TP. Hồ Chí Minh: Phát triển giao thông tạo nền tảng cho bước tiến vượt bậc của kinh tế

Đột phá hạ tầng giao thông, tạo kết nối liên vùng

Sau sáp nhập, TP. Hồ Chí Minh mới nổi lên như một điểm sáng với lợi thế cảng biển, dầu khí và du lịch biển đảo. Hàng loạt dự án giao thông trọng điểm như cao tốc, đường vành đai, cầu vượt sông đang tạo nên “cú hích” mạnh mẽ cho kinh tế thành phố khi, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn kết nối vùng, đưa khu vực này trở thành cửa ngõ sôi động về kinh tế, du lịch biển.

Một trong những lợi thế lớn nhất của thành phố chính là hệ thống cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải. Đây là cụm cảng hiếm hoi tại Việt Nam có thể tiếp nhận tàu trọng tải trên 200.000 tấn, trực tiếp đi châu Âu, Mỹ mà không cần trung chuyển. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng, giao thông kết nối cảng với hậu phương logistics cần được đầu tư mạnh mẽ hơn.

Hàng loạt tuyến cao tốc được TP. Hồ Chí Minh triển khai để kết nối vùng và kết nối cảng biển, sân bay nhằm phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế

Để phát huy lợi thế này, hàng loạt dự án, công trình trọng điểm đã và đang được thành phố triển khai, tạo thành hệ thống giao thông đồng bộ, mở ra cơ hội bứt phá mạnh mẽ cho khu vực này. Nổi bật như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu dài gần 54 km, tổng vốn đầu tư hơn 17.800 tỷ đồng. Tuyến đường này khi hoàn thành sẽ rút ngắn thời gian từ Đồng Nai, trung tâm TP. Hồ Chí Minh đến biển Vũng Tàu, đồng thời giảm tải áp lực cho quốc lộ 51 đưa khách du lịch và hàng hóa về cảng Cái Mép - Thị Vải thuận lợi hơn.

Bên cạnh đó, TP. Hồ Chí Minh bắt tay cùng Đồng Nai thực hiện công trình giao thông trọng điểm dự án cầu Phước An có tổng mức đầu tư gần 4.900 tỷ đồng đang được đẩy nhanh tiến độ xây dựng, khi hoàn thành sẽ kết nối trực tiếp khu vực Cái Mép - Thị Vải với cao tốc Bến Lức (Tây Ninh) - Long Thành (Đồng Nai).

TP. Hồ Chí Minh cũng đang thực hiện dự án quan trọng mở rộng quốc lộ 50 với số vốn gần 1.500 tỷ đồng để kết nối tạo trục giao thông liên tục từ TP. Hồ Chí Minh về Tây Ninh. Tuyến đường ven biển ĐT 994 Vũng Tàu - Bình Thuận cũ (nay là tỉnh Lâm Đồng) đang được mở rộng, nâng cấp, tạo thành trục du lịch ven biển liên hoàn.

Song song đó tuyến cao tốc Vành đai 4 chiều dài khoảng 207km, đi qua 3 tỉnh ba tỉnh thành gồm TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Tây Ninh) là tuyến cao tốc liên vùng, kết nối với các tuyến cao tốc hướng tâm, từ đó hình thành hệ thống giao thông liên hoàn kết nối với các tỉnh trong vùng Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nam Bộ, Tây Nguyên và kết nối với Campuchia. Tuyến đường có tổng vốn đầu tư cho giai đoạn 1 hơn 120.000 tỉ đồng.

Đây là con đường giúp liên kết các đô thị vệ tinh của TP. Hồ Chí Minh với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; kết nối hệ thống cảng biển (gồm Cái Mép - Thị Vải, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cảng Hiệp Phước và cảng quốc tế Long An), hệ thống cảng cạn (ICD), cảng thủy nội địa, khu công nghiệp, khu chế xuất hình thành vành đai công nghiệp.

Phát triển hạ tầng giao thông là nhiệm vụ trọng tâm

Góp ý thêm cho phát triển hạ tầng thành phố, TS. Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng phát triển xu hướng một siêu đô thị bài toán lớn nhất cần phải đưa vào đây hướng phát triển đa trung tâm do đó phải đặc biệt, phải quy hoạch giao thông dựa trên nguyên tắc lấy giao thông công cộng làm nền tảng. Do đó, thành phố cần nhanh chóng hoàn thành mạng lưới hệ thống đường sắt đô thị nối các đô thị nằm trong tổng thể siêu đô thị.

TP. Hồ Chí Minh đẩy mạnh dự án hạ tầng giao thông để phát triển vượt bậc về kinh tế

Nhấn mạnh điểm đột phá của TP. Hồ Chí Minh mở rộng là "hạ tầng liên kết và dữ liệu liên thông", TS. Huỳnh Thanh Điền, Đại học Nguyễn Tất Thành cho rằng, thành phố cần xây dựng mạng lưới hạ tầng vùng gồm: giao thông đa phương thức đồng bộ (đường bộ, đường sắt, cảng biển, ICD, sân bay) để giảm chi phí và nâng cao cạnh tranh... Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn để dự báo, điều tiết giao thông, quản lý năng lượng và cấp phép đầu tư một cách nhanh chóng, minh bạch.

"Khi hạ tầng thông suốt và dữ liệu đồng bộ, các vấn đề như thu hút FDI, chuyển đổi xanh, sáng tạo, cải cách xã hội và nâng cao chất lượng sống trở nên dễ dàng hơn. Đây là đòn bẩy chiến lược, quyết định định hình tương lai", ông Điền góp ý.

Dự thảo Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, đánh giá việc thực hiện các đột phá chiến lược, mặc dù đạt được bước tiến quan trọng nhưng thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu hạ tầng đi trước một bước, nhất là phát triển hạ tầng giao thông vận tải kết nối liên vùng, hạ tầng số, khoa học, công nghệ và logistics. Việc kết nối kinh tế vùng, liên vùng và quốc tế chưa tương xứng với vị trí, tiềm năng.

Chính vì vậy, dự thảo nêu rõ TP. Hồ Chí Minh đã chủ động đề xuất tiếp tục được thực hiện Nghị quyết 31-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố. Nhờ cơ chế này và dựa vào cơ chế này, TP. Hồ Chí Minh mới sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng giao thông kết nối. Do vậy, phải tận dụng cơ chế mới có thể đẩy nhanh tiến độ.

Ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhận định, giao thông là ngành có vai trò quan trọng, chính yếu trong đầu tư công của thành phố, là huyết mạch của nền kinh tế. Nhiệm vụ trọng tâm của thành phố trong thời gian tới là đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng, tháo gỡ những điểm nghẽn của các dự án, đưa các dự án đi vào vận hành, tháo gỡ cho doanh nghiệp, khơi thông nguồn lực để phát triển.

“Giao thông cũng là tiêu chí đánh giá trình độ phát triển của một quốc gia, một địa phương nên vị trí vai trò của ngành giao thông rất quan trọng. Cho nên toàn bộ sự lãnh đạo, hệ thống chính trị phải tập trung quan tâm cho giao thông và xem đây là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng để có chỉ đạo, hỗ trợ", ông Được nhấn mạnh.