Xu hướng chuyển dịch ngành dệt may

Ngành dệt may Việt Nam đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ hướng tới phát triển bền vững thông qua các giải pháp thiết kế xanh đột phá, nhất là khi Chính phủ đã có những cam kết mạnh mẽ về giảm phát thải ròng, cùng thị trường xuất khẩu lớn của ngành đã đặt ra lộ trình và mục tiêu cụ thể về sử dụng sản phẩm tái chế, ông Lê Tiến Trường - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho biết.

Nền kinh tế tuần hoàn nhất quán với các nguyên tắc 3R là giảm thiểu - tái sử dụng - tái chế. Nền kinh tế tuần hoàn thúc đẩy sử dụng hiệu quả tài nguyên, tái sử dụng và khép kín chu trình sản xuất nhằm mục đích giảm nguyên liệu và năng lượng đầu vào, kéo dài vòng đời sản phẩm, giảm thiểu phát sinh chất thải và giảm tác động xấu đến môi trường.

Trên thực tế, hiện đã có nhiều doanh nghiệp dệt may Việt thực hiện ngày càng hiệu quả chuyển đổi xanh. Theo chia sẻ của của ông Phạm Văn Việt - Nhà sáng lập thương hiệu V-Sixtyfour, doanh nghiệp đã triển khai mô hình sản xuất khép kín từ khâu thiết kế đến thành phẩm. Đặc biệt, kỹ thuật may của Việt Thắng Jean – V-Sixtyfour sử dụng công nghệ thiết kế 3D, e-design thay cho vẽ concept, thiết kế rập, sơ đồ, fit mẫu truyền thống, nhằm tiết giảm chi phí cũng như tiến độ hoàn thành sản phẩm.

Cũng theo ông Việt, một trong những chìa khóa để thay đổi, tái định vị ngành dệt may Việt Nam không gì khác là ứng dụng chuyển đổi số. Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều công nghệ mới được ứng dụng trong ngành dệt may nhằm sử dụng tối ưu nguồn nguyên liệu và năng lượng, giảm phát thải đến môi trường. Lấy dẫn chứng từ chính doanh nghiệp, các sản phẩm của V-Sixtyfour đều sử dụng Công nghệ 4.0 hiện đại nhất hiện nay như: Laser in hình sắc nét thay cho in tẩy truyền thống; công nghệ Ozone giảm màu theo mong muốn. Ngoài ra, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ nano, giảm 83,57% nước, 70% hóa chất giúp giảm thiểu tối đa chất thải ra môi trường.

Với hệ thống tuần hoàn nước H2ZERO, V-Sixtyfour đã tái sử dụng hiệu quả 95% lượng nước thải từ quá trình sản xuất, đồng thời tận dụng bột và sơ vải thải loại để sản xuất phân bón hữu cơ. Đặc biệt, tất cả sản phẩm của V-Sixtyfour đều đạt chuẩn EIM (Environmental Impact Measurement) - hệ thống đo lường tác động môi trường dựa trên 4 tiêu chí nghiêm ngặt: sử dụng nước, điện năng, hóa chất và hiệu quả nhân công.

Hiện nay, ngành dệt may sử dụng rất nhiều năng lượng và năng lượng mặt trời là một loại nguyên liệu sạch, tiết kiệm chi phí và giảm lượng khí thải carbon. Cùng với đó, doanh nghiệp cũng hướng đến cải tạo các nhà máy tuân thủ các tiêu chuẩn cao nhất về mội trường. Chia sẻ thêm, Việt Thắng Jean cũng liên kết với Bộ Khoa Học Công Nghệ, Làng Ecotech để cùng nghiên cứu và phát triển (R&D) các loại vải có nguồn từ tự nhiên, độ bền cao: chuối, sen, dứa, bã cà phê,... Việc thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn đã mang lại cho doanh nghiệp đạt được những con số ấn tượng. Cụ thể, doanh nghiệp V-Sixtyfour đã giảm 90% nguyên vật liệu làm mẫu, giảm 86% thời gian lao động, giảm gần 70% lượng điện tiêu thụ và tiết kiệm 70% lượng nước tiêu thụ.

Song, việc đầu tư thực hiện ESG, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn chưa phải là dễ dàng đối với doanh nghiệp dệt may. Hiện nay, doanh nghiệp dệt may còn đối diện với nhiều rào cản khi mà hành lang pháp lý trong nước còn hạn chế, chưa có chính sách, quy định cụ thể cho ngành dệt may về kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh hay ESG. Các quy định về kiểm kê khí nhà kính, thuế carbon... vẫn chậm hơn lộ trình áp dụng quốc tế. Thêm vào đó, hệ thống tài chính cho phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, tài chính ESG còn non trẻ, khiến các dự án dệt may xanh, bền vững gặp nhiều khó khăn trong huy động vốn. Chi phí đầu tư cao, thiếu cơ sở hạ tầng, thiếu nguồn nhân lực khai thác công nghệ cao, thay đổi chuỗi cung ứng… cũng là một số lý do hạn chế sự phát triển của kinh tế tuần hoàn trong mỗi doanh nghiệp dệt may.

Ông Phạm Văn Việt đề xuất, trong thời gian tới, Chính phủ sớm hoàn thiện bộ khung pháp lý liên quan đến các vấn đề về kinh tế tuần hoàn như bộ tiêu chuẩn, tín dụng, chính sách khuyến khích đầu tư đột phá, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp sử dụng nguyên liệu tái chế, miễn thuế nhập khẩu cho các thiết bị và công cụ hỗ trợ sản xuất bền vững. Đặc biệt, sớm phê duyệt chương trình phát triển bền vững ngành dệt may, da giày đến 2030, tầm nhìn đến 2035.

Ông Nguyễn Văn Thời - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Thương mại TNG cho rằng, để thúc đẩy doanh nghiệp dệt may phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới, Chính phủ cần tập trung phát triển chuỗi cung ứng nội địa, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nguyên liệu (bông, sợi, vải) trong nước để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, đồng thời xây dựng các cụm công nghiệp dệt may với sự liên kết chặt chẽ giữa các khâu sản xuất từ sợi, dệt, nhuộm đến may mặc.

Ngoài ra, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy sản xuất xanh và bền vững, các doanh nghiệp cần đầu tư nâng cao năng lực và khả năng tiếp cận để tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA). Với lợi thế của Việt Nam về ngành dệt may, Nhà nước ở vai trò dẫn dắt, cùng với ngành dệt may Việt Nam phát triển thương hiệu quốc gia, như: tăng cường quảng bá sản phẩm dệt may Việt Nam trên thị trường quốc tế thông qua các triển lãm, hội chợ, khuyến khích các doanh nghiệp phát triển thương hiệu riêng thay vì chỉ gia công…