Bước đi hợp lý cho một lộ trình
Theo Thông tư 07/2011/TT - NHNN những khách hàng vay ngắn hạn để thực hiện phương án sản xuất, kinh doanh hàng hóa xuất khẩu qua biên giới có đủ ngoại tệ để trả nợ từ nguồn thu xuất khẩu sẽ được vay ngoại tệ để sử dụng trong nước với điều kiện bán số ngoại tệ vay đó cho tổ chức tín dụng theo hình thức giao dịch hối đoái giao ngay (spot).
Tỷ giá bình quân liên ngân hàng ngày 15/3 vẫn duy trì ở mức 20.828 đồng/USD, không đổi sau hơn 10 tuần làm việc liên tiếp. |
Nhưng từ 2/5/2012, theo Thông tư 03/2012/TT- NHNN, những đối tượng trên không được vay ngoại tệ nữa. Lý do gì khiến NHNN thu hẹp đối tượng được vay vốn bằng ngoại tệ?
Nhiều ý kiến cho rằng, quy định như vậy trong khi tỷ giá ổn định cộng với chênh lệch lãi suất cao so với vay bằng VND càng tăng sức hấp dẫn của dòng vốn này.
Chính vì vậy, đã khiến cung - cầu trên thị trường luôn lệch pha và tạo sức ép nhất định lên tỷ giá nhất là những tháng cuối năm khi DN nhập khẩu hàng hóa, các khoản vay ngoại tệ đáo hạn.
Chưa hết, một chuyên gia ngân hàng phân tích: việc các đối tượng vay ngoại tệ để sử dụng trong nước với điều kiện bán số ngoại tệ vay đó cho TCTD theo hình thức giao dịch hối đoái giao ngay (spot) có nghĩa là khi DN vay ngoại tệ sẽ phải bán cho ngân hàng ngay tại thời điểm vay. Như vậy thực tế số tiền ngân hàng đưa ra cho người vay không phải là USD mà là VND.
Điều đó khiến việc xác định tín dụng VND và USD trên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng sẽ không được chính xác.
Bên cạnh đó, Thông tư 03 cũng yêu cầu các DN vay ngoại tệ để thanh toán tiền nhập khẩu phải có đủ ngoại tệ từ nguồn thu sản xuất - kinh doanh chứ không còn yếu tố “mua của TCTD cho vay hoặc TCTD khác được cam kết bằng văn bản” như Thông tư 07.
Tổng giám đốc NHTMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) Trương Văn Phước cho rằng, cách quản lý thị trường ngoại hối qua Thông tư 03 của NHNN khá phù hợp.
NHNN đang muốn đẩy nhanh việc cơ cấu lại các mối quan hệ trên thị trường ngoại hối, chuyển các quan hệ vay mượn sang quan hệ mua - bán, tăng thêm sự chủ động trong điều hành tỷ giá.
Đối tượng được vay bằng ngoại tệ bị thu hẹp, như vậy, để có thể thanh toán ra nước ngoài các DN buộc phải sử dụng tiền đồng để mua ngoại tệ.
Điều này sẽ khiến cầu tín dụng ngoại tệ giảm, các NHTM sẽ không mặn mà gì với huy động vốn bằng ngoại tệ, dẫn đến lãi suất huy động ngoại tệ giảm, lượng tiền gửi ngoại tệ trong hệ thống ngân hàng giảm theo...Tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế sẽ giảm, VND được nâng cao vị thế. Đó chính là mục tiêu dài hạn mà NHNN đang hướng đến.
Không phủ nhận, thời điểm này vay ngoại tệ với lãi suất thấp hơn vay bằng VND, cộng với tỷ giá ổn định có thể tạo cho DN một lợi ích nhất định. Song, theo ông Phước tỷ giá luôn chứa đựng những rủi ro, nhất là sự lên giá của đồng USD trong rổ tiền tệ. Mặt khác, lãi suất của đồng VND đang tiếp tục xu hướng giảm.
Cũng với nhận định như vậy, song lãnh đạo một NHTMCP lưu ý thêm, để chính sách này của NHNN thực sự hiệu quả thì cần giám sát chặt chẽ sẽ tín dụng ngoại tệ.
Cũng có ý kiến cho rằng, để hạn chế tối đa tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế thì phải "xóa bỏ" tín dụng bằng ngoại tệ, có nghĩa là không cho vay và huy động ngoại tệ nữa.
Song, theo vị lãnh đạo NHTMCP trên, quá trình chống đô la hóa trong nền kinh tế không thể chỉ trong ngày một ngày hai mà cần một lộ trình, với từng bước đi cụ thể. Và những điều chỉnh chính sách quản lý thị trường ngoại hối của NHNN trong thời gian qua là bước đi hợp lý.
Huyền Thanh