Điều hành của Ngân hàng Nhà nước trước áp lực lãi suất, tỷ giá, giá vàng

Lãnh đạo Chính phủ chủ trì Họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Lạm phát cơ bản duy trì trên 3%

Tại cuộc Họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 tổ chức ngày 6/9, Phó Thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn phân tích: Lạm phát cơ bản trong thời gian qua duy trì trên mức 3%. Đây là chỉ số đáng lo ngại, vì thông thường, ngưỡng 3% đã được coi là dấu hiệu cảnh báo trong điều hành chính sách.

Nguyên nhân đến từ cả trong nước lẫn quốc tế. Bên ngoài, áp lực lạm phát toàn cầu vẫn rất lớn, giá năng lượng, nguyên vật liệu, cùng những biến động khó lường của thị trường thế giới khiến chi phí sản xuất và nhập khẩu tăng mạnh. Trong nước, giá thuê nhà và chi phí ăn uống ngoài gia đình tăng nhanh, cộng thêm giá vàng cùng một loạt mặt hàng Nhà nước quản lý được điều chỉnh, đã tạo thêm gánh nặng cho lạm phát.

"Với xu hướng này, NHNN đồng tình với Bộ Tài chính về việc cần theo dõi sát sao và điều hành một cách rất linh hoạt. Khi có diễn biến mới, chúng ta cần phải đi trước, đón đầu. Nếu lạm phát tiếp tục có dấu hiệu gia tăng, cần có ngay các biện pháp điều hành trước để đón đầu xu hướng, không thể chủ quan chờ đợi. Kinh nghiệm cho thấy, nếu lạm phát đã vượt một ngưỡng nhất định thì các giải pháp kiểm soát sau đó sẽ phải trả giá rất đắt. NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát để có những biện pháp kịp thời theo thẩm quyền và đề xuất với Chính phủ", Phó Thống đốc Đoàn Thái Sơn nói.

Phó Thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn

Áp lực tỷ giá được dự báo còn lớn

Phó Thống đốc Đoàn Thái Sơn thông tin, tính đến 31/8, lãi suất cho vay bình quân mới ở mức 6,38%, giảm 0,56% so với cuối năm 2024. Tuy nhiên, xu hướng chung lại tiềm ẩn rủi ro.

Dư nợ tín dụng cuối tháng 8 đạt 17,14 triệu tỷ đồng, tăng 11,08% so với cuối năm trước. Nếu tính trọn một năm, tín dụng tăng khoảng 20,19%, mức cao nhất trong nhiều năm, trong khi thông thường chỉ khoảng 14,5%.

Điều này dẫn tới hai hệ quả. Thứ nhất, các ngân hàng buộc phải tăng huy động vốn, khả năng kéo lãi suất huy động lên cao, rồi lãi suất cho vay cũng tăng theo. Thứ hai, tăng trưởng tín dụng mạnh đồng nghĩa cung tiền nhiều hơn, gây áp lực lạm phát trong dài hạn.

Trong năm nay, đặc biệt tháng 8, tỷ giá chịu nhiều áp lực. Lãi suất USD duy trì ở mức cao trong khi lãi suất tiền đồng thấp, cũng tạo ra xu hướng chuyển vốn. Thêm vào đó, giải ngân vốn vay nước ngoài giảm, nhưng nhu cầu trả nợ lại tăng.

Để ứng phó, NHNN điều hành linh hoạt tỷ giá, phối hợp với công cụ lãi suất, thanh khoản và sẵn sàng bán ngoại tệ khi cần thiết. Tính đến 4/9/2025, tỷ giá giao dịch ở mức 26.380 đồng/USD, giảm 0,09% so với ngày 22/8, nhưng vẫn tăng 3,45% so với cuối năm 2024.

Ngoài ra, trước các nguyên nhân khách quan từ tình hình thế giới, áp lực tỷ giá thời gian tới được dự báo vẫn còn lớn.

Khẩn trương hoàn thiện cơ chế điều hành mới với thị trường vàng

Thay mặt NHNN báo cáo về tình hình quản lý thị trường vàng, Phó Thống đốc Đoàn Thái Sơn thông tin, một tuần gần đây, giá vàng thế giới tăng vọt, quy đổi sang tiền Việt Nam đã tăng hơn 3 triệu đồng/lượng. Cùng lúc đó, một phần hoạt động truyền thông về giá vàng tăng, tạo tâm lý kỳ vọng giá vàng phá đỉnh lên 3.500 USD/ounce lan rộng, khiến nhu cầu mua vàng tích trữ tăng mạnh.

Đợt tăng giá vàng vừa qua là do ba yếu tố chính. Thứ nhất là giá vàng thế giới tăng rất cao. Thứ hai là kỳ vọng và tâm lý của thị trường rằng giá vàng sẽ tăng tiếp, dẫn đến nhu cầu mua vàng của người dân tăng rất cao. Trong khi đó, nguyên nhân nữa là nguồn cung do đang trong quá trình chuyển đổi cơ chế quản lý vàng theo cơ chế mới, nên NHNN tạm thời dừng việc bán vàng SJC ra thị trường.

Số liệu của NHNN cho thấy nhu cầu vàng dự trữ của các doanh nghiệp vàng không cao, vì vàng khác các mặt hàng khác là không thể dự trữ do chi phí vốn rất lớn.

Về tình hình thị trường vàng, NHNN cũng mới kết thúc đợt thanh tra đối với tất cả các doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn cũng như ngân hàng thương mại có mảng kinh doanh vàng lớn và đang trong quá trình triển khai thực hiện kết luận thanh tra.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, NHNN sẽ tăng cường triển khai thanh tra, kiểm tra để làm rõ việc này cùng với các bộ ngành liên quan để xử lý các vi phạm nếu có.