Siết chặt quản lý hóa đơn điện tử

Hành vi trục lợi đã vào "tầm ngắm"

Theo điều tra, việc này nhằm giúp cho khách hàng “hợp thức hóa” hồ sơ, chứng từ khi quyết toán kinh phí với cơ quan tài chính. Điều đáng nói là có nhiều cơ quan, đơn vị cấp huyện và UBND xã ở huyện Cái Bè đã sử dụng hóa đơn “khống” này để quyết toán khi sử dụng ngân sách nhà nước với số tiền khá lớn.

Trước đó, Tổng cục Thuế đã có công văn gửi cục thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện rà soát, xử lý thuế đối với các hành vi mua, bán hóa đơn trái pháp luật, trong đó có 524 doanh nghiệp lọt vào tầm ngắm bị cơ quan thuế giám sát rủi ro trong sử dụng hóa đơn. Trong đó, chủ yếu là doanh nghiệp liên quan xuất nhập khẩu và đăng ký hoạt động tại Hà Nội là 33 doanh nghiệp và TP. Hồ Chí Minh có 491 doanh nghiệp. Các kết quả rà soát, xử lý vi phạm về thuế, hóa đơn phải báo cáo gửi về Tổng cục Thuế trước ngày 30/6/2023.

Doanh nghiệp cần phải tăng cường tuân thủ nghiêm các quy định về thuế và hóa đơn

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, việc công bố danh sách hơn 500 doanh nghiệp rủi ro về hoá đơn điện tử nhằm giúp doanh nghiệp trên cả nước có sử dụng hoá đơn của những đơn vị này chủ động điều chỉnh, loại bỏ khỏi chi phí quyết toán thuế. Doanh nghiệp cần chủ động loại bỏ hoá đơn của hơn 500 doanh nghiệp rủi ro về hoá đơn điện tử khi làm thủ tục quyết toán thuế. Khi kiểm tra, nếu phát hiện việc sử dụng hoá đơn của hơn 500 doanh nghiệp này, cơ quan thuế sẽ xử phạt theo quy định.

Đáng chú ý, hiện có 805 cơ sở kinh doanh được chấp nhận sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, nhưng theo số liệu thống kê của Tổng cục Thuế, mới chỉ có 544 hóa đơn điện tử từ máy tính tiền được gửi về hệ thống. Trước tình trạng trên, Tổng cục Thuế đang phối hợp với các địa phương kiểm tra đột xuất những cơ sở kinh doanh, bảo đảm xuất hóa đơn đầy đủ với các giao dịch. Bộ Tài chính cũng sẽ nghiên cứu ban hành những chế tài xử phạt các đơn vị cố tình trì hoãn thực hiện xuất khởi tạo từ máy tính tiền.

Tăng chế tài xử lý vi phạm

Hóa đơn điện tử ra đời là một giải pháp để phòng chống mua bán, sử dụng trái phép hóa đơn, gian lận thuế và việc sử dụng hóa đơn điện tử đã mang lại hiệu quả bước đầu. Tuy nhiên, theo ông Vũ Chí Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, lợi dụng sự thông thoáng của chính sách về việc thành lập doanh nghiệp trực tuyến, các đối tượng đã thực hiện hành vi rất tinh vi để thành lập doanh nghiệp nhằm mục đích mua bán và sử dụng hóa đơn không hợp pháp để chiếm đoạt tiền thuế của ngân sách nhà nước.

Trước tình hình này, Bộ Tài chính kiến nghị sửa đổi Nghị định đăng ký kinh doanh, Luật Doanh nghiệp có quy định theo hướng người đại diện pháp luật phải được xác thực với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư của Bộ Công an; người đại diện pháp luật mà có vi phạm pháp luật thuế, là đại diện pháp luật của các doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh và/hoặc chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế, trường hợp muốn thành lập doanh nghiệp mới, thì cần có chế tài xử lý cụ thể, tạm thời chưa cấp phép giấy chứng nhận thành lập doanh nghiệp mới và đưa ra các thông tin cảnh báo rủi ro, có biện pháp ngăn chặn. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu sử dụng công nghệ xác thực định danh cá nhân trước khi cấp phép đăng ký doanh nghiệp.

Để phát hiện sớm các trường hợp mua bán hóa đơn không hợp pháp, ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh cho biết, ngành Thuế đã triển khai các giải pháp công nghệ thông tin như hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử với chức năng phân tích dữ liệu (đối chiếu dữ liệu hóa đơn điện tử với tờ khai thuế, so sánh đánh giá dữ liệu hóa đơn mua vào bán ra); đẩy mạnh áp dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý thuế, quản lý hóa đơn… góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh các trường hợp gian lận về hóa đơn.

Bên cạnh đó, theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, tình trạng mua bán hóa đơn điện tử xảy ra một phần lý do là chế tài xử phạt hiện vẫn còn nhẹ. Đồng thời, cơ quan thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm phải làm nhiều hơn; cơ quan công an, cơ quan hải quan, cơ quan đăng ký kinh doanh cần vào cuộc đồng bộ với nhiều giải pháp.

Đối với doanh nghiệp, các chuyên gia khuyến cáo, việc thực thi pháp luật liên quan đến hóa đơn điện tử đang phát huy tác dụng, doanh nghiệp cần phải tuân thủ nghiêm các quy định nếu như không muốn vướng vào rủi ro. Doanh nghiệp cũng nên chủ động thông báo cho cơ quan thuế khi phát hiện các đối tượng có dấu hiệu vi phạm pháp luật về hóa đơn.