Thu phí tại xa lộ Hà Nội phải có sự đồng thuận
Được biết, dự án mở rộng xa lộ Hà Nội có chiều dài 15,7km, từ chân cầu Sài Gòn (quận 2) đến nút giao thông Tân Vạn (Đồng Nai). Mặt đường rộng 23m cho bốn làn xe đã được nâng cấp mở rộng lên 113m đến 153m cho 12 đến 16 làn xe. Dự án có tổng mức đầu tư 2.287,8 tỷ đồng (được UBND TP.HCM phê duyệt năm 2009). Đến năm 2016, UBND TP.HCM điều chỉnh tổng mức đầu tư hơn 4.905 tỷ đồng.
Bà Nguyễn Mai Bảo Trâm, đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII – chủ đầu tư dự án) cho biết, đến đầu năm 2021, dự án mới hoàn thành một phần, gồm 100% đoạn trục đường chính từ chân cầu Sài Gòn đến nút giao Đại học Quốc gia TP.HCM (hơn 10km, gần hết địa phận TP.HCM); hoàn thành nâng cấp trải nhựa đoạn quốc lộ 1 trên địa phận TP. Dĩ An; hoàn thành 93% đường song hành bên phải và 74% đường song hành bên trái. Những hạng mục chưa thi công xong thì chủ yếu vướng mắc về mặt bằng hoặc chờ phối hợp với các dự án khác. Đơn cử như dự án xây dựng tuyến metro số 1 chạy song song với trục xa lộ Hà Nội có mặt bằng thi công bị trùng lặp với mặt bằng thi công đường song hành bên trái (nhìn từ phía cầu Sài Gòn ra hướng xa lộ Hà Nội) của dự án BOT xa lộ Hà Nội.
Dư luận tiếp tục quan tâm đến việc thu phí lại xa lộ Hà Nội |
Theo chủ đầu tư, đến nay, dự án đã hoàn thành trục giao thông chính cho 8 đến 10 làn xe lưu thông và một số làn xe ở hai bên đường song hành. Hiện trung bình mỗi ngày có khoảng 44 nghìn lượt xe vẫn đang lưu thông miễn phí qua tuyến đường này. Theo đúng hợp đồng thu phí, thì tổng thời gian thu phí hoàn vốn là 17 năm 19 tháng. Dự án BOT mở rộng xa lộ Hà Nội, ngoài tiền vốn sở hữu 20% của nhà đầu tư là 80% vốn vay thương mại. Theo kết quả kiểm toán, tổng chi phí đầu tư vào dự án tính đến ngày 31/12/2018 đã hơn 3.016 tỷ đồng, cộng thêm lãi phát sinh và một số hạng mục cần thanh quyết toán tiếp, đến tháng 8/2020 tổng chi phí đầu tư đã lên đến 4.028 tỷ đồng.
Đối với việc chậm trễ thu phí của dự án, Kiểm toán Nhà nước cũng đã khuyến nghị việc dự án chưa được thu phí hoàn vốn theo quy định của hợp đồng BOT sẽ gây ảnh hưởng đến tính khả thi của phương án tài chính hoàn vốn. Đồng thời làm phát sinh chi phí sử dụng vốn và kéo dài thời gian thu phí hoàn vốn cho dự án.
Đại diện CII cho biết do dự án chưa hoàn thành toàn bộ, nên chủ đầu tư vẫn chưa được thu phí hoàn vốn dự án. Việc chậm trễ thu phí đang khiến chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn về tài chính. Theo tính toán, tính đến 31/12/2018, chi phí đầu tư và lãi vay đã lên đến 3.700 tỷ. Đến nay, lãi vay khoảng 400 tỷ đồng/năm. Như vậy, chậm 1 năm thu phí, sẽ phải kéo dài thời gian thu phí thêm ít nhất 6 năm.
Chính vì vậy, Ban cán sự Đảng UBND TP.HCM đã báo cáo, xin ý kiến Thành ủy TP.HCM chỉ đạo về phương án giá dịch vụ sử dụng đường bộ để hoàn vốn đầu tư dự án BOT mở rộng Xa lộ Hà Nội và Quốc lộ 1, đoạn từ ngã ba Trạm 2 cũ đến nút giao Tân Vạn. Sau cuộc họp, Thường trực Thành ủy TP.HCM đã chấp thuận chủ trương trình Ban Thường vụ Thành ủy về tổ chức thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ để sớm hoàn vốn đầu tư dự án BOT mở rộng Xa lộ Hà Nội và Quốc lộ l, đoạn từ ngã ba Trạm 2 cũ đến nút giao Tân Vạn theo báo cáo cùa Ban cán sự Đảng UBND TP.HCM.
Tuy nhiên, Thường trực Thành ủy TP.HCM cũng giao Ban cán sự Đảng UBND chỉ đạo UBND thành phố chỉ đạo các Sở, ngành, đơn vị có liên quan rà soát phương án tài chính của dự án, xây dựng phương án giá trên cơ sở cân đối các yếu tố chi phí hợp lý, theo đúng quy định, đảm bảo cân đối giữa lợi ích của Nhà nước, người sử dụng và nhà đầu tư.
Thường trực Thành ủy TP.HCM cũng yêu cầu các đơn vị tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, cung cấp thông tin đầy đủ cho báo chí, lắng nghe phản ánh của dư luận, cân nhắc thời điểm bắt đầu thu và giá dịch vụ sử dụng đường bộ nhằm tạo sự đồng thuận lớn nhất của người dân và doanh nghiệp trong tình hình ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 như hiện nay.
Từ chỉ đạo của UBND TP.HCM, Sở Giao thông vận tải TP.HCM đã trình phương án giá dịch vụ sử dụng đường bộ ở dự án nâng cấp mở rộng xa lộ Hà Nội. Lãnh đạo Sở Giao thông Vận tải TP.HCM cũng cho rằng từ khi hoàn thành và đưa vào sử dụng, trục đường chính xa lộ Hà Nội đoạn từ cầu Sài Gòn (quận 2) đến ngã ba Tân Vạn (quận 9, Thủ Đức và Bình Dương) đến nay đã phát huy hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông trên trục đường chính, giảm ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông, chỉnh trang mỹ quan đô thị, giải quyết ngập nước…
Nếu được cấp thẩm quyền chấp thuận phương án thu phí hoàn vốn dự án, dự kiến thời gian thu phí xa lộ Hà Nội sẽ bắt đầu từ ngày 1/4/2021.