lành mạnh
	Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý xử lý TCTD yếu kém là cần thiết và cấp bách
	Sẵn sàng mọi phương án

Yếu tố nào đang hấp dẫn đối với NĐTNN

Sau những nỗ lực, quyết tâm tái cơ cấu của ngành NH, theo nguồn tin của phóng viên một số nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) đã ngỏ ý tìm hiểu một số NH của Việt Nam trong số đó có những NH đang trong diện yếu kém. Một số NĐTNN lớn ngỏ ý muốn tham gia sâu vào quá trình tái cơ cấu NH nội. Mới đây, trao đổi với phóng viên, một CEO NH tiết lộ, NH này đã tìm được đối tác chiến lược sau gần hai năm tìm kiếm, đàm phán. Hiện tại, NH đang nhờ đơn vị tư vấn thương thảo các vấn đề liên quan để nhanh chóng đi đến ký kết.

Việc áp dụng giải pháp cho phép NĐT ngoại nắm giữ trên 50% vốn của TCTD có thể tạo ra bước ngoặt đáng kể trong quá trình tái cơ cấu hệ thống các TCTD

Có nhiều cơ sở tăng sức hút đối với NĐTNN tham gia đầu tư vào NH Việt Nam trong thời gian gần đây, TS. Võ Trí Thành bình luận và đưa ra dẫn chứng. Thứ nhất, tiềm năng phát triển kinh tế cũng như khả năng hội nhập kết nối của Việt Nam với nhiều khu vực, quốc gia vẫn khá tốt. Thứ hai, trong chừng mực nhất định những cải cách môi trường kinh doanh, ổn định vĩ mô tốt củng cố lòng tin NĐTNN. Đặc biệt, Việt Nam đang nỗ lực cải cách hệ thống NH, phát triển thị trường tài chính minh bạch hơn, đáp ứng tốt hơn những thông lệ quốc tế. Sự quyết tâm đó thể hiện rõ nhất qua Nghị quyết thí điểm về xử lý nợ xấu vừa được Quốc hội thông qua.

Qua những lần làm việc với các đối tác nước ngoài, TS. Cấn Văn Lực cho biết, thời điểm này các NĐTNN cũng khá quan tâm tìm hiểu về NH, hoạt động xử lý nợ xấu, xu hướng M&A NH tại Việt Nam. Ngay cả các công ty tài chính, tài chính tiêu dùng cũng đang được nhiều NĐTNN để mắt tới. Thông tin trên báo hiệu những tín hiệu tích cực đối với sự phát triển, ổn định của hệ thống NH trong thời gian tới và theo TS. Lực, điều này cũng khớp với mục tiêu tái cơ cấu của hệ thống NH muốn mở rộng đối tượng tham gia gồm NĐT tư nhân cả trong và ngoài nước. Nhất là Chính phủ cũng đã phát đi tín hiệu chủ trương khuyến khích sự tham gia tái cơ cấu của NĐTNN sâu rộng hơn.

Cụ thể, tại Nghị định 01/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐT ngoại không vượt quá 30% vốn điều lệ. Nhưng đồng thời cũng đưa ra một điều kiện mở: trong trường hợp đặc biệt, để cơ cấu lại TCTD yếu kém, bảo đảm an toàn hệ thống TCTD, Thủ tướng sẽ quyết định tỷ lệ sở hữu cổ phần của NĐT ngoại vượt quá giới hạn trên.

Chủ trương trên theo nhìn nhận của Tổng giám đốc SCB Võ Tấn Hoàng Văn cũng đã có tác động nhất định đến tâm lý các NĐTNN. Thông thường, khi NĐTNN đặt vấn đề mua cổ phần và tham gia tái cơ cấu một NH nội, mục tiêu sau cùng của họ là nắm quyền kiểm soát NH đó. Theo quy định hiện hành, các NĐTNN chỉ được sở hữu không quá 30% vốn điều lệ, tỷ lệ này không đủ để họ nắm quyền kiểm soát, mà room cho NĐTNN phải từ 50% trở lên mới đảm bảo cho họ nắm quyền kiểm soát thực sự tại TCTD tái cơ cấu. Khi đó, các mục tiêu và kỳ vọng của NĐTNN mới có thể đạt được, xét cả về mặt tài chính lẫn mặt quản trị, để họ chủ động đầu tư sâu hơn về công nghệ, nhân sự, cơ sở vật chất…

Không dễ bán

Kinh nghiệm quốc tế với sự tham gia NĐTNN vào quá trình tái cơ cấu hệ thống NH chắc chắn mang lại kết quả kinh doanh khả quan hơn cho NH. Nghiên cứu trước đây tại Hàn Quốc, Indonesia, Philippines, Malaysia, khi khủng hoảng tài chính tại các nước này xảy ra, trong 4 phương án tái cơ cấu, theo chia sẻ của TS. Lực thì phương án có sự tham gia của NĐTNN được đánh giá hiệu quả hơn cả.

Rõ ràng, NĐT ngoại có những lợi thế riêng như công nghệ, quy trình, sản phẩm, cơ chế quản lý rủi ro và tính minh bạch trong kinh doanh… Do đó, sự tham gia và kiểm soát của họ tại những TCTD trong nước được kỳ vọng sẽ đem lại những thay đổi cơ bản về phương pháp quản trị điều hành, điều được xem là một hạn chế, hay điểm yếu của các TCTD tái cơ cấu.

Mong muốn là vậy nhưng đến thời điểm này, việc lựa chọn tìm kiếm, bán cổ phần cho NĐT nhất là cổ đông chiến lược nước ngoài không hề đơn giản. Là người trong cuộc, Tổng giám đốc SCB Võ Tấn Hoàng Văn tường tận những “gian truân” đó. Khi tìm hiểu mua cổ phần, thông thường các NĐT ngoại sẽ thực hiện giai đoạn thẩm định một cách rất kỹ lưỡng để hiểu rõ “sức khỏe” thực sự của NH mà họ dự định bỏ vốn đầu tư. Các chỉ số tài chính quan trọng, nhất là về chất lượng tài sản, an toàn vốn, tài sản đảm bảo của các khoản vay… là những chỉ số được quan tâm hàng đầu.

Cái khó nữa trong việc bán cổ phần cho cổ đông chiến lược nước ngoài cũng đòi hỏi có sự hợp tác và nỗ lực từ cả 2 phía. Các NĐT luôn kỹ lưỡng và chọn lọc khi đầu tư vào TCTD. Mặt khác, phía TCTD cũng cần phấn đấu để nâng tầm tổ chức trước khi chào bán cổ phần, vì nếu thực hiện quá sớm có thể gây thiệt hại cho các cổ đông hiện hữu. “Hiện tại, giá cổ phiếu NH tuy đã có những bước khởi sắc, nhưng vẫn còn thấp so với giá trị thực. Của đau con xót bao nhiêu năm chăm bẵm giờ bán với giá rẻ chắc chắn các NH cũng không đành”, CEO một NH bày tỏ.

Cùng chung quan điểm theo ông Văn, việc bán cổ phần cho NĐTNN cũng phải đáp ứng được nguyện vọng của cổ đông trong nước và bù đắp được phần nào những nỗ lực và chia sẻ mà họ đã bỏ ra trong nhiều năm qua, như vậy việc bán cổ phần mới có ý nghĩa. Một vấn đề mà các NĐT ngoại chắc chắn sẽ quan tâm đến đó là các cơ chế chính sách của cơ quan quản lý, đặc biệt liên quan đến cơ chế đặc thù dành cho các TCTD tái cơ cấu. Khi tìm hiểu mua cổ phần, NĐT ngoại kỳ vọng NHNN có những cơ chế hỗ trợ riêng tùy tình hình tài chính và quy mô tái cơ cấu của từng TCTD, để giúp cho họ cũng như TCTD sớm đạt được những kết quả tài chính tích cực nhất.

Theo nhận định các chuyên gia, việc áp dụng giải pháp cho phép NĐT ngoại nắm giữ trên 50% vốn của TCTD có thể tạo ra một bước ngoặt đáng kể trong quá trình tái cơ cấu hệ thống các TCTD Việt Nam trong thời gian tới. “Nếu mọi việc suôn sẻ, SCB dự kiến sẽ có sự tham gia của NĐT ngoại trong giai đoạn 2017 - 2018, sau đó niêm yết cổ phiếu trên TTCK Việt Nam trong năm 2019 theo đúng yêu cầu của NHNN”, ông Văn chia sẻ.

Tuy nhiên, mở ở mức độ nào, cách mở ra sao, hiện tại không phải là bài toán dễ dàng. Kinh nghiệm trên thế giới cho thấy nếu mở cửa quá rộng khi mà năng lực giám sát chưa theo kịp, khi kinh tế rơi vào khủng hoảng, sự dịch chuyển dòng vốn có thể gây ra những xáo trộn phức tạp.