Tìm đích đến cho ưu đãi kinh tế tuần hoàn

Thử nghiệm “xanh hóa” khu công nghiệp

Theo dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, bốn nhóm lĩnh vực: nông, lâm, thủy sản; công nghiệp; năng lượng tái tạo và vật liệu xây dựng sẽ được chọn để thử nghiệm cơ chế ưu đãi phát triển trong các năm tới.

Các cơ chế thử nghiệm dự kiến sẽ tập trung vào 6 nhóm chính sách lớn, là: chính sách khu công nghiệp (KCN), khu kinh tế (KKT); chính sách về phân loại xanh; chính sách tư vấn công nghệ, chuyển giao công nghệ; chính sách tín dụng xanh, trái phiếu xanh; chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực và chính sách ưu đãi về thuế phí, đất đai.

Theo dõi đến phiên bản gần đây nhất của dự thảo Nghị định kể trên cho thấy, về cơ bản các nhóm chính sách điều chỉnh trong văn bản luật này đều được cơ quan soạn thảo giữ lại trên cơ sở tiếp thu ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương.

Điểm nổi bật nhất là cơ chế thử nghiệm nếu được thông qua thì lần đầu tiên, các dự án lĩnh vực nông, lâm, thủy sản sẽ nhận được ưu đãi đầu tư trong các KCN, KKT.

Cụ thể hơn, theo biện giải của Ban soạn thảo Nghị định, lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản hiện nay là nhóm lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, nhưng chưa nhận được các ưu đãi đầu tư trong KCN, KKT. Vì thế, cần thiết phải bổ sung nhóm doanh nghiệp, dự án kinh tế tuần hoàn có cấu phần sản xuất - kinh doanh nông, lâm nghiệp và thủy sản vào những ưu đãi đầu tư trong KCN, KKT để công bằng so với các ngành khác.

Theo Ban soạn thảo Nghị định (quan điểm này cũng nhận được sự đồng thuận từ tất cả các bộ, ngành địa phương), việc đưa các dự án kinh tế tuần hoàn có cấu phần thuộc lĩnh vực nông, lâm, thủy sản vào diện hưởng các ưu đãi trong KCN, KKT là hợp lý và hợp với xu hướng “xanh hóa” nền kinh tế.

Việc lựa chọn giải pháp thử nghiệm ưu đãi cho các dự án lĩnh vực nông, lâm, thủy sản có tỷ trọng cấu phần công nghiệp - năng lượng và dịch vụ chiếm 50% tổng doanh thu là phù hợp và sẽ giúp nhiều dự án kinh tế tuần hoàn có cấu phần sản xuất kinh doanh lĩnh vực nông, lâm, thủy sản có cơ hội phát triển nhanh, do giảm được thời gian giải phóng mặt bằng. Từ đó sớm tạo ra hiệu quả kinh tế và đúng với định hướng xây dựng các mô hình KCN sinh thái theo mục tiêu đặt ra trong Nghị định 35/2022/NĐ-CP Quy định về quản lý KCN và KKT của Chính phủ.

Nếu Nghị định về thử nghiệm kinh tế tuần hoàn được thông qua thì lần đầu tiên các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản sẽ nhận được ưu đãi đầu tư trong các KCN-KKT nếu đáp ứng được các yêu cầu

Hướng đến những ưu đãi toàn diện

Về các ưu đãi trong cơ chế thử nghiệm phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn, theo nhận định của đa số doanh nghiệp, nếu các điều khoản quy định trong dự thảo Nghị định được giữ lại và ban hành thì các năm tới, nhiều tập đoàn, doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực được chọn thử nghiệm sẽ được hưởng lợi lớn, tạo sức lan tỏa đáng kể cho làn sóng đầu tư về kinh tế xanh.

Cụ thể, những đề xuất của dự thảo Nghị định hiện nay đang có ít nhất 11 chính sách ưu đãi quan trọng tạo thuận lợi tối đa cho các doanh nghiệp các lĩnh vực ngành nghề tham gia thử nghiệm. Bao gồm: ưu đãi về điều kiện tham gia; ưu đãi về chính sách lưu trú của chuyên gia người nước ngoài; ưu đãi hỗ trợ 50% chi phí chuyên gia tư vấn công nghệ; ưu đãi miễn thuế nhập khẩu; ưu đãi về điều kiện phát hành trái phiếu xanh để huy động vốn; ưu đãi về hỗ trợ tối đa 70% chi phí đào tạo quản trị doanh nghiệp; ưu đãi hỗ trợ 50% chi phí đào tạo nghề và chuyển đổi nghề nghiệp. Đặc biệt là ưu đãi về chính sách ưu tiên tiếp cận quỹ đất “sạch” tại các địa phương và tiếp cận các khoản vay tín dụng xanh (Dự thảo Nghị định đề xuất các dự án thử nghiệm được vay vốn ưu đãi lãi suất từ các TCTD, hạn mức vay không tính vào hạn mức tín dụng NHNN giao cho TCTD cho vay).

Theo ghi nhận của Thời báo Ngân hàng, đây là lần đầu tiên một lĩnh vực kinh tế thử nghiệm được đề xuất với nhiều ưu đãi trong đầu tư phát triển và nhận được sự đồng thuận cao từ các bộ, ngành, địa phương so với các lĩnh vực và mô hình kinh doanh khác trên phạm vi toàn quốc.

Tuy nhiên, theo ý kiến của các doanh nghiệp và địa phương, điều quan trọng nhất là tính cụ thể của các quy định cần tiếp tục được Ban soạn thảo làm rõ.

Chẳng hạn, về tiêu chí tham gia cơ chế thử nghiệm, theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) là chưa rõ ràng về cách đánh giá, tiêu chí đánh giá; số lượng các doanh nghiệp tham gia thử nghiệm cũng chưa có quy định giới hạn và biện giải phù hợp.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cho rằng, Dự thảo Nghị định cần tiếp tục cân nhắc thêm về tiêu chí lựa chọn tổ chức phát hành trái phiếu xanh, vận hành sàn giao dịch trái phiếu xanh, tín chỉ cacbon tự nguyện. Việc quy định hạn chế mỗi địa phương chỉ được cho phép 5 tổ chức được phát hành trái phiếu xanh và 1 đơn vị được liên kết với quỹ đầu tư phát triển địa phương để thử nghiệm vận hành sàn giao dịch trái phiếu xanh, tín chỉ cacbon tự nguyện là những điều cần xem xét lại căn cứ và làm rõ nguyên nhân tại sao lại luật hóa cứng, thay vì có thể cởi mở theo nhu cầu của doanh nghiệp khi đã tham gia thử nghiệm.