Sắp xếp đơn vị hành chính - một quyết định mang tính bước ngoặt lịch sử và thời đại

Bước ngoặt lịch sử và thời đại

Phát biểu tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã cảm ơn tới các đại biểu Quốc hội đã đóng góp ý kiến tại hội trường và các tổ thảo luận. Các ý kiến được đánh giá là sâu sắc, trách nhiệm, tâm huyết và xác đáng, thể hiện sự thống nhất cao với đề án và tờ trình về sắp xếp đơn vị hành chính. Những ý kiến này không chỉ ủng hộ mà còn hiến kế nhiều giải pháp trọng tâm, giúp Chính phủ hoàn thiện kế hoạch triển khai sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, việc sắp xếp đơn vị hành chính là một quyết định mang tính bước ngoặt lịch sử và thời đại, có ý nghĩa thể chế và chiến lược sâu rộng. Đây không chỉ là việc điều chỉnh cấu trúc không gian hành chính lãnh thổ để nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia và địa phương, mà còn là một bước đi thiết kế tương lai bền vững cho đất nước. Trong bối cảnh đổi mới và cải cách, quyết định này được ví như một dấu mốc quan trọng, hội tụ sức mạnh của quá khứ, hiện tại và định hướng cho tương lai.

Tổng Bí thư Tô Lâm tham dự phiên họp

Quốc hội xem xét sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm định cấp xã, đồng thời sửa đổi một số nội dung của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương tại kỳ họp này. Theo Bộ trưởng, đây là một quyết định mang tầm vóc lịch sử, thể hiện sự đồng thuận và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị. Mục tiêu cao nhất là vì sự phát triển chung, sự giàu mạnh, văn minh của đất nước, và cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân.

“Quá trình chuẩn bị đề án được thực hiện kỹ lưỡng, thận trọng, khoa học và thấu đáo. Các cấp thẩm quyền đã cân nhắc đa chiều, từ tư duy, tầm nhìn chiến lược đến các yếu tố lịch sử, văn hóa, thực tiễn Việt Nam, đồng thời tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Các tiêu chí như quy mô dân số, diện tích tự nhiên, truyền thống lịch sử, văn hóa dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, địa lý, địa chính trị, địa kinh tế, quốc phòng, an ninh đều được tổng hòa để đảm bảo tính hợp lý và bền vững. Việc sắp xếp nhằm mở rộng không gian phát triển, phát huy vai trò các vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng, đồng thời đảm bảo sự cân đối, hài hòa giữa các địa phương”, bà Trà phát biểu.

Một trong những điểm nhấn quan trọng là sự đồng thuận chưa từng có từ hệ thống chính trị và nhân dân. Bộ trưởng cho biết, cuộc cải cách tổ chức bộ máy lần này nhận được sự thống nhất, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, cùng với sự nỗ lực vượt bậc của cấp ủy, chính quyền các địa phương. Đặc biệt, sự đồng lòng, phấn khởi của nhân dân cả nước là yếu tố then chốt. Theo thống kê, trên 96% cử tri ủng hộ chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính, nhiều địa phương đạt tỷ lệ đồng thuận trên 99%, thậm chí có nơi đạt 99,81%.

Sự đồng thuận này là minh chứng cho tinh thần yêu nước, ý thức vì lợi ích chung của nhân dân, đặc biệt tại các địa phương chịu ảnh hưởng từ việc sắp xếp, hợp nhất hoặc đổi tên đơn vị hành chính. Dù phải đối mặt với những thay đổi lớn về thói quen sinh hoạt, tâm lý cộng đồng và các giá trị gắn bó, người dân đã sẵn sàng hy sinh vì tương lai đất nước và con cháu mai sau.

“Sự đồng thuận này là điểm tựa tinh thần vững chắc, tạo động lực để Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ triển khai thành công cuộc cải cách”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng dành nhiều thời lượng để khẳng định sự chuẩn bị kỹ lưỡng và trách nhiệm của các cơ quan liên quan. Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội, đặc biệt là Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Tư pháp, đã làm việc không ngừng nghỉ để thẩm tra khối lượng hồ sơ đồ sộ liên quan đến việc sắp xếp đơn vị hành chính của 63 tỉnh và các đơn vị cấp xã. Chủ tịch Quốc hội đã chỉ đạo sâu sát, đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội phụ trách lĩnh vực này thường xuyên theo dõi, đảm bảo tiến độ và chất lượng.

Kết quả, 100% đại biểu đã biểu quyết thông qua đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, đồng thời bày tỏ sự thống nhất cao với đề án cấp tỉnh. Các phiên thảo luận đã ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp thiết thực, từ hoàn thiện hệ thống pháp luật, sửa đổi Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đến các chính sách cụ thể về phân cấp, phân quyền, sử dụng tài sản công và tài chính.

Về các giải pháp và chính sách hỗ trợ triển khai, Bộ trưởng nêu rõ một loạt giải pháp và chính sách đã và đang được triển khai để đảm bảo việc sắp xếp đơn vị hành chính diễn ra đồng bộ, hiệu quả. Dự kiến, ngày 16/6, Quốc hội sẽ thông qua các sửa đổi của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đồng bộ với Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Chính phủ đang hoàn thiện 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền, theo phương châm “địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm”.

Các chính sách hỗ trợ bao gồm đầu tư hạ tầng giao thông, thông tin, chế độ cho cán bộ, công chức, cán bộ không chuyên trách cấp xã, cũng như chính sách chuyển tiếp cho cán bộ di chuyển đến nơi làm việc mới. Nghị quyết 76 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã hướng dẫn chi tiết các chính sách đặc thù. Bộ Tài chính cũng đang khẩn trương hoàn thiện nghị định về sử dụng tài sản công và tài chính, góp phần nâng cao chất lượng đô thị trực thuộc Trung ương.

Thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng cam kết sẽ triển khai thành công cuộc cải cách, xây dựng chính quyền địa phương hai cấp tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới. Bà cảm ơn Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng thuận cao, tạo điều kiện để Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh được thông qua, mở ra một giai đoạn phát triển mới cho đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp

Tinh thần nghiêm túc, dân chủ, khẩn trương, sôi nổi và trách nhiệm cao

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, trong phiên họp toàn thể sáng nay, Quốc hội đã làm việc với tinh thần nghiêm túc, dân chủ, khẩn trương, sôi nổi và trách nhiệm cao. Quốc hội đã thảo luận về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025, với tổng cộng 14 ý kiến phát biểu từ các đại biểu. Tất cả các đại biểu đăng ký phát biểu đều đã trình bày quan điểm, và không có đại biểu nào tham gia tranh luận. Các ý kiến phát biểu đến từ 13 đoàn đại biểu, đảm bảo sự cân đối về giới tính giữa đại biểu nam và nữ, đồng thời đại diện đầy đủ cho các vùng miền trên cả nước, bao gồm miền Bắc, miền Trung, miền Nam, khu vực phía Đông, phía Tây, các thành phố lớn, vùng miền núi, đồng bằng và đô thị. Trong số đó, có đại biểu chuyên trách, đại biểu kiêm nhiệm, đại biểu là nhà quản lý, nhà khoa học, cán bộ, công chức, cũng như đại biểu là thành viên của các tổ chức xã hội.

Qua quá trình thảo luận, các đại biểu Quốc hội hoàn toàn nhất trí với chủ trương và phương án sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 như trong đề án đã trình. Các đại biểu thống nhất cao rằng đây là một chủ trương lớn, một sự kiện trọng đại của Đảng và Nhà nước, mang ý nghĩa lịch sử và chính trị sâu sắc. Đây là vinh dự thiêng liêng mà lịch sử giao phó cho các đại biểu Quốc hội khóa XV, thông qua quyền biểu quyết để thông qua nghị quyết này.

Các nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm và góp ý đều xuất phát từ thực tiễn sinh động của đời sống, tập trung chủ yếu vào các yêu cầu về công tác tổ chức thực hiện nhằm đảm bảo hiệu quả, hiệu lực, tính khả thi và đạt được kết quả tốt. Những ý kiến này đã được đồng chí Bộ trưởng Bộ Nội vụ tiếp thu, giải trình một cách đầy đủ. Các ý kiến phát biểu của đại biểu Quốc hội cũng như phần giải trình của Bộ trưởng đều rất xúc động, đặc biệt là các ý kiến nhấn mạnh yêu cầu đồng bộ hóa nghị quyết này với các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, với Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Theo chương trình làm việc, vào đầu buổi sáng ngày 16/6, thứ Hai tuần sau, Quốc hội sẽ thông qua dự thảo Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Ngay sau khi được biểu quyết thông qua, nghị quyết này và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sẽ có hiệu lực thi hành ngay lập tức. Các cơ quan liên quan sẽ đồng loạt triển khai thực hiện từ ngày 1/7/2025 để đảm bảo công tác chuẩn bị. Cũng trong ngày 16/6, Chủ tịch Quốc hội sẽ thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội ký 34 nghị quyết về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của 34 tỉnh, thành phố sau khi sáp nhập. Các nghị quyết này cũng sẽ có hiệu lực ngay lập tức để phục vụ công tác chuẩn bị, đảm bảo chính quyền cấp xã mới hoạt động đồng bộ trên cả nước từ ngày 1/7/2025.

Về vấn đề giám sát thực hiện các nghị quyết, như ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, vừa qua, Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã phân công các đồng chí thành viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư làm trưởng các đoàn công tác, trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo tại từng địa phương. Hiện nay, các đoàn công tác này vẫn đang tiếp tục triển khai nhiệm vụ. Thành phần các đoàn công tác bao gồm lãnh đạo Quốc hội, lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành, cùng các đồng chí Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhằm tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội.

Trong thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phân công các thành viên theo dõi, giám sát, hướng dẫn và hỗ trợ các địa phương nhằm thực hiện hiệu quả các nghị quyết của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Về vấn đề chuyển tiếp đồng bộ các giấy tờ của người dân và doanh nghiệp: Nghị quyết 76 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã năm 2025 và Nghị quyết 190 của Quốc hội, ban hành tại kỳ họp bất thường lần thứ 9, đã quy định rất cụ thể. Người dân và doanh nghiệp có thể yên tâm sử dụng các giấy tờ đã được cấp cho đến khi hết thời hạn ghi trên giấy tờ. Trong trường hợp có nhu cầu cấp lại giấy tờ theo địa chỉ mới, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ hỗ trợ với thủ tục hành chính đơn giản và miễn phí.