Cho vay mô hình liên kết

Thay đổi để hiệu quả hơn

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, để khuyến khích mô hình sản xuất liên kết quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp phục vụ Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, NHNN đã phối hợp với Bộ NN&PTNT, Bộ KH&CN ban hành Quyết định số 1050/QĐ-NHNN về chương trình cho vay thí điểm phục vụ phát triển nông nghiệp theo Nghị quyết 14/NQ-CP của Chính phủ.

Khảo sát đánh giá tình hình thực hiện chương trình cho vay thí điểm phục vụ phát triển nông thôn theo Nghị quyết 14/NQ-CP của Chính phủ tại thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh)

Phó vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) Võ Minh Tuấn cho biết, NHNN đã phối hợp với Bộ NN&PTNT, Bộ KH&CN lựa chọn 28 DN đại diện cho 8 ngành nghề sản xuất nông nghiệp trên toàn quốc thực hiện 31 dự án tại 22 tỉnh, thành phố tham gia chương trình cho vay thí điểm mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp. Số tiền các NHTM đã ký kết với các DN tham gia chương trình lên tới hơn 5.627 tỷ đồng. Phóng viên đã cùng cán bộ NH đến “thị sát” một số dự án áp dụng mô hình liên kết này.

Dự án đầu tư phát triển vùng sản xuất rau an toàn và công nghệ cao theo các mô hình liên kết của CTCP Đầu tư và Xây dựng Việt Long (Công ty Việt Long) là một trong 31 dự án tham gia chương trình này. Chủ đầu tư có nhu cầu vốn vay khoảng 66 tỷ đồng, trong đó có 40 tỷ đồng vốn trung, dài hạn và 26 tỷ đồng vốn ngắn hạn.

Tính đến 30/4/2015, Agribank chi nhánh Hạ Long I cho vay 26,1 tỷ đồng. Chúng tôi được chứng kiến cả một cánh đồng trồng rau xanh ngắt trải ngút tầm mắt tại HTX Bạch Đằng, phường Cộng Hòa, đan xen là hệ thống đường nội đồng, kênh mương được cứng hóa, xe máy vận chuyển rau chạy vút trên cánh đồng như trên đường làng.

Ông Vũ Văn Thảo, Chủ nhiệm HTX Bạch Đằng vui mừng chia sẻ: Từ sản xuất tự phát, manh mún, mạnh ai người đó làm, xã viên HTX Bạch Đằng đã thay đổi phương thức sản xuất, không chỉ tiết kiệm sức lao động mà còn tăng năng suất, sản phẩm đạt tiêu chuẩn rau an toàn.

Một dự án khác của Công ty TNHH Việt Trường (Công ty Việt Trường) được NH cho vay 122 tỷ đồng theo chương trình cho vay thí điểm mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp. Trong đó vốn ngắn hạn là 40 tỷ đồng phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu; vốn trung, dài hạn để đầu tư nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu giai đoạn II là 82 tỷ đồng.

Giữa cái nóng oi đầu hè, Chủ tịch HĐTV Công ty Việt Trường Nguyễn Thị Thanh dẫn chúng tôi đi thăm nhà máy chế biến thủy sản ở khu công nghiệp Vĩnh Niệm, quận Lê Chân và nhà máy đang xây dựng tại khu Đồ Sơn.

“Với hỗ trợ vốn của NH, Việt Trường đưa tàu hậu cần ra ngư trường đánh bắt cá thu mua nguyên liệu. Bà con ngư dân không phải vào bờ để bán, tăng thời gian bám biển. Khách của chúng tôi cũng rất thích khi nguyên liệu của công ty được mua trực tiếp trên biển” - bà Thanh tâm sự và mong muốn được vay thêm vốn NH để mở rộng sản xuất.

Về vấn đề này, lãnh đạo Agribank Chi nhánh Hải Phòng cho biết: Hiện Công ty Việt Trường được vay số tiền là 36,24 tỷ đồng. Khi nào nhà máy chế biến thủy sản giai đoạn II đi vào hoạt động, Agribank Chi nhánh Hải Phòng và Công ty Việt Trường tiếp tục ký hợp đồng tín dụng theo nhu cầu của công ty.

Liên kết vẫn chỉ bằng chữ tín

Tại buổi làm việc với đoàn công tác liên ngành khảo sát đánh giá tình hình thực hiện chương trình cho vay thí điểm theo Nghị quyết 14, hầu hết DN đều kiến nghị về vấn đề lãi suất. Các DN cho rằng, lãi suất cho vay của chương trình cần thấp hơn nữa để DN yên tâm đầu tư sản xuất.

Tuy nhiên, Phó vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) Võ Minh Tuấn cho biết: Các TCTD đã áp dụng lãi suất cho vay thấp hơn lãi suất thị trường khoảng 1% - 1,5%/năm đối với các dự án theo Nghị quyết 14. Và các NHTM có thể xem xét cho vay không có tài sản đảm bảo trên cơ sở kiểm soát được dòng tiền trong trường hợp khách hàng vay không đủ tài sản đảm bảo. Không những thế, từ cuối năm 2014, NHNN đã yêu cầu các TCTD giảm thêm 0,5% lãi suất cho vay đối với các dự án triển khai theo mô hình này nhằm tạo điều kiện cho các DN tham gia chương trình.

Ngoài vấn đề lãi suất, các DN cho biết, khó khăn khi DN triển khai mô hình liên kết là nhiều nơi người dân chưa quen với việc ký hợp đồng và chịu trách nhiệm với cam kết của mình.

Đơn cử, tại dự án của Công ty Việt Long, người dân trồng rau an toàn không ký hợp đồng tiêu thụ các sản phẩm. Bởi vậy sản phẩm làm ra người dân vẫn phải chủ động tiêu thụ là chính, phần rau an toàn bán cho công ty chỉ được khoảng 10 – 30% sản lượng. Còn tại Hải Phòng, DN tham gia dự án thí điểm vẫn dùng “chữ tín” để giao dịch với người dân.

Chủ tịch HĐTV Công ty Việt Trường Nguyễn Thị Thanh cho biết, Công ty Việt Trường ứng trước từ 300 triệu đến 1 tỷ đồng cho khoảng 37 tàu cá của ngư dân để sửa chữa tàu, mua thêm ngư lưới cụ, đá, thực phẩm dự trữ... để ràng buộc với nhau trong việc công ty cam kết mua nguyên liệu cho ngư dân. Số tiền công ty ứng trước nhiều nhưng “bằng chứng” chúng tôi nắm giữ chỉ là một tờ giấy viết tay, có xác nhận việc ngư dân nhận tiền của Công ty Việt Trường.

Qua khảo sát tại Hải Phòng, Quảng Ninh chúng tôi nhận thấy: Các NH đều sẵn sàng nguồn vốn để cho vay các dự án theo mô hình liên kết sản xuất lớn, ứng dụng công nghệ cao. Nhưng có một thực tế là không ít DN cho rằng đây là chương trình được vay vốn ưu đãi theo chủ trương của Chính phủ nên họ chờ lãi suất cho vay thấp hơn nữa. Các dự án đã, đang triển khai tuy gặp một số khó khăn nhưng NH luôn đồng hành cùng DN để từng bước tháo gỡ.

Lãnh đạo Vụ tín dụng Các ngành nghề kinh tế cho biết, NHNN luôn theo dõi và phối hợp xử lý những phát sinh vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình. Thời gian thực hiện thí điểm là 2 năm (hiện mới triển khai được một năm), sau khi tổng kết thí điểm NH sẽ nhân rộng mô hình. Hiện NH vẫn đang tìm kiếm, lựa chọn DN đủ điều kiện như có mô hình liên kết tương đối hoàn chỉnh, có tài chính lành mạnh, đủ lớn... Việc này không dễ dàng khi mà lâu nay nhiều DN vẫn quen với làm ăn nhỏ, lẻ.