Đảm bảo thanh toán an toàn
NHNN khuyến khích các NHTM đầu tư hạ tầng, phát triển thanh toán điện tử | |
Vietcombank triển khai dịch vụ thanh toán mới | |
Thanh toán quốc tế của Agribank tiếp tục khởi sắc |
Ngày 14/3, Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) và Sở Giao dịch (NHNN) đã ký biên bản phối hợp giữa 2 đơn vị trong việc triển khai Đề án Chuyển thanh toán tiền giao dịch trái phiếu Chính phủ (TPCP) qua NHNN.
Tất cả đã sẵn sàng
Thông tin tại sự kiện này, Tổng giám đốc VSD, ông Dương Văn Thanh cho biết, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về việc chuyển chức năng thanh toán TPCP từ NHTM (BIDV) sang NHNN, Bộ Tài chính và NHNN đã phối hợp chỉ đạo đề án này từ tháng 3/2016. Sau 1 năm triển khai, đến thời điểm hiện tại, hệ thống công nghệ của VSD và Sở Giao dịch (NHNN) đã hoàn toàn đáp ứng việc thanh toán TPCP theo cơ chế mới và sẵn sàng cho việc triển khai chính thức.
Đảm bảo hệ thống thanh toán hoạt động thông suốt, liên tục và an toàn cũng là một trong những mục tiêu của NHNN |
Cũng được giao chủ trì xây dựng hệ thống và dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và quy chế quy trình liên quan đến thanh toán bù trừ đối với TPCP, “VSD đã xây dựng Dự thảo thông tư hướng dẫn quy trình thanh toán TPCP qua NHNN, sẽ được Bộ Tài chính ban hành trong tuần tới. Về quy chế, VSD cũng đã gửi xin ý kiến của tất cả đơn vị liên quan. Sau khi tiếp thu ý kiến này sẽ hoàn chỉnh và trình Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và dự kiến sẽ ban hành cuối tháng 3”, ông Dương Văn Thanh thông tin thêm.
Đề cập đến một số nội dung quan trọng của Dự thảo thông tư, bà Tạ Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, nội dung bản dự thảo cuối cùng của thông tư có nhiều thay đổi lớn so với nội dung tại Thông tư 05/2015/TT-BTC liên quan đến thanh toán. Trong đó, nội dung chính, lớn nhất là chuyển chức năng trung tâm thanh toán tiền giao dịch TPCP từ NHNN về Sở Giao dịch (NHNN).
Phương thức thanh toán TPCP được chuyển từ bù trừ đa phương sang phương thức thanh toán tổng thời gian thực (RTGS); NH thanh toán giao dịch TPCP là NHNN thực hiện việc quyết toán tiền giao dịch TPCP qua hệ thống thanh toán điện tử liên NH thay cho BIDV trước đây; NH tham gia hệ thống thanh toán tiền giao dịch TPCP (gọi tắt là NH thành viên thanh toán) thực hiện hoạt động thanh toán tiền giao dịch TPCP cho chính mình và cho các tổ chức không có tài khoản tại hệ thống thanh toán điện tử liên NH của NHNN; Thành viên lưu ký của VSD là công ty chứng khoán sẽ thực hiện thanh toán tiền giao dịch TPCP cho mình và khách hàng qua một NH thành viên thanh toán...
Phạm vi áp dụng của thông tư cũng vẫn là toàn bộ hoạt động thanh toán giao dịch TPCP, bao gồm trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương niêm yết và giao dịch trên Sở Giao dịch chứng khoán. “Hiện tại đã hoàn tất giai đoạn dự thảo và trình Bộ Tài chính ban hành. Ngay sau khi Bộ Tài chính ký ban hành thông tư, VSD sẽ trình các quy chế và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ sớm chấp thuận để triển khai kịp tiến độ”, bà Bình cho hay.
Chuyển chức năng cho phù hợp thông lệ
Cũng theo bà Tạ Thanh Bình, quan điểm chính của Đề án cũng như nội dung thông tư là chuyển thanh toán tiền giao dịch TPCP từ BIDV hiện nay sang NHNN. Lý do là vì đối với vấn đề thanh toán tiền, đặc biệt thanh toán tiền giao dịch TPCP có khối lượng thanh toán rất lớn, theo khuyến nghị và thông lệ quốc tế, đặc biệt là khuyến nghị của NH Thanh toán Quốc tế (BIS) thì hoạt động thanh toán tiền giao dịch, nhất là đối với tiền giao dịch TPCP cần thiết phải được thực hiện tại NHTW.
Đây cũng là thông lệ được rất nhiều thị trường xung quanh chúng ta như Hàn Quốc, Thái Lan, Nhật Bản thực hiện; đồng thời cũng là một trong những điều kiện để đáp ứng nhu cầu hội nhập thị trường vốn.
Ngoài ra, việc chuyển đổi này cũng giải quyết được vấn đề hiện đang tồn tại trong quá trình thực hiện thanh toán tại NHTM, đó là câu chuyện xung đột lợi ích cũng như tính độc lập khách quan trong vấn đề thanh toán giao dịch chứng khoán. Và nó cũng rất có ý nghĩa trong việc đảm bảo hệ thống thanh toán giao dịch, an toàn hệ thống tài chính nói chung và nâng cao khả năng giám sát đối với hệ thống thanh toán tiền tệ quốc gia do đối tượng tham gia của nó chủ yếu là các NHTM và tổ chức vận hành sẽ là Sở Giao dịch NHNN.
Về phần mình, Giám đốc Sở Giao dịch NHNN Phạm Bảo Lâm cho biết đề án đã được chuẩn bị rất lâu và có sự phối hợp chặt chẽ giữa NHNN và Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và VSD. Sở Giao dịch đã có sự phối hợp chặt chẽ với Cục Công nghệ tin học để kết nối giữa NHNN với VSD trong việc trao đổi thông tin và xử lý các lệnh thanh toán.
Tuy nhiên, ông Lâm cho rằng nói “chuyển giao” chức năng thanh toán như vậy nhưng khi mô hình mới đi vào áp dụng thì BIDV cũng vẫn là NH tiếp tục cung cấp dịch vụ thanh toán cho thị trường TPCP. Điểm khác cơ bản là khi chuyển sang mô hình mới thì trung tâm thanh toán sẽ nằm tại Sở Giao dịch (NHNN), thay cho BIDV, và quá trình trao đổi dữ liệu với VSD thì NHNN sẽ thay cho BIDV trong việc này.
Ở góc độ cơ quan quản lý vĩ mô, ông Lâm cho biết, TPCP sử dụng rất nhiều trong các công cụ nghiệp vụ của thị trường tiền tệ của NHNN thông qua các hoạt động tái cấp vốn, thị trường mở, cả hoạt động thanh khoản vĩ mô, chính sách tiền tệ cũng cần nắm được các luồng chu chuyển dòng vốn ra vào của NHNN, tiền cung ứng cũng như điều hành chính sách tiền tệ của NHNN.
Nhấn mạnh hơn về lý do tại sao thanh toán tiền giao dịch TPCP lại phải thực hiện tại NHNN, đại diện Sở Giao dịch (NHNN) cho biết, quy mô thị trường hiện nay đã rất lớn. Với thị trường TPCP, tổng giá trị phát hành đến ngày 8/3/2017 đã là 1.465.7 nghìn tỳ đồng (khoảng 32,55% GDP). Trong 2016, tổng giá trị giao dịch là 3.016.1 nghìn tỷ đồng (khoảng 66,98% GDP); giá trị giao dịch bình quân là 6.354 tỷ đồng/phiên.
Đối với quy mô của thị trường TPCP như vậy, việc hỗ trợ thanh toán nếu chỉ dừng lại ở một NHTM cũng có rất nhiều nguy cơ có thể xảy ra. Thứ nữa về khả năng tài chính của một NH cũng khó có thể đáp ứng được tất cả nhu cầu thanh toán và giao dịch cho thị trường.
“Các luồng chu chuyển vốn của thị trường TPCP ảnh hưởng rất lớn trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN liên quan đến các chính sách vĩ mô. Việc để đảm bảo hệ thống thanh toán hoạt động thông suốt, liên tục và an toàn cũng là một trong những mục tiêu của NHNN. Không những thế, việc triển khai đề án còn giúp nâng cao khả năng giám sát của NHNN đối với hệ thống thanh toán tiền tệ quốc gia; bảo đảm hiệu quả thực thi chính sách tiền tệ; thúc đẩy sự phát triển của thị trường TPCP và hiệu quả điều hành chính sách tài khóa của Chính phủ. Bảo đảm an toàn hệ thống thanh toán giao dịch chứng khoán và an toàn hệ thống tài chính”, ông Lâm nhấn mạnh.