Nhiều yếu tố thúc đẩy đầu tư công

Đầu tư hạ tầng của Việt Nam đã tăng vọt 40% so với cùng kỳ trong nửa đầu năm 2025

Giải ngân đầu tư công tăng mạnh

Việt Nam đang chứng kiến những tín hiệu đầy hứa hẹn từ làn sóng cải cách toàn diện, được ví như "Đổi mới 2.0", hướng tới nâng cao tiềm năng tăng trưởng GDP. Mục tiêu trọng tâm của các cải cách này là đẩy mạnh vai trò của khu vực tư nhân, tinh gọn bộ máy hành chính và tháo gỡ các nút thắt kìm hãm tính hiệu quả kinh tế. Một trong những điểm sáng nổi bật nhất trong nửa đầu năm 2025 chính là sự bứt phá ngoạn mục của giải ngân đầu tư công.

“Nhờ các giải pháp quyết liệt, sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nhất là tại các Hội nghị về giải ngân vốn đầu tư công và việc hoàn thiện thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đầu tư công, tiến độ giải ngân tiếp tục tăng tốc rõ rệt. Ước giải ngân đến hết tháng 6 là 268,1 nghìn tỷ đồng, đạt 32,46% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn cùng kỳ năm 2024 (28,2%), về số tuyệt đối cao hơn khoảng 80 nghìn tỷ đồng”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết.

Như vậy, giá trị tuyệt đối giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng năm 2025 ước tính tăng khoảng 40% so với cùng kỳ năm 2024.

Theo ông Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích Kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường (VinaCapital), sự trở lại này được thúc đẩy bởi hai yếu tố chính: Nhận thức ngày càng cao về sự cấp bách của việc đẩy nhanh giải ngân và chiến lược phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho địa phương, giúp rút ngắn quy trình và đẩy nhanh thực thi các dự án trọng điểm. Đáng chú ý, giải ngân đầu tư công cấp tỉnh đã tăng mạnh.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, vốn ngân sách địa phương đạt tỷ lệ giải ngân 37,8% kế hoạch Thủ tướng giao, cao hơn cùng kỳ năm trước là 27,4%. Trong khi đó, vốn ngân sách trung ương chỉ đạt 25,3%, thấp hơn nhiều so với mức 29,5% vào cùng kỳ 2024.

Sự cải thiện trong thủ tục hành chính, vốn từng là rào cản gây đình trệ giải ngân những năm trước, nay đang được tháo gỡ hiệu quả. Các tỉnh, thành phố tại Việt Nam đang tích cực tiến hành sáp nhập hành chính, một phần trong làn sóng cải cách sâu rộng từ khối nhà nước đến khối tư nhân.

"Những bước đi này, cùng với các sáng kiến khác của Chính phủ, đã giúp bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, đặc biệt đối với các dự án "sẵn sàng triển khai" như mở rộng và nâng cấp hệ thống đường bộ, cao tốc hiện hữu", ông Michael Kokalari chia sẻ.

Việt Nam cũng đang đẩy mạnh cải cách đầu tư công với mục tiêu kép: tăng tính cấp bách và trao quyền cho địa phương. Quốc hội đã cho phép các cấp chính quyền địa phương phê duyệt nhiều dự án quy mô lớn (sân bay, khu đô thị trên 50ha) mà trước đây phải trình Thủ tướng. Quy trình phê duyệt dự án cũng đang được tinh giản.

Song song đó, Chính phủ đang tích cực thúc đẩy mô hình Đối tác công tư (PPP), bao gồm cả việc khôi phục dự án Xây dựng - Chuyển giao (BT) bị đình trệ. Đặc biệt, phạm vi dự án PPP sẽ mở rộng sang cả "hạ tầng công nghệ cao" như trung tâm dữ liệu, không chỉ dừng ở hạ tầng giao thông truyền thống.

Ông Michael Kokalari cho rằng, việc sáp nhập 63 Kho bạc Nhà nước cấp tỉnh thành 20 Kho bạc cấp khu vực và bỏ cấp huyện đã tinh giản bộ máy hiệu quả. Thay đổi này giúp giảm đầu mối giao dịch, cho phép nhà thầu nộp hồ sơ trực tuyến và rút ngắn thời gian giải ngân vốn xuống chỉ còn 1-3 ngày, đẩy nhanh tiến độ đầu tư công.

Triển vọng tươi sáng

Theo bà Thái Thị Việt Trinh, Chuyên viên phân tích kinh tế (VinaCapital), Chính phủ Việt Nam đang tích cực điều chỉnh một số luật liên quan đến đầu tư cơ sở hạ tầng, với mục tiêu rõ ràng là tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân và đơn giản hóa quy trình giải ngân vốn công.

Việt Nam đang ở vị thế thuận lợi để duy trì đà giải ngân mạnh mẽ cho đầu tư hạ tầng. Nợ công của Chính phủ hiện ở mức dưới 40% GDP, thặng dư ngân sách trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt trên 5% GDP, và có hơn 45 tỷ USD chưa được giải ngân cho cơ sở hạ tầng. Trở ngại chính cho việc giải ngân chậm trong quá khứ phần lớn là do các vướng mắc pháp lý và thủ tục hành chính, điều mà các cải cách pháp lý đang từng bước tháo gỡ.

Ông Michael Kokalari cho rằng, mặc dù giải ngân đầu tư công ghi nhận mức tăng trưởng tích cực, cơ hội đầu tư vào các cổ phiếu niêm yết liên quan đến đầu tư công vẫn còn hạn chế. Các nhà đầu tư có thể tiếp cận gián tiếp làn sóng này thông qua các doanh nghiệp cung cấp vật liệu xây dựng. Nhiều nhà thầu và nhà cung cấp vật liệu chính đang hưởng lợi từ việc bùng nổ đầu tư hạ tầng hiện nay là các doanh nghiệp tư nhân, ví dụ như Sơn Hải hay Trường Sơn. Trong khi đó, một số doanh nghiệp hạ tầng niêm yết lại gặp hạn chế về quản trị doanh nghiệp và năng lực tài chính.

Tuy vậy, vẫn có những doanh nghiệp nổi bật như Tập đoàn Hòa Phát (HPG), nhà sản xuất thép hàng đầu Việt Nam với quản trị doanh nghiệp minh bạch, đội ngũ điều hành lớn mạnh và dòng tiền ổn định. HPG sở hữu năng lực sản xuất lớn và tăng trưởng của doanh nghiệp gắn liền với làn sóng phát triển hạ tầng trong nước. Ngoài ra, Hòa Phát cũng đang mở rộng sang sản xuất thép chuyên dụng phục vụ đường sắt cao tốc phù hợp với định hướng tại Nghị quyết 172 của Chính phủ.

Trong thời gian tới, Chính phủ đang tiếp tục cải tổ nhiều luật liên quan đến đầu tư nhằm thúc đẩy đầu tư tư nhân, nới lỏng các điều kiện PPP và BOT, tăng tỷ lệ vốn góp nhà nước, đồng thời mở rộng phạm vi các loại dự án đủ điều kiện đầu tư. Những nỗ lực này hứa hẹn sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam trong những năm tới.