CPI mang hình chữ U?
Không phải ngẫu nhiên mà mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô luôn được Chính phủ đặt lên hàng đầu. Bởi lạm phát luôn là nỗi lo thường trực của nền kinh tế trong mấy năm gần đây. Đặc biệt, năm 2011, CPI tiếp tục giữ ở mức cao là 18,13% so với tháng 12/2010. Bằng các giải pháp tổng thể cả về chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, chính sách đầu tư, đến nay về cơ bản chỉ số giá tiêu dùng đã được kiểm soát. Nói là kiểm soát song CPI – một chỉ số quan trọng, thước đo đánh giá sự ổn định của kinh tế vĩ mô vẫn tăng, giảm theo từng tháng, mà chưa có sự ổn định thực sự.
Ảnh: MH
Một trong những nhóm hàng có sức chi phối sự tăng giảm của chỉ số CPI nhất đó là nhóm hàng ăn uống, dịch vụ ăn uống và thực phẩm. Minh chứng rõ nét nhất là trong 2 tháng đầu năm 2012, do vẫn còn dư âm của tiêu dùng dịp Tết và mùa lễ hội nên CPI tăng liên tục, từ 1% trong tháng 1, rồi lên 1,37% trong tháng 2. Và bắt đầu từ 3 tháng tiếp theo (từ tháng 3 - tháng 5), chỉ số CPI đã xuất hiện “số 0” ở đầu với mức tăng lần lượt là tháng 3 tăng 0,16%, tháng 4 tăng 0,05% và tháng 5 tăng 0,18% so với tháng trước, do nhóm hàng ăn uống có chỉ số giá giảm mạnh dần, từ 0,8% trong tháng 4 giảm tới 0,14% trong tháng 5. Đặc biệt, trong tháng cuối nửa đầu năm và tháng đầu của nửa cuối năm CPI còn giảm (-). Trong đó, tháng 6 giảm 0,26%, tháng 7 giảm 0,29%. Nguyên nhân được cho là do trong bối cảnh suy giảm kinh tế, người dân đã thắt chặt chi tiêu nên hầu hết các mặt hàng đều giảm. Chỉ tính trong tháng gần nhất là tháng 7, dịch vụ giao thông giảm 2,71%, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 0,93%, hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,47%.
Như vậy, CPI tháng 7 tăng 2,22% so với tháng 11/2011 cho thấy dư địa còn rất lớn cho những tháng cuối năm. Giả sử CPI ở mức tăng khoảng 6-7% trong năm nay thì rất có thể sẽ xuất hiện hướng đi của CPI theo hình chữ U với đáy của nó là vào tháng 6 và tháng 7.
Song, ngay trong tháng 8 này, CPI cũng trở thành một ẩn số. Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết, theo dự liệu của Chính phủ, tháng 8 nhiều khả năng CPI sẽ tiếp tục giảm. Nhưng đã có ý kiến cho rằng, trong tháng 7 và đầu tháng 8 nhiều mặt hàng “nhạy cảm” với CPI là giá điện và xăng dầu, gas, nước sạch, dịch vụ khám chữa bệnh… điều chỉnh tăng nên chỉ số CPI sẽ rất khó lường. Chỉ số hàng tồn kho đã giảm dần, chứng tỏ dấu hiệu chi tiêu của người dân đã quay trở lại. Hơn nữa, những tháng trong quý III các doanh nghiệp đã rục rịch thu gom nguyên liệu để phục vụ sản xuất cho dịp cuối năm sẽ tác động tới giá cả.
Mặc dù vậy, khi giá vàng và ngoại tệ, bất động sản đang ở mức khá ổn định, cùng với việc cung tín dụng ra nền kinh tế thấp sẽ là sự hỗ trợ để CPI giảm, hoặc tăng không đáng kể trong vài tháng tới. Bởi theo các chuyên gia, CPI ở Việt Nam vẫn chịu tác động từ chính sách tiền tệ. Và nói như chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long: việc dự đoán tình hình giá cả cho cả năm có vẻ khó khăn hơn khi chỉ số CPI đang diễn biến không theo quy luật. Bởi nếu theo quy luật, sau Tết Nguyên đán giá tiêu dùng tăng mạnh rồi giảm dần và ổn định thì năm nay, sụt giảm mạnh bất thường kéo dài khá lâu.
Chí Kiên